7-bob. Qoriga (sajdasiga) qo‘shilib sajda qilmoq Tamim ibn Hazlamning bolalik chog‘lari erdi. Bir kuni ul sajda etiladirgan oyatni qiroat
qilib berganida, Ibn Mas’ud: «Sajda qilg‘il, sen bizning imomimizdirsan!» - degan edilar.
Ibn Umar rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam sajda qilinadirgan
surani o‘qir erdilar-da, sajda etar erdilar, biz ham birgalikda sajda aylar erdik. Ba’zan
(odam ko‘pligidan) bir peshona siqqudek joy topolmay qolar erdik».
8-bob. Imom sajda qilinadirgan oyatni o‘qiganida odamlarning to‘planmog‘i Ibn Umar rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam sajda qilinadirgan
oyatni o‘qiganlarida biz ham ul kishining oldilarida bo‘lar erdik, o‘l kishi sajda qilar
erdilar, biz ham ul kishi birlan birga sajda etar erdik. Odam ko‘pligidan ba’zi birimiz
peshona siqqudek joy topolmay qolar erdik».
9-bob. «Olloh taolo sajda etiladirgan oyat tilovat qilingandan keyin sajda etmoqni vojib aylamagan»,-degan fikrga borgan kishilar Imron ibn Husaynga: «Bir kishi sajda qilinadirgan oyatni eshitsa ham, to‘xtamay o‘tib
ketaverdi»,- deyishdi. Imron: «To‘xtamagan ersa, ne bo‘libdir?» -dedilar. Imom Buxoriy:
«Imron buni vojib deb hisoblamadi, shekilli»,-deydilar. Sajda qilinadirgan oyat
o‘qilgandan keyin boshqalar sajda aylab, Salmon Forsiy sajda etmay o‘tib
ketaverganlarida ul kishiga odamlar: «Nega siz sajda qilmadingiz!»-deyishdi. Shunda
Salmon Forsiy: «Biz bul oyatni eshitmoq niyatida chiqqanimiz yo‘q erdik, biz uni
tasodifan eshitib qoldik»,- degan ekanlar. Hazrat Usmon: «Bul - sajda qilinadirgan
oyatni eshitmoqni ataylab niyat etgan kishilargagina vojibdir!»-deydilar. Zuhriy:
«Tahoratli kishigina sajda qilg‘aydir. Agar sajda etmoqchi bo‘lsangiz, qiblaga qarab sajda
etingiz. Ot minib safarga ketayotganingizda, ketayotgan tomoningizga qarab sajda
qilaveringiz, buning zarari yo‘qdir»,- deydilar. Soib ibn Yazid razyyallohu anhu ersa,
qisqa tilovat qilganlarida sajda etmas erdilar.
Abu Bakr ibn Abu Mulayka rivoyat qiladirlar: «Rabiy’a odamlarning mumtozi erdi. Ul
menga Hazrat Umar huzurida bo‘lgani haqida gapirib, bunday degandi: «Hazrat Umar
jum’a kuni minbarda turib «An-Nahl» surasini o‘qidilar, sajda qilinadirgan oyatga
kelganda, minbardan tushib sajda etdilar, odamlar ham sajda etishdi. Keyingi jum’ada
yana «An-Nahl» surasini o‘qidilar, sajda qilinadirgan oyatga kelganda: «Ey odamlar, biz
sajda qilinadirgan oyatga keldik, kimki sajda etgaydir, sunnatga amal qilgan bo‘lur.
Kimki sajda qilmasa, gunohi yo‘qdir»,- deb o‘zlari sajda qilmadilar».
Nofi’ raziyallohu anhu Hazrat Umar haqlaridagi rivoyatga qo‘shimcha qilib: «O’shanda
Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi
214
Hazrat Umar, «Olloh taolo sajda qilinadirgan oyat uqilgach, sajda etmoqni farz qilgani
yo‘q, xohlasak sajda qilg‘aymiz» deb aytgan erdilar»,-deydilar.