Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

4.5.3. Y uqori darajadagi til.
Bu tilga quyidagilar kiradi: A LG O L, FO RTRAN . K O B O L . BEY SIK , RL/1, 
RL/L2, PA SKA L. K A R A T. K LIPPER , DELFI va boshqalar. Bu yuqori tillarning har 
biri alohida xususiyatlarga ega va har xil belgilar, funktsiyalarga tayanadi. Bularning 
o'x shashlig i shundaki. y a ’ni ularning hammasi tajribasi y o ’q dasturc hig a o ’ziga yaqin 
b o ’lgan professional tilda program m a la shga imkon beradi.
«■+» (qo'shish)
« - » (avirish)
K om pilyato r
A DD
SUB
A S S I - M B I . I - R
10000000
10010 110
M i k r o
EHM
4.6-pacm. Yuqori darajadagi tilda mikroEHM ga та ’lumot kiritish.
Pro gram m a tu zayotganda m as hina tiliga k o ’proq imtiyoz beriladi. Chunki 
mashin a tilida xotira registrlarini yacheykalari j u d a samarali ishlatiladi.
124

---

M a s h in a ti lining kam chili kla rid an biri shundak i, y a ’ni bu tild a m u r a k k a b
m asala larni yechis h uchun p r o g r a m m a tuzish j u d a qiyin. C hunki p ro g r a m m a
b e v o s i ta ikkilik k o d id a tuzilishi va E H M kiritilishi kerak. Ikkilik k odida 
ba ja riladig an a m a l la m i eslab qolish m u m k in em as, xatoliklarni tuzatis h xam qiyin.
A s s e m b le r tilida m a s h in a tiliga nis bata n p r o g r a m m a tuzish oso n h a m d a
p ro g r a m m a qis qaro q h a jm g a ega, uni tu z ish g a k o ’p vaqt ketm aydi. Lekin bu til 
q o ’s h i m c h a xotirani talab etadi, xotira ka-tak ch alari deyarli sam ara li ishlatilmaydi.
Y uqori darajadagi til e s a p ro g r a m m a n i tez tuzishi bilan ajralib turadi. Bu til 
q o ’s h i m c h a xotirani talab etadi. Shu bilan birgalikda e n g m u r a k k a b masalalarni 
y echaoladi. Bu tilda ishlovchi E H M a n ch a qim rnat turadi.
P ro g r a m m a la s h oddiy tild a va s h u n g a o ’xshas h belgilar a so s id a tuziladi. 
P ro g r a m m a n i n g xatolarini xam tuzatish oson.