Microsoft Word tanbehul gofilin ziyouz com doc

Ahli ayolga nafaqa qilish bobi hadislari
488-hadis. Sahih. Tabaroniy rivoyat qilgan.

489-hadis. Sahih. Muslim, Termiziy rivoyat qilgan.

490-hadis. Sahih. Ahmad, Asbahoniy rivoyat qilgan.

491-hadis. Sanadi topilmadi.

492-hadis. Sahih. Buxoriy, Ahmad, rivoyat qilgan.

493-hadis. Zaif. Abu Na’im, Bayhaqiy rivoyat qilgan.

494-hadis. Zaif.

495-hadis. Sahih. Ahmad, Termiziy rivoyat qilgan.

496-hadis. Hasan. Termiziy, Ibn Abu Shaybo rivoyat qilgan.

497–501-hadislar. Sanadi topilmadi.

QIRQ UCHINCHI BOB

QO‘L OSTDAGILARNING RIOYASI HAQIDA
502. Ato ibn Yasor aytadilar: "Abu Zarr (r.a.) xizmatkorining yuziga urdilar. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga bu haqda shikoyat qilishdi. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Namoz o‘qiydigan xizmatkorlaringizning yuziga urmanglar, o‘zlaringiz yeydigan narsadan ovqatlantiringlar va o‘zlaringiz kiyadigan kiyimdan kiydiringlar. Agar ulardan shubha qilsalaringiz, sotib yuboringlar".
Omir Sha’biy (r.a.) rivoyat qiladi: "Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning sahobalaridan biri xotinidan suv so‘radilar. Xotini cho‘risini chaqirdi. Cho‘ri sekin kelgan edi, xotini uni zinoga oid so‘z bilan so‘kdi. Sahobiy: "Ogoh bo‘l, sen unga qiyomat kunida dushman bo‘lasan yoki sen aytgandek shohidlik beradigan to‘rtta shohid keltirasan",

dedi. Xotini bu so‘zlarni eshitib cho‘rini ozod qildi. Sahobiy keyin: "Bu ishing gunohing kafforatiga yaqin bo‘ldi", dedi".

503. Abu Zarr (r.a.) Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar: "Qul birodarlaringizni Alloh taolo sizlarning qo‘l ostingizda qilib qo‘ydi. Kimning birodari qo‘l ostida bo‘lsa, o‘zi yegan ovqatdan yedirsin, o‘zi kiygan kiyimdan kiydirsin. Ularni toqatlari ko‘tarmaydigan narsalarga buyurmasin, agar buyursanglar, ularga yordam beringlar".
504. Abu Bakr Siddiq (r.a.) Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar: "Quliga yomonlik qiluvchi jannatga kirmaydi. Ularni farzandlaringizni ikrom qilgandek, ikrom qilinglar va o‘zlaringiz yeydigan ovqatdan yediringlar", dedilar Nabiy sollallohu alayhi vasallam. "Bizga dunyoda nima foydali?" deb so‘radim. "Allohning yo‘lida harakat qilish uchun bog‘lab qo‘yilgan ot va kifoya qiladigan qul, agar u namoz o‘qisa, birodaringizdir", dedilar".

505. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan bir kishi: "Xizmatchilarimizni qancha kechiraylik?" deb so‘radi. "Har kuni yetmish marta", dedilar u zot sollallohu alayhi vasallam.

506. Qatoda (r.a.) aytadilar: "Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning o‘lim oldidagi oxirgi kalomlari bunday bo‘ldi: "Namoz va qo‘l ostingizdagi qullaringiz", ya’ni, besh vaqt namozni saqlanglar va qo‘l ostingizdagi xizmatchilaringizga yaxshi muomalada bo‘linglar, dedilar".
507. Abu Hurayra (r.a.) Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar: "Bir ayol o‘zining mushugi sababli do‘zaxga kirdi. U uni uyga qamab qo‘ydi, ovqatlantirmadi, sug‘ormadi, qo‘yib ham yubormadi. Mushuk o‘lgunicha yerdagi narsalardan yedi, keyin o‘ldi".
508. Abu Hurayra (r.a.) aytadilar: "Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam qoq tushda bog‘lab qo‘yilgan tuyaning oldidan o‘tdilar. Ishlarini bajarib qaytayotganlarida tuyani hamon o‘sha holatda turganini ko‘rdilar. Uning egasini chaqirib: "Sen bu tuyaga bugun o‘t berdingmi?" dedilar. "Yo‘q", dedi. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam shunda: "U qiyomat kunida sen bilan hujjat talashadi", dedilar". Ya’ni, qiyomat kuni Alloh taologa ustingdan shikoyat qiladi.
509. Ali ibn Abu Tolib (r.a.) rivoyat qilardi: Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam xutbalarida: "Ey odamlar, Allohdan qo‘rqinglar! Qo‘l ostingizdagi xizmatkorlaringizga yeydigan narsalaringizdan yediringlar, kiygan narsalaringizdan kiydiringlar. Ularga toqatlari ko‘tarmaydigan ishlarni yuklamanglar", dedilar.
510. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Qullaringiz... qullaringiz... ularga o‘zingiz yeydigan ovqatdan beringlar, kiyadigan narsalaringizdan kiydiringlar. Agar gunoh qilsalar, kechiringlar, agar kechirishni xohlamasanglar, sotib yuboringlar, Allohning yaratganini azoblamanglar".
"Qullaringiz" deganlari ularga e’tibor beringlar, izzat ko‘rsatinglar, ma’nosida.
511. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Agar birontangiz xodimini urayotganda, u

