Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

7.25-rasm. Taymerni chiqishini takkoslovchi kanalini strukturali sxemasi.
Mukammallashtirilgan 
taymerning 
moduli 
M K
tarkibida 
turli 
xil 
modifikatsiyada qo’llaniladi. Modulda kirish kanallari soni va chiqish taqqoslashi 
turli xil bo’ lishi mumkin. Shunday ekan, NS05 firmalari Motorola M K oilasida tipik 
natijalari 1IC+10C yoki 2IC+20C modul mavjud, lekin M K tarkibidagi taymer 
moduli faqat bitta. Kanallar modullari bilan bir qatorda kirish egallash funktsiyasiga 
o’tkazilgan yoki initsializatsiya yordami bilan chiqish taqqoslash to’g’rilanilishi 
mumkin. Mukammallashtirilgan taymerning modul sanagichi programmali to’xtatish 
funktsiyasiga ega bo’ lishligi mumkin. Bu holda sanagich holati M K ishining biron- 
bir paytida sinxronizatsiya qilish mumkin emas va bunday sanagich erkin hisoblagich 
(free counter) kabi xarakterlanadi.
Mukammallashtirilgan taymerning apparat vositalari real vaqtda boshqaruvning 
ko’p masalalarini yechishga imkon beradi. Lekin boshqaruv algoritmlarini 
rivojlanishiga qarab mukammallashtirilgan taymerlar chegaralanishlari ravshan 
ko’rsatiladi, bular:
• Bitta sanagichning vaqt bazasiga tegishli egallash va taqqoslash kanallari soni 
yetishmasligi. Bu ko’p kanalli impulslar ketma-ketligi o’rtasida sinxronlash tashkil 
etishga imkon bermaydi.
• Kanalning (yoki egallash yoki taqqoslash) bir ma’ noli aniq konfiguratsiyasi 
ko’pincha ochiladigan masalaning ehtiyojini qondirmaydi.
• Keng impulsli modulyatsiya (K IM ) usuli bo’yicha signallarni tashkil etish 
chiqish signalining maksimal erishilgan chastotasini pasaytiruvchi programma 
yordamini talab qiladi.
266

---

Shunirig uchun real vaqt M K ning ost sistema modullarining quyidagi 
bosqichlari, hodisa protsessorlari modullarida turgan.
7.14.4. Hodisa protsessori.
Birinchi hodisa protsessorlari moduli Intel kompaniyasining 8x S51 Fx 
oilasidagi M K lari qo’ llanilgan. Bu modul programmalanadigan hisob massivi 
(Programm able Counter Arrey) ning RSA degan atamani olgan.
RSA standart va mukammallashtirilgan taymer/sanagichlarga nisbatan real vaqt 
masshtabida kengroq ishlash imkoniyatini ta’minlaydi va kichik darajada markaziy 
protsessoming resurslarini sarflaydi. RSA ni afzalliklari ga yana ancha oson 
programmalashtirilishi va ancha yuqori aniqligini kiritish mumkin. Misolda RSA 
MCS-51 oilasidagi 0.1 va 2 M K taymerlariga qaraganda yaxshiroq vaqt ruxsatini 
ta’ minlashi mumkin, shu sababli RSA sanagichi taktli chastotalar bilan ishlashga 
qulay: taymerlarnikidan ikki marta katta. RSA yana ko’plab masalalami hal qilishi 
mumkin: taymerlardan foydalanib qo’shimcha apparatlar sarfini (misol uchun, 
impulslar orasidagi faza siljishini yoki K IM signallar generatsiyasini aniqlash) 
bajarishidir. RSA 7.26-rasmda ko’rsatilgandek 16 bitli taymer-sanagichdan va beshta 
16 b itli taqqoslash