Mimar sinan güzel sanatlar üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ ders tanitim formu 2015-2016 ÖĞretim yili- bahar yariyili

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

DERS TANITIM FORMU
2015-2016 ÖĞRETİM YILI- BAHAR YARIYILI

Dersi Veren Birim(ler): Sosyal Bilimler Enstitüsü			Dersi Alan Birim(ler): Felsefe Anabilim Dalı
Bölüm Adı: Felsefe			Dersin Adı: Modernite ve Eleştirileri
Dersin Düzeyi: Yüksek Lisans			Dersin Kodu: FEL 5208
Formun Düzenlenme/Yenilenme Tarihi: 31.01. 2016			Dersin Türü: Seçmeli
Dersin Öğretim Dili: Türkçe			Dersin Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Kurtul GÜLENÇ
Dersin Önkoşulu: Yok			Önkoşul Olduğu Ders: Yok
Haftalık Ders Saati: 3			Ders Koordinatörü (Ders girişlerinden sorumlu olan kişi): Doç. Dr. Kurtul GÜLENÇ
Teori	Uygulama	Laboratuvar	Dersin Ulusal Kredisi: 3
3	0	0	Dersin AKTS Kredisi:
Dersin Amacı: Totaliter ve otoriter deneyimler, paylaşım savaşları ve Holokost, kapitalizmin ve emperyalizmin patolojileri ve global teknoloji ağının yıkıcı güçleri vb. — tüm bu yaşananlar yirminci yüzyılın ortalarından itibaren birçok düşünürü modern toplumun doğrularını, yanlışlarını ve vaatlerini yeniden düşünmeye ve sorgulamaya itmiştir. Kimileri Aydınlanma anlatılarının ve ilerlemeci ideolojinin daha fazla ikna edici olmadığını ileri sürerek modernitenin sonunu ilan etmiş, kimileri ise modernitenin henüz tamamlanmamış bir proje olduğunu iddia ederek Aydınlanma ideasını modern toplumun patolojilerinin eleştirisi eşliğinde yeniden inşa etmek gerektiğini belirtmiştir. O halde, modernitenin tek bir yoruma indirgenebilecek ya da tek bir perspektifle açıklanabilecek basit bir yapısının/çerçevesinin olmadığı ileri sürülebilir. Bu ders modernitenin çok yönlü bir yapısının olduğuna ilişkin bu tespit çerçevesinde yürütülecektir. Bu tespitin en açık hallerinden biri, kendisini, moderniteye ve Aydınlanma’ya ilişkin yürütülen akıl, bilim ve teknoloji tartışmasının karmaşık çerçevesinde ve bu çerçevenin modern siyasal hayattaki farklı tezahürlerinde gösterir. Çizilen bu eksen bağlamında derste ilk olarak modernitenin sınırları, olanakları ve gerilimleri tartışılacaktır. Bu tartışma temel olarak modernitenin dününe, bugününe yarınına odaklanacaktır. Daha sonra modernitenin Aydınlanmacı gelenek ile ilişkisi tarihsel bir değerlendirme eşliğinde üç farklı bakış açısı (Kant, Marx ve Nietzsche) ekseninde incelenecektir. 20. yüzyıldaki modernite eleştirilerinin tarihsel izdüşümlerini temsil eden üç düşünür incelendikten sonra Martin Heidegger’in ve Max Horkheimer’ın modernite ve Aydınlanma eleştirilerine geçilecektir. Bu isimlerin tercih edilmesinin temel sebebi Heidegger’in Nietzsche’nin Aydınlanma’ya yönelik radikal-eleştirel çizgisini sürdürme çabası, Horkheimer’ın ise Marx’ın modernite eleştirisini geliştirmeye çalışmasıdır. Heidegger ve Horkheimer’ın yaklaşımları ele alınırken özellikle akıl, bilim ve teknoloji eleştirileri ön planda tutulacak, bu eleştirilerin modern siyasal hayattaki yansımaları gösterilmeye çalışılacaktır. Dersin son bölümünde, Horkheimer gibi bir başka Frankfurt Okulu düşünürü olan (aynı zamanda Heidegger’in bir süre öğrencisi olmuş) Herbert Marcuse’nin teknolojik rasyonalite anlayışı sorgulanacak, daha sonra Andrew Feenberg’in teknoloji ve demokrasi arasında eleştirel sosyal teori dolayımıyla kurmaya çalıştığı özgürlükçü perspektif tartışılacaktır. Son derste ise modernitenin henüz bitmemiş bir proje olduğu tezini yineleyen Jurgen Habermas ile Nietzsche’ci çizginin çağdaş siyaset felsefesindeki en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Michel Foucault’nun literatürde önemli bir yeri olan tartışmasına değinilecektir.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri: Ders anlatımı, Sunum, Tartışma, Soru-cevap.

Değerlendirme Yöntemleri:
Yarıyıl İçi / Sonu Çalışmaları	Varsa (X) olarak işaretleyiniz	Yüzde (%)
Ara Sınav
Sunum	X	30
Ödev	X	30
Proje
Laboratuvar
Final Sınavı	X	40
Derse Katılım
Toplam		100

NOT: Okuma listesinde altı çizili eserler dışındaki eserler Türkçe çevirilerinden takip edilecektir.

