Microsoft Word tanbehul gofilin ziyouz com doc

Hikoyatlar bobi hadislari
959-hadis. Zaif.

960-hadis. Muttafaqun alayh.

961-hadis. Isnodi noma’lum.

962-hadis. Zaif. Abu Na’im “Hulya”da rivoyat qilgan.

963-hadis. Mavzu’. “Za’ifa”ga qarang.

G‘aflatdan uyg‘otgan asar

So‘ngso‘z o‘rnida
Bismillahir rohmanir rohiym
Osmonlaru Yerni yaratgan, maxluqotlari orasida insonni tanlab, uni aziz va mukarram etgan, huzuridagi ilmi ilohiyidan bandalariga xohlaganicha bildirgan, so‘ng kitobat ne’matini berib, u ilmlarni boqiy saqlash imkonini taqdim etgan rabbimiz Alloh taologa hamdu sanolar bo‘lsin. U zotning payg‘ambari, olamlarga rahmat qilib yuborgan elchisi Muhammadga, ashobi kiromlariga va ahli baytlariga salavot va salomlar yog‘ilsin.
Mana, aziz o‘quvchi, Parvardigorimizning xohish-irodasi ila “Tanbehul-g‘ofiliyn” asarining oxirgi qismi ham tarjima etilib, nashrdan chiqdi... va Siz bilan so‘ngso‘z ustida ozgina suhbat qurish imkoniyati tug‘ildi.

Avvalo, bu xayrli ishga bizni sababchi qilgan Alloh taologa shukrlar qilamiz, asarning nashrdan chiqib tarqalishida xizmatlari singan birodarlarimizga minnatdorlik bildiramiz, undan nafslariga manfaat olgan, ilmlarini ziyoda etgan barcha o‘quvchilarimizga Alloh taolodan ofiyat va dunyoyu oxirat yaxshiligini tilaymiz.

Biz musulmonlar ajdodlarimiz merosidan uzoq vaqt mahrum yashadik. Dinimizga qarshi qilich qayragan kunlarda xalqimizning qo‘lidagi barcha kitoblar tortib olindi, kutubxonalardan chiqarib tashlandi. Dunyoning hikmatini jamlagan asarlar, hatto tilga olinmaydigan darajada unutildi, unuttirildi...
Alhamdulillahki, bugun yana ulug‘ merosimizni tiklash, unga egalik qilish imkoniyatimiz bor. Shu imkoniyat orasida Qur’oni karim ma’nolarining tarjimalari amalga oshirildi, Imom Buxoriyning hadislar to‘plami ona tilimizga o‘girildi, mazhabimiz fiqhiga oid bir qancha asarlar tarjimasi qo‘limizda turibdi. Yana qancha katta-kichik ishlar amalga oshirilmoqda. Ushbu “Tanbehul-g‘ofiliyn” kitobining tarjima etilib, nashr qilinishi ham ma’naviy merosimizni xalqimizga qaytarish yo‘lidagi bir harakatdir. Ammo hali bajariladigan ishlar, tajima qilib, xalqimiz qo‘liga taqdim etilishi zarur bo‘lgan asarlar juda ko‘p. Ajdodlarimiz qoldirgan mashhur, lekin biz bilmagan, tanimagan durdonalar bor: masa lan, “Ihyou ulumiddin”ning hikmatlaridan hamon bebahramiz, ulug‘ ulamolarimiz tomonidan Qur’oni karimga bitilgan tafsirlarni, Imom Buxoriyning hadislariga yozilgan sharhlarni o‘qigimiz keladi, “Sahih Muslim”, uning sharhlari, Ibn Kasirning tafsiriyu tarixlari tarjiymonlarini kutib yotibdi. Termiziy, Abu Dovud, Nasoiy, Zamaxshariy, Kurtubiy, Ibn Muborak, Nadaviy kabi allomalarning asarlari ham Islom olamining qimmatli manbalari sanaladi. Ularni xalqqa yetkazadigan qo‘l kerak, himmat kerak. Alloh nasib etsa, bu durdona asarlar ham o‘zbek tilida milyonlab o‘quvchilarini topajak.
“Tanbehul g‘ofiliyn” asarining birinchi kitobi chiqqaniga ham uch yilcha vaqt o‘tdi. Shu davr mobaynida u xalqimiz tomonidan sevib, qo‘lma-qo‘l bo‘lib o‘qildi. Hikoyatlaridan, pand-nasihatlaridan ta’sirlanganlar ko‘p bo‘ldi. Asarning bunday muvaffaqiyati, tabiiyki, muallifning xizmatlari bilan baholanadi.
Faqih Abu Lays Samarqandiy hazratlari bu kitobni g‘ofillarga tanbeh berish uchun, ularni g‘aflat uyqusidan uyg‘otish, hayot, deb atalmish bu qisqagina muddatning orqa-oldi borligini eslatish, undan narida insonni nimalar kutayotganidan ogoh etish uchun yozganlari sarlavhaning o‘zidanoq ko‘rinib turibdi. Muallif o‘quvchini asta-sekinlik bilan, tadrijiy ravishda jiddiylik sari yetaklaydi. Dastlab ixlosni tushuntiradi, so‘ngra o‘limdan, qiyomatning inson boshiga tushajak hodisalaridan ogoh etadi, gunohlardan qaytishga – tavbaga chaqiradi, yolg‘on, g‘iybat, xamr ichish, chaqimchilik, kibr, hasad kabi illat- nuqsonlardan xoli bo‘lishga chorlaydi. Yomon xislatlar bayon etilganidan keyin ibodat haqida so‘z ketadi. Tahorat, namoz, ro‘za, zakot, hajning fazilatlari tushuntiriladi, sabr, taqvo, jasurlik, xayr-ehson kabi insonga ziynat xislatlar bayon etiladi. Xullas, muallif g‘aflatda yotgan dilni tergab-tergab, turtib-turtib, musulmonchilikka o‘rgatadi.
Oyat-hadis, hikmatli so‘zlar va pand-nasihatlarning mavzular bo‘yicha bob-bob qilib ajratilgani, asarni o‘qishli va ta’sirchan qilgan. Shuning uchun ham bu kitob arab davlatlarida xaligacha qayta-qayta nashr etilib kelinmoqda. Hatto, Misrda uni bir vaqtning o‘zida bir nechta nashriyot bir necha xil muqovalarda chop etganiga guvoh

