Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

5.8.2. K iritish /ch iq arish porti.
Port o ’rta darajali integratsiya sx e m a k o ’rinishida b o ’iib, BZ chiqishli uch 
stabilli sxemalari va bosh qaruv mantiqli adreslanadigan k o ’p rejimli buferli registr 
(K B R ) tarkiblidir.
5-19-rasm da K589IR 12 K B R funksional sxemasi k o ’rsatilgan va signallar 
nomlari berilgan.
S x e m a ishini t o ’liq ifodalaymiz. Shuni aytish kerak-ki, portga kirish baytining 
ichki yozuv signali YoP 1 qiymatni qabul qiladi va bir taktli D-trig ger- zash yolk alar 
asosida qurilgan registrga baytlar qabul qilinishini yaratadi faqat quyidagi shart 
bajarilganda:
YoP=RJ VK, V K :ASTB RJ.
Axborot berishni ruxsat qilish ichki signali V Q F = R JAVK, V K ; ifodaga mos 
holda yaratilib, I qiymatni qabul qilsa, VZ chiqish buferi ochiladi, va registrdagi 
sonlar kodi chiqish zanjirlari Z yuqori impedansli holatda jo ylash adi, y a ’ni portni 
chiqish shinasidan uzib q o ’yiladi.
ZPR chiqish t o ’xtatilish signali 0 qiymatni qabul qiladi, agar seleksiya kirishlari 
b o ’yicha berilgan port (VK, V K
3
=1) tanlangan b o ’lsa yoki STB stroblash signali 
kelganda.
Bu holda ZPR triggeri noli holatga o ’rnatiladi, y a ’ni Z P R = S T B AVK! V K
2
ZPR signali M P yoki R kirishlaridan biriga (5.26-rasm ga qarang) to ’xtatilish
5.
/ 
9. K589IR12 ni axborot kiritish'chiqarish porti ning funksional sxemasi.
M P smstem asining interfeysli sxemasi, t o ’xtalishlarga va M P m a ’lumotlar 
shinasiga ulanib turishi uchun ikki y o ’nalishli shinali drayver s o ’rovlarini tashkil 
qilish sxemasi tarkibiga kiradi. U shbu sxem a M P sistemalari interfeysining ikkita
195

---

zarur xususiyatlarini k o ’rsatadi: PQ adreslash prinsipi va uzilishlar sistemasining 
tarqatish usuli.
5.8.3. Shinali drayver.
Magistral tashkillashgan M P sistemalarida um um iy alo qa liniyalari bilan 
sistema modulini 
birlashtirish 
zaruriyati 
tu g ’iladi. 
Buning uchun 
magistral 
kuchaytirgichlar maxsus MIS lari, shinali dray verlar (S H D ) ishlatiladi.
SHD ning (K 5 8 9 A P I 6 /2 6 ) funksional sxem asi 5.20-rasm da berilgan. Sistemali 
shinaga protsessor, xotira va PQ ni ulash uchun q o ’llanishi m um kin b o ’lgan usullari 
5.21-r asmda k o ’rsatilgan.
M P ning shinali buferida, portlard a va SH D da ham ishlatiladigan yuk lam ad an
uziladigan sxemalari qurish prinsipini tranzistor-tranzistorli mantiqlikli buferli 
kuchaytirgich misolida tush untiramiz.
5.22-rasmda uch holatli sx e m a deb ataladigan magistral kuchaytirgichning 
prinsipial sxemasi k o ’rsatilgan. Bu yerda, nolli signalda V boshqaradigan kirishda 
kuchaytirgich X o ’zgaruvchan kirishni U Chiqishiga inversiya bilan o ’tkazadi.
V=l da T2' tranzistori T2 tranzistori bilan parallel yoqilgan b o ’lib, T2 
tranzistorini shuntlab ochadi va К nuqtasida nolga yaqin potensial tashkil qiladi. 
Natijada TZ va T4 chiqishi «0 emas, 1 em as» yuqori impendasali holatiga o ’tadi.
5.20-rasm. Shimt tas hki I lashlintvchisining funktsional sxemasi.
5 .21-rasm. Chiqish signalining uch holatli TTL m agistral kuchaytirgichning prinsipial sxemasi.
196

---

Sxem ani V boshqaruv signali t a ’sirida yukla m adan uzilish qobiliyati U um um iy
chiqishlar liniyasidagi signallar manbaii k o ’pligini birlashishi y o ’li bilan magistral 
aloqalar qurish uchun ishiatiladi. Magistral liniyasining oziqlanish manbasi yo’q, va 
sh uning uchun, statsionar holatda, y a ’ni yub orish la r mavjud b o ’lmaganda, liniyada 
«suzuvchi potensial» holati b o ’ladi.
5.22-rasm . Shina iashkillashtintvchini qo 'Hash bilan xotira КС HO va m ikroprotsessor
interfeyslarini iashkiH ashtinsh.
5.8.4 K R 5 8 0 I R 8 2 a d r e s re g i s tr i q u r i lm a s i.
M ikro sxem a 
KR5801R82 
-
sakkiz 
razryadli 
adres 
registri 
b o ’iib, 
mikroprotsessorni sistema shinasi bilan ulashga m o ’ljallangan. U yuqori yuklamalik
_Z_
Q
rc
;
О
D
0
Q
1
0
1
2
3
2
4
3
5
4
6
5
7
6
7
CE
Ucc
GND
STB
19
Л2
X 6
+ 5
13
12
•W'
5.23-rasm. KH580IRS2 seriyaclagi nukrosxem ani shartli grafik belgilanishi.
M i k r o s x e m a - bu sakkiz razryadli, inversiyasiz chiqishlarida uchta rejimli D 
registridir.
Mikro sxem a bir xil funksional bloklar va boshqarish sistemasidan tuzilgan. Blok
197

---

D-lrigteri va kuchli chiqish in ver siyas iz ventildan iborat. Boshqarish sxemalari orqali 
yoziladig an axborotni stroblashtirish v a kuchli chiqish ventillari uchinchi holatini 
boshqarish am alga oshiriladi. M ikrosxem ani oyoqlarining vazifalari 5.1 l-ja dvalda 
keltirilgan. Stroblashtiruvchi signalni (S T B ) turiga qarab m ik ro sx em a ikkita rejimda: 
shina shakllantirgich va saqlash rejim ida ishlashi mumkin.