Montaj tekniK Şartnamesi iÇindekiler sayfa No 1-Kapsam Çdm-1 2

6-BETON
6.1- Direk temellerinde kullanılan beton TS.500 ve Bayındırlık Bakanlığı Yapı işleri Fenni şartnamesinin en son baskısına uygun olacaktır.
Beton malzemenin niteliği aşağıda belirtilen standartların en son revizyonlu metinlerine uygun olacaktır:
a-Portland çimentosu : TS.19
b-Agrega : TS.706
c-Beton donatısı : TS.708
d-Katkı maddesi : TS.3452 ve TS.3456

6.2- Beton BS.20 kalitesinde olacaktır.
Yüklenici, gereken işlenebilirliğe, yoğunluğa, geçirgenliğe, dayanıklılığa ve dayanıma sahip betonu elde etmek üzere, karışım oranları ile uygun düşecek su-çimento oranını saptayacaktır.
Yüklenici yukarıda belirtilen temel beton sınıfları için gerekli beton karışım hesaplarını TS.802'nin; beton yapımı, döküm ve bakımını ise TS.1247 ve TS.1248'in en son revizyonlarına uygun olarak yapacaktır.
Beton, 28 günlük priz süresi sonunda temel projesinde belirtilen minimum bası dayanımına sahip olacaktır. Bir metreküp beton içindeki çimento minimum 300 kg olacaktır.
6.3- Dökülmekte olan betonun şantiye deneyleri düzenli olarak yapılacaktır. Testler,bası dayanımını, koni çöküşünü ve kum-çakıl oranını kapsayacaktır. Bası testi TS.3114, koni testi TS.2871, karışım testi TS.802 ve bu şartnamede belirtilen diğer TS Standartlarının en son revizyonlarına uygun olarak yapılacaktır. Bası testi örneklerini İŞ SAHİBİ hazırlayacaktır. Test örnekleri için gerekli beton ve tüm diğer malzemeyi Yüklenici bulacak, test örneklerinin elde edilmesi ve hazırlanmasında İŞ SAHİBİ'nin gerekli göreceği yardım ve kolaylıkları Yüklenici sağlayacaktır.Örneklerin denenmesi yeterli bir laboratuvarda İŞ SAHİBİ tarafından yapılacak

ve deney giderleri İŞ SAHİBİ tarafından karşılanacaktır. İşin herhangi bir kısmına ait silindir örneklerin dayanımının burada belirtilen değerlerin altına düşmesi durumunda İŞ SAHİBİ bu örneklerin ait oldukları temellerdeki sertleşmiş betondan test örnekleri alınmasını Yükleniciden isteyebilir. Örnekler yukarıda belirtilen standartlara göre alınacak ve test edilecektir. Eğer örnek testi, silindirlerin temsil ettiği betonun burada belirtilen dayanım değerlerinin altında olduğunu gösterirse, gideri Yükleniciye ait olmak üzere İŞ SAHİBİ bu ve benzeri betonların kırılıp sökülmesini ve yerine yenisinin dökülmesini Yükleniciye emredebilir. Sertleşmiş beton temelden örneğin alınması, denenmesi ve temelin kırılarak betonun yeniden dökülmesinin tüm giderleri Yüklenici tarafından karşılanacaktır.

6.4- Kalıp çalışması, temele gömülecek kısımların tesisi ve dökülecek betonu çevreleyecek yüzeylerin hazırlanması işlerinin tümü onaylanmadan hiçbir beton dökümü yapılmayacaktır. İŞ SAHİBİ'nin yazılı izni olmadan su içine beton dökülmeyecektir. Betonu çökertme metodu da İŞ SAHİBİ tarafından tanımlanacaktır. Akarsu içine beton dökülmeyecek ve beton İŞ SAHİBİ'nce yeterli bulunacak kadar sertleşmeden akarsu etkisine bırakılmayacaktır.

Önceden dökülmüş betondan kalma kuru sıva veya şerbet ile kaplanmış veya buzlu çamurlu ya da diğer yabancı maddelerle kaplı bütün kalıp tahtaları ile içinde kalacak tüm inşaat malzemesinin yüzeyleri, beton dökülmeden önce tüm pisliklerden temizlenecektir. Betonun dökülmesinden hemen önce, dökülecek betona değecek bütün temel yüzeyleri su birikintisi, çamur ve diğer yabancı maddelerden arınmış olacaktır.

