Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

VAKILLARI.SFEROPSIDALIS VA MISELIALIS TARTIBLARI. 
Ish rejasi: 
1. Sphaeropsidales tartibi 
1. Sphaeropsidaceae oilasi 
2. Leptostromaceae oilasi 
3. Nectoriodaceae oilasi 
II. Myceliales tartibi 
1. Sclerotium avlodi 
2. Rhizoctonia avlodi 
Zaruriy jihozlar: Rangli jadvallar. Gerbariydan namunalar (no‘xotning askoxitoz, lavlagini 
fomoz, sabzi va lavlagini chirish kasalliklari). Lupa. 
Topshiriq: 1.Kasallik qo‘zgatuvchi zamburuglar va kasallikni tashqi belgilari Bilan 
tanishish. 
2.Zamburuglarni mikroskopda ko‘rish va rasmlarni chizish. 
1.Sferlpsidalis tartibiga kiruvchi zamburuglarning konidiyalari piknidalarda hosil bo‘ladi. 
Piknidalar sharsimon yoki noksimon shaklga ega. Konidiyalari yetilgandan keyin saprofit hamda 
parazit holda hayot kechiradi. Ular qishloq xo‘jalik ekinlarida so‘lish, doglanish va qUruq chirish 

---

kasalliklarini qo‘zgatadi. Bu tartib zamburuglari piknidalarini rangi hamda ularni tuzilishiga qarab 
bir nechta oilalarga bo‘linadi: 
1. Sferopsidasiya - Sphoeropsidaceae 
2. Nektridiatsiya - Nectriodaceae 
3. Leptostromatsiya - Leptostromaceae 
Shulardan asosiysi Sphoeropsidaceae – Sferopsidasiya oilaisdir. 
1.Sferopsidasiya oilasiga kirgan zamburuglarning piknidalari to‘q rangli, sharsimon, qattiq, 
terisimon, teshiqchali yoki berk holda substratda joylashgan bo‘ladi. Bu oila bir nechta avlodlarga 
bo‘linadi: 
1.Phoma - Foma
2.Ascohyta - Askoxita 
3.Septoria - Septoriya 
 4.Diplodia - Diplodiya 
Foma avlodi zamburuglarining konidiyalari bir xujayrali, rangsiz bo‘ladi. Bu avlod vakillari 
asosan poyalarni zararlaydi. 
Masalan: Phoma betae – lavlagida fomoz kasalligini qo‘zg‘atadi. 
Bundan tashqarii oilaning avlodlari vakillari qishloq xo‘jalik ekinlarida quyidagi 
kasalliklarni qo‘zgatadi. 
Masalan: Phyllosicta mali –olma bargida dog‘lanish
Ascochyta pinodes – no‘xotda to‘q dog‘lanish askoxitozini 
Septoria lycopersici – pomidor barglarida oq dog‘lanishi 
Septoria nodorum - bug‘doyda septoriozni 
Polystigmina rubrum – olxo‘rida qizil dog‘lanishini 
Sphaeropsis molorum - olmada qora rak kasalliklarini qo‘zg‘atadi.