Allohni zikr qilsa, urishdan tiyilinglar", deganlar.

512. Yana bir hadislarida aytadilar: "Qo‘l ostidagi xodimga yaxshilik qilish – baxtiyorlik, uni qiyinchilikka solish badbaxtlikdir".
Rivoyat. Hazrati Ali (r.a.) g‘ulomlarini bir, ikki, uch marta chaqirdilar. U javob bermadi. Uning oldiga borib: "Ey g‘ulom, eshitmadingmi?" dedilar. Fulom: "Eshitdim", dedi. Ali: "Javob berishingga nima to‘sqinlik qildi?" dedilar. Xodim: "Sizni jazolamasligingizni bilib dangasalik qildim", dedi. Shunda Ali (r.a.): "Bor, Alloh yo‘lida sen ozodsan", dedilar.
Rivoyat. Usmon (r.a.) gunohi uchun xodimining qulog‘idan tortdilar. So‘ng bu ishlariga pushaymon bo‘lib, xodimlariga: "Tur-da, mening qulog‘imni kuching boricha tort, shoyad Alloh taolo meni kechirsa", dedilar. Xodim u kishiga aytdiki: "Ey xo‘jayin, men ham siz qo‘rqandek qiyomat Egasidan qo‘rqaman, sizdan buni kechdim, shoyad Alloh fazli bilan meni ham kechirsa".

513. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Uch kishiga ajri ikki barobar qilib beriladi: Joriyasi bo‘lib, unga chiroyli tarbiya bergan, so‘ng ozod qilib, unga uylangan kishiga ikkita ajr; ahli kitobdan bo‘lib, o‘zining payg‘ambariga imon keltirgan, so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallamga yetishib, u zotga ham imon keltirgan kishiga ikkita ajr; Alloh taoloning haqqini va egasining haqqini ado etgan qulga ikkita ajr".

Hasan Basriydan (r.a.) rivoyat qilinadi. U kishidan: "Xo‘jayin qulini bir narsaga yuborsa va namoz vaqti bo‘lib qolsa, qaysi birini bajaradi?" deb so‘rashdi. "Xo‘jayinining hojatini qiladi", deb javob berdilar.
Faqih (r.a.) aytadilar: Ya’ni, agar hali vaqti bo‘lsa, namozning o‘tib ketishidan qo‘rqmasa. Ammo namoz o‘tib ketishidan qo‘rqsa, namozni kechiktirmog‘i joiz emas. Chunki:
514. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam: "Allohga gunoh bo‘ladigan ishda maxluqqa itoat yo‘q", deb aytganlar.
Kishi quli bilan yaxshi muomala qilishi chiroyli sanalgandir. Unga toqati yetmaydigan ishni yuklamaydi, chunki Alloh taolo bandalariga toqatlari yetmaydigan ishni taklif etmadi. U bilan chiroyli muomala qilmog‘i lozim, chunki chiroyli muomala mo‘minlarning axloqidir.
. Abdulloh ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. U kishi bir bo‘lak nonni ko‘rib, xizmatkoriga: "Uni ol, undan aziyatni ketkiz", dedilar. Kechqurun bo‘lgach, og‘iz ochmoqni iroda qildilar va xizmatkorlaridan: "Siniq nonni nima qilding?" deb so‘radilar. "Uni yeb qo‘ydim", dedi. Shunda u zot: "Bor, sen ozodsan, men Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning: "Kim ushatilgan non topsa va uni olib yesa, qorniga yetmasdan, Alloh uni kechiradi", deganlarini eshitganman. Men Alloh gunohini kechirgan kishini qulim deyishni yomon ko‘raman", dedilar.