Tek parça bir blok oluşturmak üzere, ünitenin dökümü tamamlanıncaya kadar beton sürekli ve olabildiğince çabuk dökülecektir. Herhangi bir beklenmedik nedenle çalışılan ünitenin tamamlanmasından önce işin durdurulması zorunluluğu ortaya çıktığında İŞ SAHİBİ'nin vereceği talimata uygun bir inşaat eklemesi yapılacaktır. Betonun, ünite tamamlanıncaya kadar yataya yakın bir yüzey oluşturacak şekilde dökülmesi gerekir.
Üstüne yeni beton dökülmesi gereken bu şekilde hazırlanmış beton yüzeyi priz süresi sonunda tüm yabancı maddelerden tamamen temizlenmeli ve betonun dökülmesinden hemen önce su ile iyice ve doyuncaya kadar ıslatılmalıdır.
6.5- Betonun karılma yerinden işyerine taşınmasında kullanılacak yöntem ve donatım, istenen bileşim ve kıvamdaki betonun, istenmeyecek derecede birbirinden ayrılmadan ve çökme kaybına uğramadan kullanılacağı temele getirilmiş olmasını sağlayacak yeterlikte olacaktır. Bütün beton karıştırma ve dökme donatım ve yöntemleri İŞ SAHİBİ'nin onayını gerektirecektir.
BS.20 kalitesindeki beton, bir temele sürekli beton dökümünü sağlayacak uygun kapasitede bir betoniyer içinde karıştırılmalıdır. Arazi, hava veya diğer elverişsiz koşullar betoniyerin iş yerine getirilmesini engellediğinde İŞ SAHİBİ'nin onayı alınarak elle karıştırılmış beton dökülebilir. Nem bulunması halinde beton harmanının karıştırılmaya başlandığı saat ile bu harmanın temeldeki yerine döküldüğü saat İŞ SAHİBİ'nce yeterli bulunacak bir şekilde yazılmalı ve karıştırma süresinin bir buçuk saati aşmaması sağlanmalıdır. Beton, ancak İŞ SAHİBİ'nin tam yetkili temsilcisinin huzurunda dökülecektir.
Hava şartları ya da benzer faktörler uygun beton dökümü ile istenen dayanıma erişilmesini engelleyecek ise, beton dökümüne İŞ SAHİBİ'nce izin verilmeyecektir. Beton, yeterli bir döküm için su eklenmesini gerektirecek kadar uzun bir süre betoniyer içinde kalmışsa, bu beton kullanılmayacaktır. Betonun tekrar su ile karıştırılarak kıvama getirilmesine izin verilmeyecektir. Koni testindeki çökmeyi azaltmak için kuru çimento eklenmesine ancak İŞ SAHİBİ'nin onayı ile izin verilecektir.
6.6- Beton, tüm yüzeylerde ve gömülü kısımlarda iri tanelerin biraraya gelmesiyle oluşacak hava boşlukları ve dehlizler oluşmasını önlemek üzere, titreşim ya da şişleme ile, karışımını ayrıştırmadan, kullanılabilir maksimum yoğunluğa getirilecektir.
Betonun titreşimi, hızı en az 8000 devir/dakika olan elektrikli ya da havalı daldırma tip vibratörlerle yapılacaktır. Vibratörler, etki alanları birbirinin üstüne gelecek şekilde yakın aralıklarla düşey olarak ve tabakanın dibine kadar daldırılacaktır.

Beton tabakalar halinde döküldüğünde, vibratörün ucu alttaki tabakanın içine yaklaşık olarak 10 cm girmelidir. Vibratörler betonu yatay hareket ettirecek şekilde kullanılmamalıdır. Vibratörlerin veya şişleme aletlerinin dikkatsizce kullanılmasıyla beton kalitesinin bozulmasına karşı gereken titizlik gösterilecektir. Şişleme aletleri İŞ SAHİBİ tarafından kabul edilebilir tipte olacaktır.

6.7- Döküldüğü sırada betonun sıcaklık derecesi:
a) Normal havada 4C'den az,
b) Günlük ortalama sıcaklık derecesinin 4°C’den aşağı düştüğü havalarda 10°C’den az,

3. 
   32°C’den çok olmayacaktır.
   

Beton temeller, İŞ SAHİBİ'nce kontrol edilip toprakla örtülmesine izin verilinceye kadar Yüklenici tarafından her türlü hasara karşı korunacaktır.

