Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja

Hududiy bozorlarga bog’liqligini nazarda tutib baholar-ning turlari quyidagicha farqlanadi:

1. yagona baholar;

   
   

2. mintaqaviy baholar;

   
   

3. mahalliy baholar.

   
   

YAgona baholar mamlakatning barcha hududlarida amal qila-di. Ular davlat tomonidan о‘rnatiladi va tartibga solinadi.

Mintaqaviy baholar mamlakatning ayrim hududlarida shakllanadi. Bunday baholarning tarkibiga qishloq xо‘jaligi mah-sulotlari va xom ashyo, gaz elektr energiyasining baholarini kiri-tish mumkin.
Shu mintaqaning о‘zida ishlab chiqariladigan va istye’mol qilinadigan mahsulotlarga о‘rnatilgan baholar mahalliy baho-lar deyiladi.


Bozorda davlatning ta’sirchanligi, tartibga solish va raqobat darajasining xarakteri bо‘yicha baholarning quyidagi turlari mavjud:

1. erkin (bozor) baholar(i);

   
   

2. qayd yetilgan (qat’iy) baholar;

   
   

3. tartibga solinadigan baholar;

   
   

4. pryestij (kamyob, obrо‘li) baholar;

   
   

5. parityet (tyeng) baholar.

   
   

Mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilar va xizmatlarni kо‘rsa-tuvchilar tomonidan bozor kon’Yunkturasiga muvofiq ravishda talab va taklif asosida qо‘llaniladigan baho erkin (bozor) baho-lar(i) deyiladi.

Qayd yetilgan (qat’iy) baholar ma’lum darajada о‘rnatil-gan baholardan iborat.
Asosan Yuqori ijtimoiy ahamiyatga yega bо‘lgan muhsulotlarga nisbatan tyegishli boshqaruv organlari tomonidan foydalaniladi-gan baholar tartibga solinadigan baholar dyeb ataladi.
О‘tib bо‘lmaydigan xususiyatlarga yega bо‘lgan juda Yuqori si-fatli buYumlarning bahosiga pryestij (kamyob, obrо‘li) baholar deyiladi.
Bir nyecha mamlakatlarning davlat hokimiyat organlari tomo-nidan qishloq xо‘jaligi mahsulotlari, boshqa tovarlar va xizmat-lar baholari о‘rtasidagi nisbatni tartibga solish uchun qо‘lla-niladigan baholar parityet (tyeng) baholar dyeb ataladi.