Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

3.Jinsiy ko‘payish:
Bunda ikki xujayralarning qo‘shilishi natijasida sporalar 
xosil bo‘ladi. 
a)Planogamiya - Xitridiomisetlar sinfi vakillarida jinsiy jarayon ikki xil shakldagi 
gametalarning qo‘shilishi – kopulyatsiyasi bilan amalga oshadi. Xosil bo‘lgan planozigota o‘simlik 
to‘qimasi ichiga kirib tinchlangan spora – sistaga aylanadi. qulay sharoit bo‘lganda sistaning 
rivojlanishidan zoosporangiy ichida zoospora yetiladi.
b)Oogamiya - Oomisetlar sinfi vakillarida jinsiy ko‘payish oogamiya usulida amalga 
oshadi. Bunda otalik gametangiy – anteridiyda xosil bo‘lgan suyuqlik onalik gametangiysi 
oogoniyga kelib tushadi. Bunda oosporalar hosil bo‘ladi. Oogamiya yo‘li bilan ko‘payish soxta un 
shudring zamburug‘larida kuzatiladi. 
v) Zigogamiya - zigomisetlar sinfi vakillarida ikkita morfologik gametalarning qo‘shilishi 
natijasida zigospora hosil bo‘ladi.
g) Askomisetlarni ko‘payishi
bunda ikkita xujayralar qo‘shiladi. Bitta 
xujayra-otalik xujayra-anteridiy deyiladi. Ikkinchi xujayra – onalik xujayra-
arxikarp deyiladi. Arxikarp uchta qismdan – askogen, trixogena va askoganiy 
asosidan iborat. Jinsiy ko‘payishda ya’ni protsessda anteridiy askogenga 
yaqinlashib trixogenaga yopishadi va qo‘shilish natijasida antediyning ichidagi 
suyuqlik askogengpa o‘tadi. Yadrolar yaqinlashadi va qo‘shiladi natijada 
askogendan gifalar o‘sib chiqadi. Ularni ichida sporali xaltachalar xosil 
(askosporalar). 
d) Bazidiomisetlarni ko‘payishi
- bunda ikki xil miseliy (birlamchi galloid) 
qo‘shiladi va diploid miseliy hosil bo‘ladi, diploid miseliydan o‘simta hosil 
bo‘ladi ya’ni (bazidiyalar) bo‘ladi 
Buo‘simta ikkita yadroli bo‘ladi 
Bazidiya ustida 4 ta bir hil o‘simta hosil bo‘ladi. Bo‘lingan yadrolar har biri 
ana shu o‘simtalarga o‘tadi va bazidiospora hosil qiladi. 
Bu sporalar yetilib uziladi va atrofga tarqaladi.