Mir Möhsün NƏvvab

Ə L A V Ə:
Ermənilərin bu qaniçən dəstələri öldürdükləri müsəlmanlara 
əvvəlcə olmazın işgəncəsini verərək onların diri-diri burnunu, qulağını, ayağını və 
kişiliyini kəsdikdən sonra öldürür, cəsədini zibillikdə yandırırdılar. 
Yuxarıda qeyd olunan 18 nəfər İran fəhlələrini və erməni məhəllələrində 
20-yə qədər alver edən müsəlmanları bu cür vəhşiliklərlə qətlə yetirmişdilər. 
Ə L A V Ə:
Erməni tayfasının müsəlmanlara qarşı olan namərdliklərinə 
dair çox misallar göstərmək olar. Hacı Bəylərin başına gələn müsibət buna bir 
misal ola bilər. Belə ki, Hacı Bəylər adlı bir müsəlman sövdəgəri Nikolay adlı bir 
erməni taciri ilə yaxın dostluq edərlərmiş. Onlar yaxın dost olduqlarından bir-
birinə deyərlərmiş ki, hərgah ermənilərlə müsəlmanlar arasında dava olarsa, biri-
birimizi onlardan qoruyaq. 
Bir dəfə ermənilərlə müsəlmanlar arasında dava başlayarkən Nikolay 
Hacının dükanında olub. Erməninin davadan bərk qorxuya düşdüyünü görən Hacı 
ona ürək-dirək verərək onu gizlin bir yerə aparır. Nikolayı əmin edir ki, orada onu 
heç kəs tapa bilməz. Dava qurtardıqdan və hər tərəf sakitləşdikdən sonra Hacı 
Nikolayı hörmətlə öz evinə yola saldı. 
Nikolay Hacıya 93 manat pul vermişdi. Bir gün Hacı bu pulları götürüb 
Nikolaya qaytarmaq üçün onun dükanına gedir. Hacı pulları sayıb erməniyə 
verdikdən və bir qədər söhbət etdikdən sonra birdən gurhagur düşdü. Hər tərəfdə 
böyük iğtişaşlar başlandı. Tüfəng və tapança səsləri bazarı bürüdü. Hacı 
həyəcanlanaraq iğtişaşın səbəbini Nikolaydan soruşarkən o dedi ki, erməni-
müsəlman davası düşdü. Hacı ondan soruşur: 
— Bəs mən nə edim? 
Hacı fikirləşirdi ki, o, erməni Nikolayı gizlədərək qoruduğu kimi yəqin ki, 
onu da Nikolay ermənilərdən mühafizə edəcəkdi. Lakin təəssüflər olsun ki, belə 
olmadı. Birdən Nikolay stolun siyirməsindən bir tapança çıxardıb dabanını çəkdi 
və tapançanı Hacıya tərəf tuşladı. Tapançanın gülləsi Hacının sinəsinə dəyib bir 
azca yaraladı. Hacı qanı tökülə-tökülə üz qoydu qaçmağa. Nikolay və onunla başqa 
ermənilər Hacının arxasınca tüfəngdən və tapançadan iyirmiyə qədər güllə atdılar. 
Amma xoşbəxtlikdən güllələrin heç biri Hacıya dəymədi. Bu əhvalatı Hacı özü 
mənə danışmışdır. Ermənilərin belə namərdliklərindən və qəddarlığından yazmaqla 
qurtaran deyil.