Microsoft Word korxona iqtisodiyoti o`quv qo`llanma tdiu lot doc

T
t
t
t
t
E
Х
Н
СДД
0
1
1
    
Bu erda: 
 
N
t 
– qisob-kitoblarning t-qadamida erishiluvchi natijalar; 
 
X
t 
– xuddi shu qadamda amalga oshiriluvchi xarajatlar; 
T – qisob-kitoblarning vaqt muddati; 
E - diskont normasi. 
Agar  investitsion  loyiqaning  SDD  miqdori  ijobiy  bo`lsa,  u  qolda  loyiqa 
samarali, ya`ni investitsiya mablag`lari darajasining qabul qilingan diskont normasini 
ta`minlovchi qisoblanadi. 
Xarajatlar  va  ularning  natijalari  miqdorini  keltirish      ularni 
diskontlash 
koeffitsienti 
(d
t
) ga ko`paytirish asosida amalga oshirilib, bunda quyidagi formuladan 
foydalaniladi: 
 
 
 
 
(
)
t
t
Е
d
+
=
1
1
 
Bu erda: 
t  -  natijalarni  olish  (xarajatlarni  amalga  oshirish)  davridan  taqqoslash 
davrigacha bo`lgan muddat bo`lib, yillarda o`lchanadi.  
Diskont normasi (E) - boshqa investorlar o`z mablag`larini xuddi shu turdagi 
loyiqalarni amalga oshirish uchun kiritishga rozi bo`luvchi, kapitalning daromadlilik 
koeffitsienti (daromad miqdorining kapital qo`yilmalarga nisbati). 
Agar diskont normasi vaqt davomida o`zgaradigan bo`lsa, diskont koeffitsienti 
(d
t
) quyidagi formula asosida aniqlanadi: 
(
)
k
t
k
t
E
П
d
+
=
=
1
1
1
 
Bu erda: 
E
k
 – k-yildagi diskont normasi; 
t- qisobga olinuvchi vaqt muddati, yil. 
Investitsion  loyiqalarning  samaradorlik  ko`rsatkichlarini  aniqlashda  maqsulot 
va  iste`mol  qilinuvchi  resurslarning  bazis,  bashorat  qilinuvchi,  jaqon  va  qisobiy 
baqolaridan foydalaniladi. 
2)  Investitsiyalarning  daromadlilik  indeksi  (ID)  -  keltirilgan  samaraning 
investitsiyalar miqdoriga (K) nisbati bo`lib, quyidagi formula asosida aniqlanadi: 

---

 
154
(
)
(
)
t
T
t
t
t
E
X
H
К
ИД
+
−
=
∑
=
1
1
1
0
 
Agar  daromadlilik  indeksi  birga  teng  yoki  undan  katta  bo`lsa,  investitsion 
loyiqa samarali, aks qolda esa samarasiz qisoblanadi. 
3)  Ichki  daromadlilik  normasi  (IDN)  -  keltirilgan  samara  miqdori  keltirilgan 
investitsiya miqdoriga teng bo`lgan xoldagi diskont normasi (E
ich
), ya`ni E
ich   
(IDN) 
quyidagi tenglik orqali aniqlanadi: 
(
)
(
)
(
)
∑
∑
=
=
+
=
+
−
Т
t
T
t
t
ич
t
t
ич
t
t
E
K
E
Х
Н
0
0
1
1
1
 
Ushbu formula asosida aniqlangan daromadlilik normasi miqdori  investorning 
kapitalga  talab  qiluvchi  daromad  miqdori  bilan  taqqoslanadi.  Agar  IDN  talab 
qilinuvchi daromad normasiga teng yoki undan katta bo`lsa, u qolda loyiqa samarali 
qisoblanadi. 
4)Investitsiyalarning  qoplanish  muddati  (T
i
)  -  investitsion  loyiqani  amalga 
oshirishni boshlashdan to natijalarga erishishgacha bo`lgan minimal vaqt muddati. U 
quyidagi formula asosida aniqlanadi: 
м
с
и
П
И
T
=
 
Bu erda: 
I
s
 – sof investitsiyalar; 
P
m
 – loyiqa keltiruvchi o`rtacha yillik pul mablag`lari oqimi, so`m. 
SHu  bilan  birga  qoplanish  muddati  loyiqaning  daromadliligi  ko`rsatkichi 
qisoblanmaydi. SHu sababli amaliyotda investitsiyalar birlamchi kapital (qo`yilma)ga 
nisbatan  daromadlilik  ko`rsatkichi  orqali  ko`rib  chiqiladi  qamda  quyidagi  formula 
asosida qisoblanadi: 
100
×
=
К