6.8- Yüklenici betonu korumak için hazırlık yapacak, ortam sıcaklığı, kum çakıl ve karıştırma suyunun sıcaklığı kontrol edilecektir. Betona giren öğelerin sıcaklığını düşürmek için kullanılacak yöntemler şunlardır:
-Soğuk karıştırma suyu, gerektiğinde buzlu su kullanmak,
-Sıcak çimento kullanmaktan kaçınmak,
-Su besleme borularını ve tanklarını izole etmek,
-Kum-çakılı gölgelemek ve su ile soğutmak,
-Betoniyer haznesini izole etmek ve soğutmak,
-Yalnız gece çalışmak.
Karıştırma zamanı en az tutulmalı ve karıştırma ile dökme arasında geçen zaman minimuma indirilmelidir. Kalıpların iç yüzeyleri ile beton dökülecek taban, beton dökülmeden önce iyice ıslatılmalıdır. İlk dondan sonra ve işyeri yöresindeki günlük ortalama sıcaklık bir günden fazla süre ile 4 C'nin altına düşünceye kadar, beton dökülmesinden sonra 48 saat süreyle donmaya karşı beton korunacaktır.
İşyerindeki günlük ortalama sıcaklık derecesi bir günden fazla süre ile 4 C'nin altına düştüğü takdirde, beton dökülmesinden sonra en az 72 saat süreyle 10 C altına düşmeyen bir sıcaklıkta tutulacak ve 72 saatlik bir süreyi izleyen 5 gün boyunca da donmaya karşı korunacaktır.
Donmaya karşı korumada betonun herhangi bir kısmında sıcaklık düşüşünün azar azar olmasını ve 24 saatte 20C'yi aşmamasını sağlayacak şekilde süreklilik sağlanmalıdır. İlkbahar yaklaşmış ise ve ortalama günlük sıcaklık yükselmesi arka arkaya üç gün veya üç günü izleyen günler için 4C'den fazla ise, sözü edilen “10C'den az olmamak üzere 72 saatlik” koruma kesilebilir, fakat beton döküldükten sonra donmaya karşı 48 saatten az olmamak üzere korunacaktır. Doğal olmayan ısıtma kullanıldığında betonun kurumasını önleyecek özel önlemler alınacaktır.
6.9- Beton yüzeylerinin tüm direklerde düzgün ve sağlam olması gerekir. Beton temellerin üst yüzeyi, betonun içine giren ayak dikmesinin iç yüzleri arasında ek bir yükseltme ile suyun akıntısını sağlamak üzere bombeli bir şekilde yapılacaktır. Baca betonunun toprak altında kalan 30 cm'lik kısmı ile toprak üstündeki kısmı 500 dozlu olarak şaplanacaktır. Genel olarak beton yüzeyinin ağaç bir mala ile şaplanması gereklidir. İŞ SAHİBİ tarafından talimat verilmek koşuluyla çelik mala ile de şaplama yapılması gerekebilir, fakat çelik mala kullanılması durumunda çok ince malzemenin beton yüzeyine çıkmamasına dikkat edilmelidir. Beton yüzeylerinin şaplanması ancak usta işçiler tarafından yapılacaktır. Betonun içine giren ayak dikmeleri gerektiğinde beton yüzeyin 8 cm yukarısına kadar Bitumastic ile katranlanacaktır.
6.10-Açıkta kalan tüm beton yüzeylerinin, 7 gün süreyle ve uygun bir şekilde çabuk kurumaktan korunması gerekir. Bu amaçla beton yüzeyi ya ıslak çuval ile kaplanmalı ve bu durumda suyun buharlaşmasını önlemek için çuval üstüne kraft kağıdı veya polietilen tabakaları örtülmelidir.Ya da ASTM Standardı Designation C309 Tip I'e uyacak şekilde püskürtme ile bir zar oluşturan sıvı bir bileşim kullanmalıdır.
Bu zarın oluşturulması imalatçının önerilerine uygun olarak yapılacaktır. Zar oluşturan bileşimin uygulanmasından önce yüzeydeki kusurlar doldurulacaktır.
Bu sıvı bileşim, düzgün ve eşit bir doku oluşturacak kapasitede bir püskürtme cihazı ile püskürtülmeli ve nem ile yağın bileşimin içine karışmasını önlemek için basınçlı hava beslenme hattı bir nem ve yağ tutucu filtre ile donatılmalıdır.
Üstüne zar halinde bileşim püskürtülen beton yüzeyleri koruma zarının sürekliliğini bozacak herhangi bir nedene karşı priz süresince gerektiği şekilde korunacaktır. İnşaat eklemesi yapılan yüzeylere veya daha sonra bağlantıyı gerektiren yüzeylere zar bileşimi uygulanmayacaktır.