Molekulyar orbitallar usuli

2) energetik yacheykalar orqali 3) atomlar elektron bulutlarining bir-birini koplashi orqali tasvirlash mumkin.

Vodorod xlorid malekulasining hosil bo‘lish N(Z=1) 1s¹ va Cl (Z=17) 3s² 3⁵
Har xil atomlardan tuzilgan molekulalarda (hcl, H₂O, NH₃) esa elektronlar jufti elektromanfiyligi katta bo‘lgan atom tomon bir oz siljigan bo‘ladi, masalan hcl molekulasida elektronlar jufti xlor atomi tomonga siljigan bo‘ladi, chunki xlor atomining nisbiy elektr manfiyligi (NEM) (283) vodorod atomiga karaganda (2,1) katta. Kovalent bog‘lanishni bunday turi qutbli kovalent bog‘lanish deb ataladi.

Kimyoviy bog‘lanish bog‘ning uzunligi, bog‘lanish energiyasi, tuyinganligi va yo‘naluvchanligi bilan har akterlanadi. Kimyoviy bog‘lanishning uzunligi molekuladagi atomlar yadrolari orasidagi masofa bilan o‘lchanadi. Bog‘lanish uzunligi qancha kichik bo‘lsa, kimyoviy bog‘lanish shuncha mustaxkam bo‘ladi. Kimyoviy bog‘ning mustaxkamligi asosan bog‘lanish energiyasiga bog‘liq. Kimyoviy bog‘lanish energiyasi molekuladagi bog‘lanishni batamom uzib tashlash uchun sarflanadigan energiyaga teng bo‘ladi va uning miqdori kj/mol bilan ifodalanadi.

Kovalent bog‘lanishning to‘yinganligi deganda atomdagi xech qanday bo‘sh valentliklar qolmaganligi tufayli boshqa qo‘shimcha bog‘lanish vujudga kela olmasligi tushuniladi, masalan: N₂ va SN₄ ga yana bitta vodorod atomi (N) birikishi natijasida N₃ va SN₅ hosil bo‘lishi mumkin emas. Bu hodisa kovalent bog‘lanishni to‘yinganligini bildiradi. Kovalent bog‘lanishni to‘yinganligi ayni element atomida bo‘ladigan juftlashmagan elektronlar soni bilan ham ifodalanadi. Shunga ko‘ra atomlar orasida kimyoviy bog‘lanishlar hosil bo‘lishga ishtirok yetadigan elektronlarga valent elektronlar deyiladi.

Kovalent bog‘lanish elektronlarni yo‘naluvchanligi bilan ham har akterlanadi. Agar valent elektronlar juftlashgan bo‘lsa, u holda Xund qoidasiga muvofik har -xil atomlar bir-biri bilan birikishi natijasida ajraladigan energiya xisobiga juft elektronlar yakkalanib bo‘sh yacheykalarni to‘ldiradi. Natijada atom ko‘cha olgan holatda o‘tadi.