Microsoft Word turkiy guliston ziyouz com doc

RIYOZAT 

 

Riyozat deb savob ishlarni qilub, gunoh ishlardan saqlanmoqni aytilur. Riyozat adabning koni, 

ruhning darmonidur. Insonlarni to’g’ri yo’lga solub, egri yo’ldan qaytarguvchi riyozatdur. Shul sababli 

riyozat qilguvchilar oqil va fozil bo’lur. Alloh ham xalq qoshida maqbul va mo’tabardur. Yalqovlik, ko’p 

uxlamak, yomon odamlar ila yurmak, vaqtni bekor o’tkarmak, aysh-u ishrat qilmak, ko’p oshamak, 

foydasiz so’zlar so’zlamak, samovarlarda, ko’chalarda aziz umrni bo’sh otkarmak kabi ishlarning 

hammasi riyozatga zid, umrning egovi, Xudoning g’azabidur. Allohning buyrug’i, Rasulullohning 

sunnatlari, shariat qil degan ishlarni birin-ketin o’z vaqtida qilmak ibodat ham riyozatdur. 

Riyozatni rioya qilgan kishilar hech vaqt shariat yo’lidan ayrilmas, Alloh buyrug’idan chetga 

---

Turkiy Guliston yoxud axloq. Abdulla Avloniy 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

10

chiqmas va bu yo’l ila oxirat azobidan qutulur, rohat va rahmat saroyiga kirar, riyozatni rioya 

qilmagan kishilar Alloh taoloning rizosini topolmas, xor-zor bo’lub, oxiratda alamlik azobga giriftor 

bo’lur. 

Aflotun hakim: «Men riyozatdagi lazzatni hech narsada ko’rmadim, zeroki, vujudimning salomati, 

ruhimning saodatini riyozatda topdim. Shuning uchun riyozat ayni saodatdur deyaram, chunki 

fikrning, tilning islohi badanning riyozatiga bog’lidur», – demish. 

Ibn Sino hakim: «Tan riyozatidan ko’proq ruh riyozati lozimdur. Mard kishi o’zini riyozat va adab 

ila ko’rsatsun, inson ila hayvon orasidagi farq yolg’uz maishatda emas, yaxshi axloq kasb 

qilmoqdadur», – demish. 

 

Riyozat mevasidur misli bodom,  

Yuzi qattig’ ichidur ishta in’om.

 

Kishin maqsudina eltar riyozat,  

Riyozatsiz ish o’lg’ay besaranjom.

 

Agar sabr-u riyozat cheksang, ey jon,  

Pishub oldingg’a tushgay mevayi xom. 

 

SHIJOAT 

 

Shijoat deb botir va yurakli bo’lmakni aytilur. Shaji’ kishi hech narsadan qo’rqmaydurgan botir va 

yurakli bo’lur. Sa’y va g’ayratning ziddi dangasa va yalqovlik o’ldig’i kabi shijoatning ziddi 

qo’rqoqlikdur. Qo’rqoq savdogar foyda qilmas. Qo’rqoq kishi o’zining soyasidan hurkar, hech bir ish 

qilishga yuragi bo’lmas. Ko’p kishilar vahima va qo’rqoqlik orqasidan mollaridan, jonlaridan, 

vatanlaridan ayrilurlar. Shuning uchun har ishda shijoatni qo’ldan bermaslik lozimdur. Shijoat 

insoniyatning sof oyinasi, iffat, g’ayrat, istiqomat kabi yaxshi xulqlarning nuroniysidur. Shijoatning 

haqiqati qalbning matonatindan, ruhning salomatindan iboratdur. Hozirgi zamonda botirlik – boylikda, 

qaysi davlat va millatning davlati bolsa, shul ustun bo’lmakdadur. Chunki hukumat uchun xalq, xalq 

uchun hunar, hunar uchun ilm, ilm uchun aqcha lozimdur. 

Sarvatli millatlar milliyatlarini yo’qotmas, rohat va saodatda yashar. Bu kunda madaniy millatlar 

urushlarini tijorat va sanoatga aylandurdilar va bu soyada bir-birlariga g’alaba va raqobat qila 

boshladilar. Sehrgar va jodugarlik ila emas, tijorat va sanoatgarlik ila cholishqon Yovro’pa, Afriqo va 

Osiyoni o’ziga asir va musaxxar qilmakdadur. 

 

Bu zamonda fil ila jang aylamak erlik emas,  

Er o’shaldurkim tutar ilm-u hunarning yoqasin.

 

Beshlab, o’nlab so’m topishsa, ilm ila ag’yorlar,  

Biz bo’lub hammol, oladurmiz tiyinlab choqasin.

 

Boshqalar san’at, tijorat-la taraqqiy aylasa,  

Bizni el tortar ayog’din o’lgan otning toqasin.