Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja
Yüklə 1,06 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- OTBning nomintaqaviy a’zolari
- Avstraliya
OTBga a’zo davlatlar
OTBning nomintaqaviy a’zolari
YETTBning maqsadi – dyemokratiya va bozor iqtisodi tamoyillariga sodiq Markaziy va SHarqiy Yevropa mamlakatlarida bozorni, xususiy tadbirkorlik faoliyatini yo’naltirilgan ochiq iqtisodga o’tishni qo’llab-quvvatlash. Bank o’z a’zolariga, tuzilmaviy va tarmoq iqtisodni monopoliyadan davlat tasarrufidan chiqarish, xususiylashtirishni ham qo’shib isloh qilish, bu bilan bu mamlakatlarni jahon iqtisodiy hamjamiyatiga uyg’unlaShuviga ko’maklashish. O’zbekiston YETTBga 1992 yilda a’zo bo’lgan. Bugungi kunda bankning 62 ta aksiyadori mavjud, jami kapitali – 19,64 mlrd. yevro, 1 985 000 ta aksiya muomalaga chikarilgan, shtab-kvartirasi Londonda joylashgan. Yevropa tiklanish va tarakkiyet bankining barcha aksiyadorlari kuyidagi jadvalda berilgan: 1 - jadval
XMIning kontinyental miqyosiga Yevropa kengashi (YEI) tomonidan - ishlab chiqilgan TASIS programmasini qo’shish mumkin. TASIS yangi mustaqil davlatlar (sobiq ittifoq respublikalari) uchun, YEI va bu xamkor-mamlakatlar o’trasida o’rtasida o’rnatilgan iqtisodiy va siyosiy aloqalarni har tomonlama rivojlantirishga ko’maklashish, istiqbolda “atlantikadan o’ralgan yaxlit Yevropa” barpo etish uchun tuzilgan “yaxlit Yevropa” haqida genyeral dye Goll Fransiya prizyedyenti va XX asr mashhur Fransuz siyosatdoni orzu qilgan edi. XMI tizimining submintaqaviy miqyosi. Yevropada joylashgan, g’arbiy Yevropadagi YEI tarkibiga kiruvchi mamlakatlarning Moliya va valYuta – kredit jamiyatlaridan iborat. Bu – Yevropa investisiya banki (YEIB) 1958 yilda tuzilgan; Yevropa valYuta xamkorligi fondi (YEVXF), 1973 yilda tuzilgan; Yevropa mintaqaviy rivojlanish fondi (YEMRF), 1975 yilda tuzilgan. Yevropa investisiya banki YEI a’zo mamlakatlari va assosiasiyalashgan davlatlar manfaatli bo’lgan inshoot va ob’yektlar ryekonstrukuiyasiga kredit beradi, bundan tashqari, asosan YEI a’zo mamlakatlarining samarali loyihalarga sanoat ob’yektlarini Moliyalashga oddiy kreditlar, asosan infratuzilmalarni rivojlantirishga assosiasiyalashgan davlatlarning kam samarali loyihalariga imtiyozli kreditlar ajratadi. Kam rivojlangan submintaqaviy xududlarga ko’proq kredit 70% ajratiladi. YEBR assosiasialashgan va YEI rivojlanayotgan mamlakatlariga subsidiya tarzida ko’p tomonlama imtiyozli kredit beradi (opyerasiyalar umumiy xajmining 80%), Shuningdyek imtiyozli qarz ajratadi (opyerasiyalar umumiy xajmini qolgan 20% va YEI rivojlanayotgan a’zo mamlakatlarga rasmiy yordam ikki tomonlama programmasini uyg’unlashtiruvchi hisoblanadi. - YEMRF YEI mamlakatlaridagi mutanosiblikni to’g’rilash bo’yicha tadbirlarni Moliyalaydi. Subsidiya tarzida resurslarni taqsimlash mamlakatlar o’rtasidagi raqobat bilan kyechadi. Bandlik muammosi keskinlashganligi munosabati bilan mablag’lar subsidiya oluvchi muayyan mamlakat bo’yicha ishsizlik o’rtacha olganda Yuqoriroq bo’lgan xududlarga yo’naltiriladi. - mintaqalararo miqyosda XVF tizimining Osiyoda savdo va rivojlanish banki (SRB), Iqtisodiy xamkorlik tashkiloti (IXT) Osiyoda joylashgan, 1964 yilda tuzilgan va xozirgi vaqtda 10 ta musulmon davlatini birlashtirgan. Bular - Turkiya, Eron, Pokiston, Afg’oniston, Kavkaz orti (Ozarbayjon), O’zbekiston, Qozog’iston, Qirg’iziston, Tojikiston, Turkmaniston. Savdo va rivojlanish banki 1990 yilda tuzilgan bulib, bunga O’zbekiston 1992 yilda a’zo bo’lgan. SRB turli sohalarda IXT turli loyixalarini Moliyalaydi. MDH davlatlari o’rtasidagi aloqani yangi shakli hisoblanuvchi Mintaqalararo Moliya sanoat guruhi (MMSG)ni ham XMI qatoriga kiritish mumkin. MMSG deganda korxonalari va investisiya institutlarining guruhi tuShuniladi. U o’z investisiya faoliyati uchun kapitallarni koorporasiyalab va birlashtirib tuziladi. MMG millatlararo birlashma hisoblanadi, har xil ochiq turdagi AT, O’K, texnopolislarni birlashtiradi. MMG xukumatlararo bitim asosida tuziladi va davlat himoyasi ostida bo’ladi, bu ularni ancha barqaror va mas’ul qiladi. Masalan, “Rossiya-O’zbekiston to’qimachilik xoldingini MMSG deyish mumkin, aksiyadorlar uni ta’sis etuvchilar hisoblanadi. Mintaqaviy miqyosdagi XMI tizmidagi Xalqaro Orolni qutqarish fondi (XOKF) Markaziy Osiyoda joylashgan, 1994 yilda tuzilgan va Markaziy Osiyodagi 5 ta davlat (O’zbekiston, Qozog’iston, Turkmaniston, Qirg’iziston va Tojikiston)ni birlashtirgan. Fond ulkan ekologik xalokatni bartaraf etish va unga oid loyiha hamda programmalarni loyihalaydi. Fond qarorgohi dastlabki 3 yilda Ashhobod (Turkmaniston)da bo’lgan, 1997 yildan Toshkyent (O’zbekiston)da. Fondning pryezidyenti O’zbekiston Respublikasining Pryezidyenti I.A.Karimov. Ko’p tomonlama, ikki tomonlama va bir tomonlama miqyosda XMI tizimida ko’p sonli, ko’p turdagi, ko’pincha boshqa XMIlar bilan uyg’unlashgan xukumatlararo, ko’p xukumatlararo, xukumatga aloqasi bulmagan va aralash bo’lgan turli mamlakatlardagi, asosan submintaqaviy, mintaqaviy, subqit’aviy va qit’aviy XMIlar joylashgan. Yüklə 1,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|