Microsoft Word masnaviydan hikoyalar ziyouz com doc

Shakar o‘rniga tuproq yeganlar
Tuproq yeyishga o‘rganib qolgan odam kunlarning birida bozorga chiqdi. Bir do‘konga 
kirib ikki kilo shakar olmoqchi bo‘ldi. Savdogar hiylakor odam edi. Tarozi toshi o‘rniga, 
tuproqdan foydalanardi. 
Savdogar: 
— Mening tarozimning toshi tuproqdan..Shakar olish niyating bo‘lsa, sabr qil, men 
tosh topayin, dedi. 
Haligi kishi tarozidagi to‘p to‘p tuproqlarni ko‘rishi bilan joni kirdi. U uchun tuproq 
shakardan ham totli, qiymatliroq edi. 
Savdogarga: 
— Zarur ishim bor.Shakar olishim shart, toshing nima bo‘lsa ham farqi yo‘q, dedi. 
Savdogar unga: 
— Juda yaxshi... Modomiki sen olmoqchi ekansan, aytganingdek bo‘lsin, deya ikki 
kilocha tuproqni tarozisining bir pallasiga qo‘ydi. Boshqa pallasiga shakar qo‘yish uchun 
omborga chiqdi. Shunda haligi kishi savdogarning yo‘qligidan foydalanib, tarozining bir 
pallasida turgan tuproqlarni yeya boshladi. Savdogar buni ko‘z qiri bilan ko‘rib turar, 
ko‘proq yeyishi uchun go‘yo o‘zini shakar solayotgandek qilib ko‘rsatib ko‘proq vaqt 
o‘tkazdi. O’zicha: 
— Ey yuzi sarg‘aygan... ol ol, yana ye. Tuprog‘imni» kamaytiryapsan, menga hech 
narsa qilmaydi. Sen tarozidagi tuproqdan qancha ko‘p yesang, shakarni shuncha kam 
olasan. Ko‘rinishdan meni aldayapsan, aslida esa aldangan sensan. Sen o‘z o‘zingni 
yeydigan bir ahmoqsan, deb pichirlardi. 
 
Har kim o‘z haddini bilishi kerak 
Bir sichqon bir tuyaning no‘xtasini quchoqlab, yo‘lga tushibdi. G’ururidan ichiga 
sig‘mayotgan edi. O’zi o‘ziga: 
— Tavba shunday sarvar ekanman u, o‘zim bexabar qolibman a? Men qanday jasur 
ekanmanku, bahaybat tuyaning no‘xtasidan tutib, tortib kelayapman..., deb 
gapirayotgandi. 
Shu vaqt oldilaridan katta bir daryo chiqti. Sichqon daryoni ko‘rishi bilan to‘xtadi. 
Suvga sho‘ng‘isa, albatta, cho‘kib o‘lardi. Tuya sichqonning to‘xtaganini ko‘rib, baqirdi: 
— Tinchlikmi do‘stim, nega to‘xtading shu daryoga sho‘ng‘ib, qarshi tomonga 
o‘tamiz. Sen yo‘lboshlovchimsan, to‘xtamay, olg‘a bos. 
Sichqon uyaldi. noloj bo‘ynini bukdi: 
— Men bu daryodan qanday o‘taman. Ko‘rmayapsanmi suv juda chuqur. 
— Qani bir ko‘raylikchi, chuqurligi qancha ekan deb daryoga sho‘ng‘idi tuya. 
Suv bor yo‘g‘i tizzasigacha edi. Sichqonga: 
— Hey, mitti qo‘rqoq suv bor yo‘g‘i tizzagacha. Qani bo‘laqol. 
Sichqon qo‘rquvdan titrardi. Tuyaga yolvora boshladi: 

---

“Masnaviy”dan ibratli hikoyalar. Jaloliddin Rumiy 
www.ziyouz.com
кутубхонаси
30
— Ey buyuk ustoz tizzadan tizzaning farqi bor. Senga tizza bo‘yi, ammo mening 
ustimdan yuz arshin oshar. 
Tuya: 
— Unday bo‘lsa, bundan keyin surbetlik qilma. Sen o‘zing kabi sichqonlarga bosh 
bo‘l. Tuya bilan sening nima ishing bor? Qani, o‘rkachimga chiq, seni ham, sendaqalarni 
yuztasini ham qarshi tomonga o‘tkazib qo‘yaman, deb bechora sichqonni ustiga olib, 
daryodan o‘tishni boshladi.