Мөһсин Гәраәти

Nöqtələr

◘“Cəvarih” sözü “carihə” sözünün cəm forması olub “cərh” kökündən alınmışdır və kəsb və yara kimi iki məna daşıyır. Ovçu heyvana “carihə” deyilir. Çünki o ya ovu yaralayır, ya da onu sahibi üçün kəsb edir. Kəsb və səy vasitəsi olan bədən üzvləri də «cəvarih» adlandırılmışdır.

◘“Mukəllibin” sözü “kəlb” sözündən olub «it» mənasını bildirir. Yalnız təlim görmüş ov itlərinin ovu halaldır. Bu it ovun ardınca göndərilməli və onu saxlamalıdır. İt ovu özü üçün ovlamışsa, həmin ovu yemək haramdır.

Bildirişlər

1. Peyğəmbərlər cəmiyyətdəki təbii sual və ehtiyaclara cavab verirlər.

2. Bilmədiklərimizi peyğəmbərlər və onların varislərindən soruşaq. (İlkin İslam dövrü müsəlmanlarında dini hökmlərin və vəzifələrin öyrənilməsinə münasibətdə məsuliyyət hissi var idi.)

3. Sual bir dəyərdir və məsuliyyət hissinin göstəricisidir.

4. Sual Quran ayələrinin tədricən nazil olma zəminəsidir.

5.Ümmətin peyğəmbərlə rabitəsi vasitəsiz olur.

6. İslamda qidalanma məsələsinə əhəmiyyət verilmişdir.

7. Hər hansı qida aşkar və ya gizli çirkinliyə görə haram edilir.

8. Əsas və külli qanun odur ki, bütün pak və xoşagəlimli şeylər halaldır.

9. İslam fitri din olduğundan könül oxşayan və zərərsiz şeyləri halal bildirir. (Şəriət və yaranış (təbiət) arasında tam uyğunluq var.)

10. Təlim təkcə insana aid deyil. Heyvanlara da təlim verilə bilər.

11. Bilik hətta itə də dəyər verir. Bu yolla itin səmərəsi artır. İt azca təlim görməklə bir ömür ovunu öz müəlliminə bağışlayır. Bəs bütün biliklərini Allahdan öyrənmiş insanlar Allah üçün nə edir?

12. Ovlanmış ətin bir hissəsi ovçu heyvana çatır. (Ayədəki “min” hissəsi ovun bir qisminə işarədir.)

13. Ov itini göndərən zaman Allahın adını çəkin.

14. İtdən istifadə edərkən İlahi göstərişlərə riayət təqva nişanəsidir.

15. Bəzi çöl heyvanlarının əti halaldır. (“Ov” sözü heyvanın çöl heyvanı olmasını göstərir)

16. Məad və Allahın dərhal hesab çəkməsinə diqqət yetirmək təqva səbəblərindən biridir.

5. ﴿الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ حِلٌّ لَّكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلُّ لَّهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلاَ مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ وَمَن يَكْفُرْ بِالإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ﴾

“Bu gün bütün pak və könül oxşayan şeylər sizin üçün halal oldu. Kitab əhlinin təamı sizin üçün halaldır. Sizin təam da onlar üçün halaldır. Pak, imanlı, eləcə də, sizdən əvvəl kitab verilmiş kəslərdən olan pak qadınlar (ilə izdivac) caizdir. Bir halda ki, qadınların mehriyyəsini ödəyin, zinakar yox, pak olun, gizlində (qeyri-şəri) dost tutmayın. Hər kəs öz imanını küfrə dəyişsə, hökmən onun əməli puç olmuşdur və o, axirətdə ziyankarlardandır.”