Her şey bir yana, bunun reddedilemeyeceğine bizzat Stalin'in yazı ve konuşmaları tanıklık eder. Stalin'in kendisi, elbette tarihsel koşulların elverdiği belli sınırlar içinde, göre bildiği anda ve alanda bu tür durumları açıklıkla ortaya koy muş, çözümlemiş, eleştirmiş, giderilmesine önayak olmuştur. Örneğin tüm Stalin karşıtları gibi Gorbaçov'un da diline en çok doladığı bürokrasi, Stalin'in savaştığı kötülüklerin belki de en önemlisiydi. Tarihsel sonuçlar -Sta lin sonrasında bürokrasinin egemen hale gelmesi ve yolaçtığı yıkım- bu gerçeği karartamaz.