DERS VE OKUMA TAKVİMİ

1. Hafta: Giriş

2. ve 3. Hafta : Modernite: Sınırlar, Olanaklar, Gerilimler

1. 
   Marshall Bermann, “Introduction: Modernity—Yesterday, Today and Tomorrow”, All That is Solid Melts into Air: Experience of Modernity, (Penguin Books, 1988), p. 15-36.
   
2. 
   Charles Taylor, “Three Malaises” The Malaise of Modernity, (House of Anansi Press, 1991), p. 1-12.
   
3. 
   Jane Bennett, “Modernity and Its Critics”, Anne Phillips, Bonnie Honig and John Dryzek (ed.), The Oxford Handbook of Political Theory (Oxford University Press, 2008), p. 211-224.
   

4. Hafta: Immanuel Kant: Eleştirel Felsefe, Aydınlanma ve Politika

1. 
   Immanuel Kant, “Introduction”, Paul Carus (ed.), Prolegomena to Any Future Metaphysics, (The Open Court Publishing Company, 1912), p. 1-12.
   
2. 
   Immanuel Kant, “An answer to the question: What is enlightenment? (1784)”, Mary J. Gregor (ed.), Immanuel Kant Practical Philosophy, (Cambridge University Press, 1999), p. 11-22.
   

5. Hafta: Karl Marx: “Anti-Kapitalist Bir Modernite Olanaklı mıdır?”

1. 
   Karl Marx, Economic and Philosophical Manuscripts, Robert Tucker (ed.), The Marx-Engels Reader (W. W. Norton and Company, 1978), p. 70-101.
   
2. 
   Karl Marx and Friedrich Engels, The German Ideology, (Prometheus Books, 1998), p. 29-62.
   

6. Hafta: Friedrich Nizetzsche: Putları Çekiçle Krmak

1. 
   Friedrich Nietzsche, “Twilight of the Idols”, Aaron Ridley & Judith Norman (ed.), The Anti-Christ, Ecce Homo, Twilight of the Idols and Other Writings, (Cambridge University Press, 2005), p. 162- 176.
   
2. 
   Friedrich Nietzsche, “On the Genealogy of Morals”, Walter Kaufmann (ed.), On the Genealogy of Morals, Ecce Homo, (Vintage Books, 1989), p. 24-56.
   

7. ve 8. Hafta: Martin Heidegger: Geleneksel Metafizik Eleştirisi ve Teknoloji Soruşturması

1. 
   Martin Heidegger, “Introduction to ‘What is Metaphysics?’”, William McNeill (ed.), Pathmarks, trans. by. Walter Kaufmann, (Cambridge University Press, 1998), p. 277-290.
   
2. 
   Martin Heidegger, “The Question Concerning Technology”, David Farrell Krell (ed.), Basic Writings from Being and Time (1927) to The Task of Thinking (1964), (HarperCollins Publishers, 1993), p. 307-341.
   

9. ve 10. Hafta: Max Horkheimer: Amaçlar, Araçlar ve Aydınlanma

1. 
   Max Horkheimer, “Critical Theory and Traditional Theory”, Critical Theory: Selected Essays, trans. by Matthew J. O’Connell, (Continuum, 2002), p. 188-252.
   
2. 
   Max Horkheimer, “Means and Ends”, Eclipse of Reason, (Oxford University Press, 1947), p. 3-57.
   
3. 
   Max Horkheimer & Theodor W. Adorno, “The Concept of Enlightenment”, Gunzelin. S. Noerr (ed.), Dialectic of Enlightenment, (Stanford University Press, 2002), p. 1-34.
   

11. ve 12. Hafta Herbert Marcuse: Tek Boyutlu Toplum ve Yeni Tahakküm Biçimleri

1. 
   Herbert Marcuse, “The New Forms of Control”, One Dimensional Man, (Routledge, 2007), p. 3-20.
   
2. 
   Herbert Marcuse, “Some Social Implications of Modern Technology”, Andrew Arato & Eike Gebhardt (ed.), Essential Frankfurt School Reader, (The Continuum Publishing, 1998), p. 138-162.
   
3. 
   Claus Offe, “Technology and One-Dimensionality: A Version of the Technocracy Thesis?”, Robert Pippin, Andrew Feenberg, Charles P. Webel (ed.), Marcuse: Critical Theory and The Promise of Utopia, trans. by Anne-Marie Feenberg, (Bergin & Garvey Publishers, 1988), p. 215-224.
   

13. Hafta: Andrew Feenberg: Modernizm, Teknoloji ve Demokrasiyi Yeniden Düşünmek

1. 
   Andrew Feenberg, Alternative Modernity: The Technical Turn in Philosophy and Social Theory, (University of California Press, 1995), p. 1-15.
   
2. 
   Andrew Feenberg, Questioning Technology, (Routledge, 1999), p. 1-17.
   

14. Hafta : Aydınlanma Üzerine Bir Tartışma: Jürgen Habermas ve Michel Foucault

1. 
   Michel Foucault, “What is Enlightenment?”, Paul Rabinow (ed.), Foucault Reader, (Pantheon Books, 1984), p. 32-50.
   
2. 
   Jürgen Habermas, “”Modernity: An Unfinished Project”, Maurizio Passerin d'Entreves & Seyla Benhabib (ed.), Habermas and The Unfinished Project of Modernity: Critical Essays on The Philosophical Discourse of Modernity, (MIT Press, 1997), p. 38-55.