Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

K 5 8 0 V M 8 0 v a K I 8 1 0 V M 8 6 M P h o la t r e g istr la r in i ta q q o sla sh
1.15 -jadval
R e g is tr V M 8 0
A
В 
| 
С
I 
D
E
H
L
SP
PC
F
R e g is tr V M 8 6
A L
C H
C L
i
D H
D L
B H
B L
SP
IP
FL
1.16 - j a d v a l
R e g is tr
N o m i a n i s h i
R e g is tr n in g m a x s u s fu n k siy asi 
!
A X
A k k u m u l y a t o r
K o ’payt iri sh , b o ’lish va so'z la rni
kiritish /c hiq ar is h
AL
A k k u m u l y a t o r (ki ch ik bay!)
K o 'p a y ti r is h . bo 'I ish v a baytlarni 
kiriti sh/ ch iqa ris h; baytlarni o ’zg artirish; unli 
a ri fm et ik a
AN
A k k u m u l y a t o r (k a tta bayt)
S o ' z l a r n i k o 'p a y t i r i s h va bo'I ish
VX
Bazali registr
B az a b o ’yic h a adr esl as h: adreslarni 
o ’zg artirish
S X
Hi sobchi
D a v rla rn i hisobi; zanj ir 
c le m e n tl a r in in g hisobi
C L
Hi so bc h i (kichik bay!)
Pa ra m e tr ik siljishlarni q o 'l la s h
j
DX
M a ’lu m o tl a r registri
S o ' z l a r n i k o ’pa ytirish, b o ’lish; zaru riy b o ’lm a g a n
k iri tis h/c hiq ar is h
SP
Stek k o 'r sa tk ic hi
Stek is hla tiladig an op er at si yal ar
,
B P
B a z a k o ’rsatkichi
B a z a registri 
|
SI
M a n b a indeksi
M a n b a zanjiri k o ’rsatkich; indeksli regis tr 
!
DI
Q ab ul qil uv ch i indeksi
M a n b a qabul qiluvchi ko 'r sa tk ic h i; indeksli registr
59

---

A L Q lar reg istr b a y r o g ’ iga q o ’sh i la d i ( 1 .1 1 - r a s m , X belg i bitni n o a n i q
h o la tin i bil d irad i). FL k ic h i k b a y ti K 5 8 0 V M 8 0 registr b a y r o g ’ ig a t o ’g ’ri 
k e la d i , F H k a tt a bayti esa K 5 8 0 V M 8 0 da b o ’lm a g a n t o ’rtta b a y r o q g a ega. 
O lti ta a r i f m e tik b a y ro q l a ri ( A B ) o p e r a t s i y a bajarilish i n a tija s in i a y r i m
x u s u s iy a tl a r i n i b e lg i la y d i ( a r i f m e t i k , lo gik, siljish y o k i b a y r o q l a r reg istri 
y u k la n i s h i ) . 
U s h b u
b a y r o q l a r
q iy m a t i
( A B
d a n t a s h q a r i)
p r o g r a m m a
b a ja r i l i s h i g a o 'z g a r t i r i s h u c h u n q o ’ll aniladi. H a r hil b u y r u q l a r b a y r o q l a r g a
tu r li c h a t a ’sir k o ’rsata di.
FH 
FI.
15 
14 
1? 
P
11 
10 
9 
S
7 
(>
5 
4 
'
2 
1
X | X | X | X | O F | DF | IF | TF
SF | ZF | X | AF | X | PF | X | C F
/. 
1 1-rasm . F b a y r o q la r r e g is tr i fo r m a ti.
A r i f m e t i k b a y r o q l a r n i b e lg ila n ish i.
C F - siljish b a y r o g 'i , siljish ( q a r z g a o li s h ) b a y tl a r y o k i s o ’zla r 
q o ' s h i l m a s i d a ( a y i r m a s i d a ) o p e r a n d siljish id a k o 'r i n a d i g a n h o l i d a p a y d o
b o ’ ladi va bit q iy m a ti n i y o z i b ola d i.
P F - j u f t l i k b a y r o g 'i (y o k i p a r i te t ) o p e r a t s i y a n a tija s id a k ic h i k b a y td a g i 
b ir l a s h i s h l a r n i n g j u f t soni b o r l ig i n i y o z i b olad i, m a s a la n , m a ’lu m o tl a r n i 
v u b o r i s h i t o ' g ' r i l i g i n i t e k s h iri s h u c h u n ishla tilishi m u m k in .
A - y o r d a m c h i siljish b a y r o g ’i, k ic h i k t e t r a d a d a n , y a ’ni a 3 b it d a n
k a tt a s i g a q o ' s h i s h d a (a y i r is h d a ) siljish ( q a r z g a olish ) y o z ib olad i, faq at k ic h i k
b a y t l a r is h la t il a d ig a n ik k i l i k - o 'n l i k a r i f m e t i k a u c h u n is hlatiladi.
Z F
nol b a y r o g ’ i o p e r a t s i y a n i n g nolli n atija sin i olish t o ' g ’ri s id a x a b a r
beradi.
S F - ifoda b a y r o g ’i, n a t i j a n i n g q o ’s h i m c h a kodi is h la tilg a n d a s o n
i s h o r a s i g a m o s k e la d i g a n katta biti q i y m a t n u s x a s in i oladi.
O F
t o ' l i b ketish b a y r o g ’i, q o ’sh ish yo k i avirish n a ti ja s id a b o ’ lg an 
k atta bit is hora li so n l a r bilan is h la s h v a q t i d a r a z r y a d se tkasi t o ' l i b k e t i s h d a
y o 'q o l g a n l i g i h a q i d a x a b a r b erad i. Q o ’s h i l g a n d a u s h b u b a y ro q bir q i y m a t i g a
o ' r n a t i l a d L a g a r katta bitd a siljish hosil b o ' l s a va k atta b itd an siljish b o ’ lm a s a
y o k i k a tt a b it d a n siljish b o ' l m a s a va katta b it d a n siljish b o ’ lib. u n g a siljish 
y o ’q b o ' l s a ; a k s h o ld a O F b a y r o g ’ i n o lg a t e n g b o 'l a d i .
A y i r i s h d a u bir q iy m a t i d a o ’rn a t il a d i, bu hoi katta b itd an q a r z o l i n g a n d a , 
lekin katta b itg a q a r z b e r m a g a n l i g i d a y o k i katta bitga q a r z berib, u n d a n q a r z
o l i n m a g a n h o ld a d ir. T o ’ lib q o l i s h d a t o ’x ta tis h m a x s u s b u y r u g ’ i bor, u n d a
a y ri m h o ll a r d a p r o g r a m m a l i t o ’x ta s h a m a l qiladi.
M P n in g a y r i m am a l la r in i b o s h q a r i s h u c h u n u c h ta q o ' s h i m c h a b a y r o q l a r
a jr a tilg a n .
D F - y o ' n a l i s h b a y r o g 'i , C L D va S T D b u y r u q l a r i bilan b o s h q a r ila d i ; m o s
b u y r u q l a r d a z a n ji r l a r ishla sh i tartib in i a n iq l a y d i: k ic h ik a d r e s d a n ( D F = 0 ) y o k i 
k a tt a a d r e s d a n ( D F = 1 ) .
60