bo‘ldik.
“Tanbehul g‘ofiliyn” tarjimasining birinchi kitobi bosmadan chiqqanidan keyinoq (biz uchga bo‘lib, nashr etgan bu asar aslida katta bir mujalladdan iboratdir), u haqda iliq- ijobiy fikrlar bildirila boshladi, shu bilan birga tanqidiy mulohazalar ham yo‘q emas edi. Va bu holning bo‘lishi tabiiy, albatta. Biz o‘quvchilarimizning har qanday fikrlarini hurmat qilgan holda ba’zi jihatlarga javob berish o‘tishni lozim ko‘rdik.

Tarjima va muharrirlik ishlaridagi kamchiliklarga bo‘lgan e’tirozlar kitobning keyingi qismlari nashrida ularni bartaraf etishimizga yordam berdi, buning uchun o‘quvchilarimizga faqat rahmat aytamiz.
Yana bir e’tiroz bevosita asarning o‘ziga tegishli bo‘lib, unda mavzu’ hadislarning berilishi haqida edi. Bu borada bahs-munozaraga kirishmoqchi emasmiz. Balki ba’zi fikrlarni bildirib o‘tmoqchimiz.
Alloma Hofiz ibn Kasirning “Ba’isul hadis” asari sharhida Ahmad Muhammad Shokir mavzu’ hadis haqida quyidagilarni yozadi: “To‘qilgan xabarlar mavzu’, deyiladi. Ularni yolg‘onchilar Rasulullohga (s.a.v.) nisbat berishgan. Rivoyatlarning eng yoomndir ular. Mavzu’ hadisning mavzu’ligini bilgan kishi uni Nabiyga (s.a.v.) mansub eta turib, rivoyat qilish halol emas, ammo mavzu’ ekanini bayon etgan holatdagina joizdir” (113-114- betlar). Yana aytiladi: “Rasulullohdan (s.a.v.), deb to‘qilgan hadisni rivoyat qilish haromdir, lekin uning holatini bayon etsa, zarari yo‘qdir” (114-bet).
Shu fikrlardan kelib chiqib, muallifning haqqiga hiyonat qilinmagan holda tarjimada mavzu’ hadislar ham berildi, faqat yuqorida aytilgan shart bilan. Barcha hadislar qatori botil va mavzu’ hadislarning ham izohi kitobning oxirida ko‘rsatib o‘tildi. Hadislarning darajasi, ularning qay biriga amal qilinadi, qaysisi tark etiladi, bu haqda ham har uchala kitobning so‘ngida qayta-qayta berildi. Qolversa, “Tanbehul g‘ofiliyn” asari hamon muhim pandnoma asarlardan sanaladi. Boshqa musulmon mamlakatlarida takror-takror nashr etilayotgani unga ehtiyoj borligiga dalolat qilib turibdi. Bizdagi ehtiyoj esa, boshqalardagidan-da qattaroq ekani hammamizga ma’lum. Chunki biz ayni mana shunday sodda uslubda yozilgan, ommaviy kitoblarni o‘qiydigan bosqichdamiz. Asta- sekin bu pog‘ona bosib o‘tiladi va jiddiy ilmiy-diniy asarlar ham tarjima etiladi, inshaalloh...
Muhtaram o‘quvchi, yaxshi-yomon xizmatimizga rozi bo‘ling, beayb Parvardigor, bandachilik ila yo‘l qo‘ygan xato va kamchiliklarimiz uchun Rabbimizga istig‘for aytamiz, Uning fazl- marhamatidan umid etamiz.
So‘zimiz oxirida asar muallifi Abu Lays Samarqandiy hazratlari hamda marhum padari buzrukvor va volidai muhtaramiz haqqilariga duoi xayr qilishlaringizni so‘rab qolamiz.
Barcha mo‘minlarning va bizning ham oxirgi duoyimiz: Olamlar rabbi Allohga hamdu sanolar bo‘lsin!