Moda dəyərinin strukturunun tədqiqi”

Şəkil 2.1. Üst təbəqəyə aid qadın geyimi

Moda bəzi insanlar üçün həyat tərzidir. Bu zaman sadə insanlar da artıq axtarışda olaraq öz modaların yaradırlar. Cəmiyyətdə olan hər bir hadisə modaya təsir edir. Müharibələr zamanı, çevrilişlər zamanı demək olar ki moda da öz səssizliyini qoruyub saxlayır. İnsanlar heç bir zaman modanı özlərinə tabe edə bilmədilər. Çünki yaradılan stil kəskin şəkildə insanları öz nəzarəti altına alırdı.

XIX əsrin II yarısı və ondan əvvəl ki, zamanlarda mövcud olan moda haqqında danışmaq çox çətindir. Geyim anlayışı cəmiyyət arasında dəyişilmişdir. Fransızlar üçün moda daima yaşayırdı. Heç bir hadisə burada modanı ləngitmirdi. Uzun müddət davam yaşayan davam edən moda fransızlar arasında dərin kök salmışdır.

Bəzən tarixin öyrənməsi üçün böyük rolu olub modanın. Əxlaq anlayışları, geyimin tarixi, adət və ənənələr məhz bu yolla oyrənilirdi. Bu dövrlərdə çəkilən rəsm əsərləri indiki zamanın “incəsənət nümunəsi” hesab edilir. Tarixi şəxslərin tabloları belə modadan xəbər verməyə yardımcı olur.

Mənbələrdə göstərilir ki, ən qədim geyim kimi – bədənin bəzi hissələrinin rənglənməsi yəni dövmə də keçmiş zamanlardan gəlir. Muhafizə xarakterli olurdu bu cür dövmələr. Müasir dövrdə olduğu kimi o zamanlarda hər kəs tərəfində qəbul edilmirdi. Lakin tarixin göstəricisi kimi gəlib çatmışdır. Bu cür düşüncələr tarixdə uzun təkamül yolu keçmişdir.

Moda ilə ayaqlaşmaq keçmiş zaman üçün çox çətin sivilizasiyadır. Yuxarı təbəqənin insanları modanın geniş yayılmasına qarşı idilər. Hətta krallıq ailəsində qulluq edən yoxsullarında müəyyən edilmiş forma ilə geyinirdilər. Xalq içərisində seçilmək üçün moda başlıca xüsusiyyət idi. Bahalı, daş – qaşlar ilə bəzdilmiş geyimlər indiki zamanımızda yüksək qiymətlənirilir. Məhz bu zamanlarda dəbli kolleksiyalar yaranmağa başlayırdı. Bu ailələr üçün kiçik mərasimlər təşkil olunurdu. Həmin mərasimlərdə dövrün ən yaxşı modelyerləri öz geyimlərini təqdim edirdilər. Daha çox bəyənilən modelyerə bəzən saraya köçməsi üçün şansda verilirdi. Yalnız həmin ailənin geyimlərini tiksin deyə. Moda bu dövrdə nəinki qadınlar arasında kişilər üçün də önəmli hesab edilirdi. Geyim yalnız qadınların nəzərdə tutulması çox yalnış düşüncədirı. Qadınların geyimə olan diqqət maraqə eynən digər cins nümayəndələrində də var. Sadəcə qadınlarda olduğu kimi qabarıq deildir. Fikir versək görərik ki indiki dövrümüzün geyimləri içərisində keçmişində sızmaları yer almaqdadır.Və keçmişi geri qaytaran modelyerlərimiz hərşeydən öncə strukturu deil sadəcə dövrə uyğun stilizə formasına salıblar geyimləri.