www.ziyouz.com kutubxonasi
60
— Kim deysanmi? Sho‘ro hukumati! Endi bu yer kolxoz idorasi. Sen kolxoz uchun yot
— begonasan, bu yerga qadam bosa ko‘rma.
— O‘z uyimga... o‘zim begonamanmi?
— «O‘z uyim» degan gap yo‘q. Hamma narsa umumniki.
— Hamma narsa?.. — Jahongir qamoqda eshitgan gapni eslab, beixtiyor aytib
yubordi, — xotiningiz hammi?
Pakana yigit yana Jahongirning qarshisida paydo bo‘lib, dag‘dag‘a qildi:
— Tiling qirqilsin, ahmoq! Rais akam sho‘roning odamlari!
— Mahkam, qoch, u bilan o‘zim gaplashaman. Sen, boyning bolasi, jo‘na bu yerdan,
qorangni ko‘rmay.
Jahongir uning po‘pisasini eshitmaganday olma daraxtiga qadalib turgan supaga
o‘tirdi. Shopmo‘ylov uni yeb qo‘yguday bo‘lib o‘qraydi-da, ichkari kirib ketdi. Pakana
yigit haydasa baloga qolishi mumkinligini anglab, yaqinlashishga jur’ati yetmay, ayvon
ustuniga suyanib turib oldi. Xorlik azobi tan azobidan kuchliroq. «Bu uyga begonasan!»
deb haydash o‘rniga yuz darra, ming darra urganida ham bunchalik alam qilmas edi.
Muzliklarda yurganida Jahongir uyini sog‘inib ezilardi. Qizigan ko‘kragini muz parchasi
ham sovuta olmasdi. O‘sha kulfatli kunlarda yig‘lamagan, o‘zini bosishga qurbi yetgan
Jahongir birdan bo‘shashdi, ko‘ziga yosh keldi. Bu yosh ojizlik yoki nochorlik emas,
g‘azab qo‘lidan toshib chiqqan edi. U o‘rnidan turib avval pakanani, so‘ng shopmo‘ylovni
yanchib tashlagisi keldi. O‘rnidan turishga shaylandi ham, ammo o‘zi bilmagan bir kuch
to‘xtatdi. Bu kuch — farosat edi, «bularni majaqlaganing bilan foydasi bormi, bular bir
qarol, hojalari boshqa bo‘lsa, tegma ularga. Ularning qasosi Haqdandir. Hozir ular
sening baxtsizligingdan kulyaptilar. Bilmaydilarki, ularning baxti omonat, ertaga baxt
senga berilib, sening baxtsizliging ularga nasib etadi. Tur, shu kunga omon yetay
desang, indamay chiq bu yerdan».
Ongida uyg‘ongan buyruqqa itoat etdi: bir-bir bosib chiqdi. Qadrdon yer, qadrdon
tuproq uni qo‘yib yuborgisi kelmayotganday oyoqlari zil og‘ir, yerdan uzilishi qiyin edi.
Jahongirni oyoqlari qabristonga yetaklab bordi. Ajdarqoya poyida do‘mpaygan
qabrlarni tizza bo‘yi o‘t qoplagan. Jahongir qabriston etagida to‘xtab, ko‘zlarini javdiratib
ota-onasining qabrini izladi. O‘t bosgan qabrlarni bir-biridan ajratish qiyin edi. U go‘rlarni
bosib o‘tmay, kelgan yerida cho‘kkalab uzoq tilovat qildi. So‘ng uzlatguzinlikni ixtiyor
qildi. U rixlatga chekinganlar dunyosining bu yorug‘ dunyodagi posboniday qimir
etmasdan o‘tirardi.
« — Onajon, men sizning yolg‘izingizman, meni juda barvaqt tashlab ketdingiz?
— Boshingga tushadigan kulfatlarni ko‘rmasin, deb momong chaqirib oldi.
— Meni kim chaqiradi, ota, sizmi?
— Seni chaqirmayman, zimmangda yumushing bor.
— Yo‘l uzoqqa o‘xshaydi, yukim og‘ir, bardosh berolmayman.
— Bardoshli bo‘l, arvohimni chirqiratma, Jahonim...»
— Jahon!
Jahongir seskandi: ovoz qaerdan keldi, qabr ichidanmi?
— Jahongir!
U boshini ko‘tarib orqasiga qaradi — Daminni tanidi. Savod chiqarishga ko‘ngil qo‘yib
undan yozuvchizuvni o‘rgangan qarol yigitcha edi, yillar o‘tib qoruvli yigitga aylanibdi.
— Shu yerdadirsan, deb o‘ylovdim.
Ular quchoqlashib ko‘rishdilar.
— Yur, uyga boraylik, — dedi Damin.
— Oshiqmay tur, bir oz shu yerda o‘tiraylik.
— Uyingga kiribsan, bildim. Sotti bilan pachakilashmaganing durust edi.