Modern Revizyonizmin Çöküşü

Diğer yandan özel işletmeler hizmet sektörü ile sınırlı ve sadece aile emeğine dayanan işletmeler olmasına rağmen, kooperatifler kurma olanağının genişletilmesiyle birlikte, gizli bir işgücü sömürüsünün de yasal olarak olanaklı hale geleceğini tahmin etmek zor değildir. Newsweek dergisinin bir haberine göre, özel işletmelerin ve kooperatiflerin yaygınlaştırılmasına paralel olarak gizli mafya çeteleri de artmaktadır. Polis komiserlerinden A. Gurau, SB'de 200 tane mafya çetesinin olduğunu, bunların, kiralık katile 50 bin dolar, cezadan kurtulmak için yetkililere bir milyon dolar rüşvet verebilecek kadar güçlü bir durumda olduklarını açıkladı.(Cumhuriyet, 30 Ekim 1988)

11. Tarım kesiminde yapılan reformlar da, diğer alanlarda olduğu gibi, pazar ekonomisini ve özel işletmeleri yaygınlaştırmayı hedefliyor.

Yapılan reformlara göre, tarım işletmeleri de, kar ve zarardan kendileri sorumlu olacak, banka kredileri yerine fonlara dayanmaları sağlanacak, kolhozlar, yönetimin belirlediği kotalar dışında kalan ürünlerini -bazı ürünlerde ise (patates, meyva vb.) plan hedeflerinin önemli bir kısmını- serbest piyasada satabilecek, kolhozlara bağlı köylülerin özel toprakları genişletilecek ve en önemlisi de, grup ve aile olarak toprak da dahil bütün üretim araçlarını uzun süreli (50 yıl) kiralayabilecekler. Gorbaçov, tarım reformunun özünü, Haziran Konferansı'nda "çiftçiler topraklarının ger(147)çek patronu olmalıdır” şeklinde çarpıcı olarak ifade etti. Sözkonusu koşullara göre üretim yapan grup ve ailelere, devlet üretim aletleri ve diğer girdiler vererek yardımcı olacak.

Ayrıca Gorbaçov, 27. Kongre Raporu'nda, tarım reformlarının kapsamını anlatırken, çözümün, "yaratıcı bir anlayışla, Lenin'in ayni vergi düşüncesini uygulamaya koymak”tan geçtiğini belirtiyor.(27. Kongre Raporu, Sorun Yayınları, s.58)

Sosyalizmde, küçük tarım üreticilerinin önemli bir oran oluşturduğu ülkelerde gelişme, dağınık küçük üreticileri gönüllülük temelinde kollektif çiftliklerde toplayarak üretim yapılması ve yine kollektif çiftliklerin toplumsal mülkiyet haline getirilerek tek bir üretim kolu yaratma yönündedir. Tüm üretim ve ürünlerin dağıtımı tek bir üretim kolu çerçevesinde yapılacak düzeye ulaşıncaya kadar, sınırlı da olsa meta üretimi kaçınılmaz olarak varlığını sürdürür.

Kollektif çiftlikler, proletarya diktatörlüğü koşullarında, toprak da dahil tüm üretim araçlarının toplumsal mülkiyette olduğu, alınıp satılamadığı, kiralanamadığı, başkalarına ipotek edilemediği sürece, sosyalist mülkiyetin bir biçimidir. Eğer bu koşullar yoksa, kollektif çiftlikler tipik kapitalist grup mülkiyetinden başka bir şey değildir.

Kruşçev iktidara gelir gelmez, Makina Traktör İstasyonlarını kolhozlara devrederek, kolhozları sosyalist mülkiyetin bir biçimi olmaktan çıkardı. Daha sonra yapılan reformlarla da, kolhozlara daha geniş yetkiler tanınarak, ticaret genişletilerek bu süreç ilerletildi.

Şimdi Gorbaçov, gündeme getirdiği reformlarla bu süreci tamamlamaya ve yeni kulaklar yaratılmasının koşullarını oluşturmaya çalışıyor.

