Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

4. Moy kislotali bijgish.
Moy kislotali bijgishni klastridium buturikum 
bakteriyasi amalga oshiradi. Umuman klastridium avlodiga ko‘p bakteriyalar 
kiradi va ular eruvchan uglevodlarni, aminokislotalarni, azot saqlovchi siklik 
birikmalarni, etil spirti va sirka kislotasi aralashmalarini bijgitib turli maxsulotlar 
hosil qiladilar. Moy kislotali bijgish umumiy reaksiyasini tubandagicha izoxlash 
mumkin. 
4S
6
N
12
O
6
q 3SN
3
SN
2
SN
2 
SOON Q 2SN
3
SOON Q 8 SO
2
Q 8N
2
: 
Moy kislotali bijgish sodir bo‘lsa silos, tuzlangan karamlarda yoqimsiz 
xid paydo bo‘ladi. Ammo, moy kislotasini ximiyaviy usullar bilan tozalab olinib 
sanoat ishlab chiqarishda ba’zi maqsadlarda foydalaniladi. Moy kislotasining 
bijgituvchisi sof kulturasidan foydalanib zavodlarda moy kislotasi olinadi. 
 
5. Tarkibida uglerod saqlovchi ba’zi moddalarni oksidlanishi.
Uglerod saqlovchi moddalar faqatgina bijgimasdan mikroorganizmlar 

---

ishtirokida oksidlanishiga ham uchraydilar. Masalan yoglar oksidlanib gleserin 
va yog kislotalariga parchalanadi. Bunda dastlab yog gidrozlanadi (lipoza 
ta’sirida) keyin parchalanadi.
S
3
N
5
(S
18
N
35
O
2
)
3
Q3N
2
O
S
3
N
5
(ON)
3
Q 3S
18
N
36
O
2
Tristearin 
gliserin 
stearin 
kislotasi. 
Bu jarayon psevdomonos femoresns tayoqchasi sodir eta oladi. 
Shuningdek, glyukonobakter va asetobakter avlodi vakillari etil spirtini sirka 
kislotasiga oksidlaydilar. Bu aerob sharoiti bo‘lsa sodir bo‘ladi va shunday 
izoxlanadi. 
SN
3
SN
2
ONQO
2
-SN
3
SOONQN
2
O 
Havoli sharoitda turgan musallas va vinodan sirka kislotasi shunday 
hosil bo‘ladi. Uglevodlarning oksidlanishidan turli xil organik kislotalar 
(oksalat, kaxrabo, limon, fumar, akonit, glyukon va x.k.) hosil bo‘lishi ham 
mikroorganizmlar ta’sirida sodir bo‘la oladi. Chunki, shu mikroorganizmlarda 
shu kislotalarni hosil qiladigan fermentlar mavjud bo‘ladi.