Microsoft Word yeni vəSAİT. docx

qayda və forma iş etikası adlanır. Onun əsas funksiyası insanlar arasında qarşılıqlı 
anlaşmanı təşviq edən qaydaların formalaşdırılmasıdır. İş etiketinin ikinci funksiyası 
rahatlıq funksiyasıdır. Müasir daxili xidmət etiketi beynəlxalq xüsusiyyətlərə 

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
18 
malikdir. Onun əsası 1720-ci ildə xarici ideyaların götürüldüyü “Ümumi Qaydalar” 
əsasında qoyulmuşdur. 
İşgüzar qarşılıqlı fəaliyyət təşkilatın iyerarxik quruluşuna uyğun olaraq şöbələr və 
işçilər arasında tabeçilik, asılılıq əlaqələrinin qurulduğu xüsusi bir mühitdə aparılır. 
Nəticədə problem iyerarxik piramida səviyyələrində tam və dəqiq məlumatın 
ötürülməsində yaranır. Bəzi məlumatlara görə, üst rəhbərlikdən gələn məlumatların 
yalnız 20-25% -i birbaşa icraçılara çatır və onlar tərəfindən düzgün başa düşülür. 
Bu, bir tərəfdən məlumatların təhrif edilməsi, digər tərəfdən rəhbərlərin işçilərə 
bütövlükdə müəssisədəki vəziyyət barədə ətraflı məlumat vermək istəməməsi ilə 
əlaqədardır. İşgüzar ünsiyyətin bu xüsusiyyətlərini nəzərə almaq üçün yazılı 
təlimatları, qərarları, əmrləri işgüzar qarşılıqlı fəaliyyətin effektivliyini artırmağın 
ən vacib yolu kimi tanımaq lazımdır. 
Effektiv işgüzar ünsiyyət. Effektiv işgüzar ünsiyyət üçün əsas şərt motivasiyadır. 
İşgüzar ünsiyyətdə bir şəxs hər hansı bir təşkilatın nümayəndəsi kimi çıxış edir. 
Fəaliyyət prosesində şəxsi ehtiyaclar təmin edilmirsə və ya insanın öz düşüncə və 
davranış tərzi qrupla üst-üstə düşmürsə, onda qarşıdurma yarana bilir (daxili, 
şəxsiyyətarası) və işə marağın azalması baş verir. İşgüzar ünsiyyətdə tətbiq olunan 
effektivliklə əlaqədar olaraq, işgüzar ünsiyyətin bütün iştirakçılarının həm son 
nəticəyə çatmasında, həm də şəxsi niyyətlərinin həyata keçirilməsində qarşılıqlı 
asılılıq diqqət mərkəzində olmalıdır. 
Birgə fəaliyyət zamanı fərdi idrak proseslərinin dinamikasının tənzimlənməsinin 
xüsusi mexanizmləri, problemlərin həlli üçün birgə strategiyalar, qrup üçün ümumi 
fəaliyyət tərzi formalaşa bilir. Bu zaman fərdi keyfiyyətlər mübadiləsi aparılır, 
məqsəd və hərəkətləri hədəflərlə əlaqələndirmək bacarığı, istəyi inkişaf etdirilir və 
digər insanların hərəkətləri nəzarətə götürülür. Bütün bunlar informasiya məkanının 
genişlənməsinə öz töhfəsini verir, problemin həll olunmasını və necə həll olunmasını 
görməyə imkan verir. Bu qarşılıqlı əlaqənin nəticəsi iştirakçılar arasında bir növ 
fikirlərin birləşməsidir. Uyğunluq ortaq fəaliyyət iştirakçıları arasında iş birliyidir. 
Buna görə effektiv işgüzar ünsiyyətin başqa bir prinsipi birgə fəaliyyət zamanı 
komanda üzvlərinin uyğunluğu və harmoniyasıdır. 
Effektiv işgüzar ünsiyyətin əhəmiyyətli bir hissəsi rəsmi ünsiyyətdir. Yəni iş 
saatları ərzində təşkilat daxilində həyata keçirilən insanların qarşılıqlı əlaqəsidir. Bu 
növ işgüzar qarşılıqlı əlaqə korporativ ünsiyyət adlanır və özünəməxsus 
xüsusiyyətlərə malikdir. Beləliklə, məsələn, işgüzar korporativ ünsiyyətdə bir 

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
19 
tərəfdaşla əlaqəni dayandırmaq mümkün deyil (ən azı hər iki tərəf üçün itkisiz). 
Buna görə də bəyənmələrindən və bəyənməmələrindən (xarici görkəmi, boy-
buxunu, geyimi və s.) asılı olmayaraq ünsiyyət iştirakçılarının təmasları tələb olunur.