---

I F
- T o ’x ta l is h la r g a r u x s a t b e r i s h b a y r o g ’ i, C L I v a S T I b u y ru q l a ri 
to m o n i d a n b o s h q a r ila d i ; [ F = l b o ’lg a n d a m i k r o p r o t s e s s o r tu s h u n a d i (q a b u l 
q il a d i) v a m o s r a v i s h d a I N T R k ir is h i d a t o ’x ta lis h s o ’ro v i g a j a v o b b erad i, IF=0 
d a t o ’x ta l is h la r b u kirish b o ’y i c h a m a n etila di ( y o l g ’o n c h i) v a M P q a b u l 
q ilg a n y o l g ’o n “ t o ’x ta l is h ” s o ’ro v in i b e k o r qiladi. IF b a y r o g ’i q iy m a t i N M l
kirishi b o ’y i c h a h a q i q d a t o ’x ta l is h la r n i q a b u l q il is h ig a N M l b u y r u g ’ i bilan 
b a ja r il a d ig a n ichki ( p r o g r a m m a v i y ) t o ’x ta l is h ig a h a m t a ’sir q il m a y d i .
IF - t r a s s i r o v k a b a y r o g ’ i (k u z a t is h ) . IF=1 d a M P b u y r u q l a r g a b ir m a - b i r
o ’tish ish r e j im ig a (q a d a m l i ) o ’tadi, p r o g r a m m a l a r te k s h ir i ii s h i d a is hiatiladi. 
M o s p r o g r a m m a o s t ig a o ’tish m a q s a d i d a h a r bir b u y ru q , b a ja r ig a n i d a n s o ’n g
ichki r e g i s tr ta r k ib in i in d i k a ts iy a qilis h n i t a ’m i n la y d i g a n b ir in c h i tu r ichki 
t o ’xtalis h signali a v t o m a t i k r a v i s h d a q a b u l qilinadi ( 1 . 1 1-rasm). IF b a y r o g ’ ini 
o ’rn atish y o k i o lib ta s h la s h b u y r u q l a r i b o ’lm a g a n lig i u c h u n u s h b u b a y ro q
b o s h q a r u v i b e v o s i t a F b a y r o q l a r re gistri ta rkibini stek o rq ali u m u m i y re g i s tr g a
o ’tk a z i s h v a kerakli 6 b it q i y m a t i v a F re g istr ig a ta y y o r b o ’ lgan s o ’zni q a y ta
o ’tk a z i s h y o ’li bilan a m a l g a o sh irila d i.