Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

Topshirik: 1.Kasallikni tashqi belgilari bilan tanishish. 
2.Mikroskopda ko‘rish va rasmlarni chizish. 
DOG‘LARNI HOSIL BO‘LIShI 
O‘simlik to‘qimalarning nobud bo‘lishi tufayli uning a’zolarida dog‘lar yuzaga keladi, bunday 
holni qo‘shimcha barg va mevalarda kuzatishimiz mumkin. Dog‘lar shakli jihatidan yumaloq, 
cho‘ziq, ma’lum shaklsiz, burchakli, xoshiyali va boshqa turda; ularning rangi oq, qo‘ng‘ir, qora, 
sariq, kul rang, qizil xoshiyalari ham turli rangda bo‘ladi; dog‘larni zamburug‘lar, bakteriyalar, 
viruslar va atrof muhitning noqulay sharoitlari yuzaga keltirishi mumkin. 
Dog‘lanish bilan tanishishda o‘zida shu belgini yaqqol namoyon qilgan o‘simlikni quyidagi 
kasalliklari bilan tanishish kerak% o‘rik klyasterosporiozi, kartoshka fitoftorozi, qulupnay oq 
dog‘lanish kasalligi (zamburug‘ kelitirib chiqargan kasalliklar), bodring bakteriozi, g‘o‘za gommozi 
(bakteriya kltirib chiqargan kasalliklar), bodring mozaikasi, loviya mozaikasi (virus qo‘zgatgan 
kasalliklar), tok va g‘o‘za xlorozi (yuqumsiz kasallik 
G‘UBORLARNI HOSIL BO‘LISh 
O‘simlik kasalligini bu turi zamburug‘lar uchun xos bo‘lib, zararlangan barg, poya va 
mevalarda zamburug‘ning miseliysi va sporalarning to‘plami yuzaga keladi. Bu g‘uborlar turli 
rangda bo‘lib, zararlangan o‘simlik yuzasidan osonlik bilan sidiriladi. Ayrim hollarda g‘uborlar 
to‘qimalarda o‘zgarishlarni vujudga keltirmaydi. G‘uborlarning hosil bo‘lishiga yaqqol misol qilib 
un shudring kasallligi olish mumkin. G‘alla donli ekinklarning barglarida, poyasida, bodringning 

---

bargi va ayrim holda mevasida oq yoki kul rang osonlik bilan sidiriladigan g‘uborlarni kuzatishimiz 
mumkin. 
YoSTIQChALARNING HOSIL BO‘LIShI 
Kasallikning bu turi xam zamburug‘lar uchun xosdir. Yastiqchalar zararlangan o‘simlik 
sirtida zamburug‘ning sporalar to‘plami yuzaga keladi. Sporalar yetilgunga qadar sirtidan 
epidermus bilan qoplanib turadi, epidermus yorilib, tashqariga chiqqan yetuk sporalar shamol va 
yomg‘ir orqali atrofga tarqaladi.yastiqchalarning shakllari xujayin o‘simlikning xususiyatiga 
bog‘liqdir. Yastiqchalar bilan tanishish uchun g‘alla donli ekinlarning targ‘il poya zang 
kasalligini olishimiz mumkin. Zararlangan o‘simlikning poyasida va barg qo‘ltig‘ida 
epidermisning yorilgan qismidan qo‘ng‘ir yoki qoramtir rangli kukunsimon sporalar to‘plamini 
ko‘ramiz.