Mahsulot ishlab chiqarish tuzilishini o`zgartirish.
Umumiy va hisoblangan rentabellik tahlili.
№
Ko`rsatkichlar nomi
2011 yil
2012 yil
farqi
1.
Balans foyda ming sum
1029302
1219614,7
190312,7
2
AIChF ning urtacha yillik kiymati
2312509
2524931
212422
3
MAMning o`rtacha yillik qiymati
2492630
3103094
610464
Jami: AIChF va MAM
4805139
5628025
822886
4
Umumiy rentabellik %
21,42
21,67
0,25
5
Sof foyda
808005
984587,7
176582,7
6
Hisoblangan rentabellik %
16,82
17,49
0,7
Korxonaning moliyaviy natijalari tahlili
Korxonaning daromad va xarajatlarini kompleks tahlil va ishonchli ega bo`lishdan iborat
Balans aktivining rentabellik darajasi ortishi va keladigan tushum koeffisenti
Xo`jalik sub`ektlari faoliyatini kompleks baholash tizimida foydaning o`rni
“ABS” aksiyadorlik jamiyatini foyda va rentabelligini oshirish yo`llari
Mahsulot ishlab chiqarish hajmini ko`paytirish
Mahsulot tannarxini 10-15%ga
pasaytirish
Ishlab chiqarishda kerakli ingridiyentlar yetarli emas
Eksportga mahsulot chiqaradigan korxonalarni rag`batlantirish
Moliyaviy koeffisiyentlar natijalari
Koeffisiyentlar nomi
Norma bo`yicha
2021
2022
Farqi
HISOBOTLARNI SHAKLLANTIRISHGA O‘ZIGA XOS TALABLAR
Turli mamlakatlarda hisobotlarni shakllantirishga o‘ziga xos talablar qo‘yiladi, birok hisobot tizimining asosiy shakllari sifatida balans va moliyaviy natijalar tug‘risidagi hisobotlar to‘ziladi. Hisobotning qolgan shakllarining balans va moliyaviy natijalar turisidagi hisobot shakllari xosilasi sifatida to‘ziladi. Umuman hisobot tizimi elementlarining detallashtirilishi subyektlar iqtisodiy faoliyatining natijalarini moliyaviy aks ettirilishini osonlashtiradi va undan foydalanuvchilar uchun bir qator qulayliklar tugdirishi mumkin.
Rentabellik
— xo`jalik faoliyatining samaradorlik darajasini bildiruvchi ko`rsatkichlardan biri bo`lib, u ma’lum vaqt (yil, oy, kvartal) davomida ishlab chiqarish faoliyatining foydaliligi (yoki zararliligini) ko`rsatadi
Korxona rentabelligi olingan foydani qilingan sarflarga taqqoslash orqali aniqlanadi va u foizlarda ifodalanadi. Korxona umumiy xo`jalik faoliyati rentabelligini biror turdagi mahsulot ishlab chiqarish rentabelligi (p) quydagicha aniqlanadi:
foyda
P`= —————*100
joriy sarflar
Xuddi shunga o`xshash ayrim mahsulot ishlab chiqarish rentabelligi (p) hisoblash mumkin, u quydagicha hisoblanadi:
Mahsulot sotishdan olingan foyda
P`=———————————————*100%
Mahsulotga xarajatlar
Undan tashqari mahsulotni sotish rentabelligi hisoblanadi, u quydagicha hisoblanadi:
mahsulotni sotishdan olingan foyda
P`=————————————————*100%
Mahsulotga xarajatlar
Undan tashqari mahsulotni sotish rentabelligi hisoblanadi, u quydagicha hisoblanadi:
Foyda
P`=——————*100%
sotish xajmi
Rentabellik darajasini o`sishiga quyidagi omillar ta’sir ko`rsatadi; ishlab chiqarish unumdorligini oshishi, materiallar, yoqilg`i, xom-ashyo, asosiy fondlarni iqtisod qilish, korxona fondlarini aylanishini tezlashtirish, ishlab chiqarishga xizmat ko`rsatish va boshqaruvga sarflarni kamaytirish va h.k.
Misol
fermer ho‘jaliklari bo‘yicha 1 ga yerga nisbatan olingan foyda va uning omillari: 1 ga sarflangan mehnat, umumiy ekin maydonida don salmog‘i, hosildorligi haqidagi ma’lumotlar
Demak, har bir gektar yerga sarflangan mehnat (odam-kuni) foyda darajasini (1 ga yerga nisbatan) 2 so‘m 26 tiyinga, don hosildorligini 1 s oshishi esa uni 16 tiyinga ko‘payishiga olib kelgan. Ammo umumiy ekinlar maydonida don salmog‘ini 1 % ko‘tarilishi foyda darajasini 4 so‘m 31 tiyinga pasayishiga sabab bo‘lgan.
Ozod hadni manfiy ishoraga ega bo‘lishi qonuniydir, chunki omil nol qiymatga ega bo‘lmasdanoq ishlab chiqarish zarar bilan yakunlanishi hammaga ayon. x2 - don salmog‘i haqidagi omil koeffitsiyenti manfiy ishoraga ega bo‘lishi - o‘rganilayotgan ho‘jaliklar iqtisodiyoti juda yomon ahvolda ekanligi haqida darak beradi, chunki don ishlab chiqarishdan juda kam foyda olinadi (uning rentabellik darajasi past).
Ho‘jalik oqilona yuritilib don bozorida baholar barqaror bo‘lganda edi, ekin maydonda uning salmog‘i oshishi bilan foyda darajasi pasaymasdan, aksincha, oshgan bo‘lar edi.
Demak, foyda darajasining umumiy variatsiyasidan 89,8 % mehnat sarfi, don ekinlari salmog‘i va ularning hosildorligining o‘zgaruvchanligi natijasi hisoblanadi, ya’ni foyda darajasi bilan ushbu omillar orasida kuchli bog‘lanish mavjud.
