"Zaferin elde edilmesindeki etkenlerden biri savaş yılları boyunca Joseph Stalin’in ortaya koyduğu muazzam siyasi irade, azim ve dayanıklılık ve halkı örgütlemekte ve denetlemekte gösterdiği beceridir." (s.38)
***
Gorbaçov, bu kişiliği, daha önce çizmeye çalıştığı "çetebaşı" profiliyle nasıl bağdaştırabildiği konusunda kendini hiç sıkıntıya sokmuyor. "Onun aşırı derecede çelişik bir kişiliği vardı" (s.36) sözlerinin böyle bir sıkıntıyı gidermeye yettiğini sanıyor.
Büyük Yurtsever Savaşın zaferiyle ilgili yukardaki değer lendirme bir kez daha gösteriyor ki, Stalin'i, tarihe malolmuş eylemi savunuyor. Yeminli düşmanları bile, tarihe sadık kaldıkları sürece ve ölçüde, onun büyük kişiliği önünde eğil mek zorunda kalıyorlar. Fakat "yol açmak" üzere Stalin'i ve eserini bütünüyle red ve mahkum etmek bir sınıfsal-siyasal ihtiyaç olarak kendini dayatınca, çözüm, tarihi tersyüz etmek, Batı burjuvazisini temize çıkarmak pahasına onu yeniden yazmak olarak beliriyor. 70. yıl konuşmasından beri, Gorbaçovcu yazar ve tarihçiler hummalı bir çabayla bu onursuz görevi üstlenmiş bulunuyorlar.