Her şeyden önce, toprak da dahil üretim araçlarının uzun süreli kiralanması, kırda özel mülkiyetin fiili olarak meşrulaştırılması anlamına gelmektedir. Hukuki olarak hala devlet mülkiyetinde olması hiçbir şeyi ifade etmemektedir. Belirleyici olan fiilen temellük hakkının kime ait olduğudur.

İkinci olarak, kolhozlara plan hedefleri dışında ürünlerini(148)serbestçe pazarlama olanağının sağlanması, haksız kazancın, fahiş fiyatlarla ürünlerini pazarlama olanağının da tanınması demektir. Kolhozlarda sınıf farklılaşmasını derinleştireceği ise sorunun bir diğer yanıdır. Çünkü üretilen ürünler kolhoz üyeleri arasında eşit düzeyde değil, herkesin topraklarına ve üretime katkılarına göre dağıtılmaktadır. Ayrıca kolhoz yöneticilerinin normal üyelere göre ayrıcalıklara sahip olduğu ise, geçmişten beri bilinen bir olgudur.

Yeni reformların kırsal alanda nasıl bir farklılaşma yaratacağını Gorbaçov'un, MK'nın Haziran (1987) toplantısına sunduğu raporda verdiği "masum" bir örnek bile yeterince aydınlatmaktadır, (s.30)

Gorbaçov'un örneğine göre bir sovhozda makina sürücüsü olan bir kişiye toprak, damızlık boğa ve tamir edilerek kullanılacak bir biçerdöver ve traktör veriliyor. Çiftlikte, sovhozda muhasebeci olan karısı ve öğrenci iki çocuğu da çalışıyor. Bir yıl sonra, 31 bin rublelik satış yapılıyor ve satış sonunda kiralanan toprak, sığırlar vb. için 23 bin ruble devlete ödeniyor ve 8 bin ruble de aileye kalıyor.

Ortalama işçi ücretlerinin 200 ruble olduğu, nüfusun %35'inin 100 rubleden az gelirle yaşadığı bir ülkede bir aileye 8 bin ruble ek gelir! Söylediğimiz gibi bu seçilmiş ve "masum" bir örnek. Ticaretin özgür olduğu ve teşvik edildiği bir ülkede para, salt para olarak kalmayacağından, yeni paralar çekeceğinden, herkes de böyle bir olanak bulamayacağından, zenginler ve fakirler olarak sınıf kutuplaşmasından başka bir sonucun doğmayacağını söylemek için kahin olmak gerekmiyor.

12. Gorbaçov'un "Lenin'e dönüş", somutta, "yaratıcı bir anlayışla ayni vergi sistemine" dönüş örneği ise, hem bir demagoji, hem de, reformların kapitalist içeriğini ortaya koyan çarpıcı bir politikadır.

Lenin, ayni vergi sistemini, 1921'de NEP politikasının bir parçası olarak gündeme getirmişti. Ki, Lenin bu politikayı,(149)koşulların zorunlu kıldığı, ama sosyalizme geçiş için de gerekli bir "geri çekilme" olarak niteliyordu. Kaldı ki bu dönem ülke ekonomisinin harap olduğu, kırda küçük üretimin egemen olduğu, "maddi, iktisadi ve üretken açıdan, henüz sosyalizmin 'eşiğinde'" olunduğu, sosyalizme değil bir tür devlet kapitalizmine geçişin en acil görev olduğu, ama diğer taraftan da iktidarın proletaryada bulunduğu koşullarla karakterize oluyordu. Lenin işte bu koşullarda, köylünün ürettiği ürünün bir kısmını devlete vergi olarak ödedikten sonra geriye kalan kısmını serbestçe satmasını savunmuştu. Dahası bu politika, koşullarla sınırlı, taktik ve geçici bir politikaydı. Çünkü Lenin'e göre, "bir küçük köylü ülkesinde iktidarda bulunan proletaryanın doğru politikası, köylünün gereksinme duyduğu mamul mallar karşılığında köylüden tahıl almaktadır.”(Lenin, "Ayni Vergi Üzerine", İşçi Sınıfı ve Köylülük, s.437) Fakat o günün koşulları böyle bir ürün değişimini olanaklı kılmıyordu; sosyalist sanayi gelişmemişti, tarımın canlandırılması gerekiyordu, küçük meta üretimi egemendi vb.