Model contract with technical consultant to hitec

Kamu Sektörü Enerji Verimliliği Alanında Dünya Bankası’nın Deneyimleri

2007 yılından bu yana, Dünya Bankası Grubu enerji verimliliği için küresel ölçekte yaklaşık 10 milyar ABD$ düzeyinde bir finansman sağlamıştır. Avrupa ve Orta Asya bölgesinde, Dünya Bankası 15 ülkede sadece kamu binaları için yaklaşık 500 milyon ABD$ düzeyinde finansman sağlamıştır. Bu gibi projeler genel olarak 8-10 yıllık basit geri ödeme süreleri ile yüzde 25-40 arasında enerji tasarrufları sağlamıştır. Bunların yanında önemli yan faydalar sağlanmış (örneğin kapalı alan konforunun iyileştirilmesi, daha iyi hava kalitesi ve sağlık) ve kamuoyunun farkındalık düzeyi yükseltilmiştir. Geri ödemeler oldukça iyi bir şekilde gerçekleştirilmiştir ve kamu binalarının yöneticilerinin bu gibi yatırımlar için ortak finansman sağlama yönündeki istekleri açık bir şekilde ortaya konulmuştur.

Cazip geri ödeme sürelerine ve enerji tasarrufu potansiyeline rağmen, bazı piyasa bariyerleri kamu sektöründe EV finansmanını baskılamıştır. Türkiye bağlamında, tespit edilen zorluklardan bazıları şunlardır:

Ters teşvikler: Maliyetlerin düşürülmesi aynı zamanda bütçe azalmasına yol açacağından dolayı kamu idarecilerini maliyetleri düşürmeye teşvik edecek unsurlar çok azdır.

Kamu ihaleleri: Kamu ihalelerinde tipik olarak ön maliyeti en düşük olan teklifler toplam yaşam döngüsü maliyeti en düşük tekliflere göre tercih edilmektedir ve genellikle EVD şirketlerinin seçilmesine ve sözleşme yapılmasına ilişkin üzerinde anlaşılmış yöntemler bulunmamaktadır.

Bütçe veya finansman eksikliği: Merkezi hükümet binaları genellikle maliyetli olan sermaye yükseltmeleri için yeterli bütçe kaynaklarına sahip değildir ve genellikle borçlanmalarına izin verilmemektedir.

Merkezi hükümet kurumları arasında denetimleri/projeleri gözden geçirmek ve EV projelerini finanse etmek, uygulamak ve izlemek için teknik kapasitenin ve uygulama kapasitesinin sınırlı olması.

Küçük ölçekli münferit kamu EV projelerinin işlem maliyetlerinin yüksek olması.

Belki de en önemli boşluklar, kamu binalarına yönelik programların ölçeklerine uygun bir şekilde uygulanabilmesi için cazip ve sürdürülebilir finansman mekanizmalarının ve destekleyici kurumsal yapıların eksikliğidir. Finansmana, teknik yardıma, standart denetimlerin/sözleşmelerin yer aldığı ihtisaslaştırılmış EVD satın alma yapılarına ve özel EVD pencerelerine, vs. erişim imkanlarının olduğu ulusal düzeyde bir programın oluşturulması bu sektördeki EV potansiyelini açığa çıkaracaktır.

Proje Amaçları

Bu projenin temel amacı Türkiye’de merkezi hükümet binalarında EV uygulamaları için finansmana erişimin önündeki engelleri ortadan kaldırabilecek ve EV uygulamalarının ölçeğinin yükseltilmesine yardımcı olacak seçenekleri tespit etmektir. Spesifik olarak, proje aşağıdaki amaçlar için tasarlanmıştır:

Kamu binalarında (merkezi hükümet ve belediye binaları ve tesisleri) enerji tüketimi ile ilgili mevcut bilgilerin gözden geçirilmesi ve bu sektördeki enerji tasarrufu fırsatlarının değerlendirilmesi.

Kamu binalarında enerji verimliliği projelerinin kolaylaştırılmasına yönelik mevcut yasal ve düzenleyici çerçevenin belgelenmesi.

Kamu sektöründe enerji verimliliği finansmanının önündeki başlıca engellerin tespit edilmesi.

Kamu sektörü enerji verimliliği uygulamaları için uluslararası deneyimlerin ve finansman seçeneklerinin gözden geçirilmesi.

Türkiye’de kamu binalarında enerji verimliliği uygulaması için cazip seçeneklerin tespit edilmesi.

Seçeneklerin avantajlarının ve sınırlamalarının karşılaştırmalı bir değerlendirmesinin yapılması.

Seçim ve uygulama adımlarının tanımlanması.

Yaklaşımın Özeti

Proje aşağıdaki faaliyetlerden oluşmuştur:

a.Başlangıç Misyonu ve mevcut durumun gözden geçirilmesi;

b.Kamu sektörü EV finansmanında uluslararası deneyimlere dayalı olarak finansman seçeneklerinin bir uzun listesinin hazırlanması;

c.Türkiye bağlamında seçeneklerin değerlendirilmesi;

d.Üç seçenekten oluşan bir kısa listenin oluşturulması;

e.Seçilen seçeneklerin değerlendirilmesi; ve

f.Bu raporun hazırlanması.

Tercih edilen finansman seçeneğinin ayrıntılı tasarımı ve uygulaması için ileriye dönük atılacak adımların belirlenmesi amacıyla, bu raporun taslak versiyonu 7 Nisan 2016 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilen EV yuvarlak masa toplantısında sunulmuş ve tartışılmıştır. Bu yuvarlak masa toplantısının sonuçlarının bir özeti Ek-D’de sunulmaktadır.

Bu Raporun Ana Hatları

Bölüm 2’de yasal ve düzenleyici çerçeve, kamu binalarının enerji tüketim özellikleri, enerji tasarruf potansiyelleri ve ihtiyaç duyulan yatırımlar da dahil olmak üzere ülke bağlamının bir özeti sunulmaktadır.

Bölüm 3’te yasal ve düzenleyici engeller, ticari finansmana erişim eksikliği, kurumsal engeller ve sınırlı uygulama kapasitesi de dahil olmak üzere Türkiye’de kamu sektörü enerji verimliliği finansmanının önündeki engeller özetlenmektedir.

Bölüm 4’te kamu sektörü enerji verimliliği projelerinin finansmanına ilişkin uluslararası deneyimler hakkında bilgi sunulmaktadır. Bazı finansman seçeneklerinin bir incelemesi de yer almaktadır: bütçe finansmanı, EVDS’ler, özel amaçlı EV kredi hatları, risk paylaşım programları, kamu veya süper EVD’ler, EVD’ler ile ticari finansman ve performans sözleşmeleri. Bu bölümde ayrıca bu finansman seçeneklerinin temel özelliklerinin karşılaştırmalı bir değerlendirmesi de sunulmaktadır.

Bölüm 5’te Türkiye’de uygulanması uygun görülen üç seçenek tespit edilmekte – bütçe finansmanı, Türkiye EV Döner Sermayesi (TEVDS), ve Türkiye Süper EVD Şirketi (TEVD) – ve bunların her biri hakkında ayrıntılı bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca tamamlayıcı finansal destek ve teknik yardım sağlamada uluslararası finans kuruluşlarının potansiyel rolü hakkında bilgiler de sunulmaktadır.

Bölüm 6’da üç finansman seçeneğinin avantajları ve sınırlamaları özetlenmekte ve tavsiye edilen seçenek olan TEVDS ile ilerlenmesi için yol gösterici bilgiler sunulmaktadır. TEVDS uygulamasına ilişkin bir yol haritası da sunulmaktadır.