Mir Möhsün NƏvvab

ERMƏNİ TAYFASINA NƏSİHƏTLƏR 
 
Əvvəla, bu tayfadan (erməni) sual edirəm ki, bu qədər mərdüməzarlıq və 
nahəq qanlar tökməkdə, mülklərin və malların talan və tarac edilməsində və yanıb 
xarabazarlığa çevrilməsində səbəb və mətləbiniz nədən ibarətdir? 
Əgər məqsədiniz padşahlıq və kral olmaqdırsa, sizin bu təbiətinizlə və 
insafsızlığınızla heyhat ağla sığan şey deyil. Ağıllı və kamallı insanın sizin 
haqqınızda düşüncəsi belədir ki, belə səfeh hərəkətlərlə sizin tayfaya nəinki 
padşahlıq, heç koxalıq və kəndxudalıq da yaraşmır. Bu, dəfələrlə mötəbər dəlillərlə 
sübut olunmuşdur. 
Birincisi budur ki, Allah-təala zalıma iqtidar və ixtiyar verməz. Əgər pişiyə 
qanad versəydi, quşların toxumunu yer üzündən kəsərdi. Hərgah dəvəyə və filə 
qanad versəydi, tamam damlar dağılardı. 
İkincisi, özünüzə məlumdur ki, bundan əvvəl erməni tayfası çox idi. İlan 
kimi çölü yumşaq, içi zəhri-həlahil olduğundan, basdığını kəsdiyindən, 
mürüvvətsizlikdə həddini keçdiyindən və başqa xalqlara rəhm etmədiyindən, o 
qədər belə insafsızlıq və zülmkarlıqlarla məşğul olduqlarından hansı millətin əlinə 
düşürdülərsə, əməllərinizə görə onlara layiqli cəza verirdilər. 

---

40 
Ə L A V Ə:
Bir mötəbər ziyalı mənə danışdı ki, Almaniyanın dövlət xadimi 
və alimi mənə dedi ki, ermənilər ki, bu cür yol tutub, çox tezliklə dünyanın 
üzündən yox olub, onlardan bir əsər-əlamət qalmayacaqdır. 
Siz (ermənilər) Allah-təalaya dua edin ki, sizlərə rəhmli və insaflı ürək, xoş 
niyyət, fitnə-fəsadlardan uzaq, gözəl əməllər qismət edərək, xasiyyətinizi 
dəyişdirsin və pis əməllərdən çəkindirsin. Bəlkə, bu zaman insanlığa layiq sifətlər 
əldə edəsiz. Yoxsa siz bu vəhşi təbiət və qəddarlıqla, beş-altı şahı banklara 
toplamaqla, fəqir-füqəranı aldadıb zorla onlardan beş-üç şahı qopardıb cibinizi 
doldurmaqla, bığınızı burub başınıza papaq qoymaqla və çiyninizə yapıncı 
salmaqla padşah olmaq mümkün deyil. Nahaq qanlar töküb namərdliklə qəflətən 
insan məxluqunu öldürüb, burun-qulağını kəsib, başına nal çalmaqla və başqa növ 
vəhşiliklə böyük olmaq mümkün deyildir. Belə qəddar və vəhşi adamlar nəinki 
böyük olmaz, əksinə, o həmişə zəlil və bütün məxluqatın ayaqaltısı olar. Siz 
xalqınız içərisində əkdiyiniz qəddarlıq toxumunun tezliklə barını görəcəksiniz. 
Bununla siz başqaları üçün qazdığınız quyuya, yəqin edin ki, özünüz düşəcəksiniz. 
Bir ağacın ki, meyvəsi zülm ola, 
Bir gün onun gövdəsinə balta çalacaqlar.