Raket-daşıyıcıların istismarının ekoloji problemləri. Hazırda uçuşa hazırlıq mərhələsində ətraf mühitə təhlükəli yüklənmənin əhəmiyyətli dərəcədə azaldılması üçün təsirli tədbirlər hazırlanmışdır. Məsələn, bunlara uducuların, xüsusi aparatlarda yanacağın yanması və s. köməyi ilə buxarların və oksidləşdiricilərin maye fazalarının neytrallaşdırılmasını aid etmək olar. Kosmik vasitələrin orbitə buraxılmasının qalan mərhələlərində həll edilməsi lazım olan bir sıra ekoloji problemlər var. Əvvəla, bu, atmosferin və kosmosun yanma məhsulları və yanacaq komponentləri ilə çirklənməsidir. Raket və kosmik texnikanın istismarı zamanı yaxın ətraf mühitin kimyəvi çirklənməsinin əsas amili raket yanacağının yanma məhsullarının kosmikətrafı fəzaya daxil olmasıdır. Müasir güclü raket-daşıyıcıların start kütləsi yüzlərlə tonla ölçülür və bu kəmiyyətin 85-90%-i raket yanacağının payına düşür. Buna görə, raket mühərrikləri tərəfindən yayılan yanacaq yanma məhsullarının ümumi kütləsi yüzlərlə tondur.
Bərk yanacağın tərkibinə ammonium perxlorat, polibutadiyen və alüminium əlavələri aiddir. Yanma məhsullarının tərkibinə isə alüminium oksidlərinin, karbon qazının, qazfomalı hidrogen xlorunun zəhərli hissəcikləri daxilidr. Yanma məhsullarının zərərli təsirlərinə bulud örtüyünün toksik çirklənməsini, turşulu yağışların düşməsini, havanın proqnozlaşdırılmayan dəyişmələrini aid etmək olar.
Raket-daşıyıcısının stratosferdə hərəkəti ozon təbəqəsinin tükənməsi problemi ilə əlaqələndirilir. İstənilən raket-daşıyıcının uçuşu zamanı ozon qatında daha az ozon konsentrasiyası olan "dəlik" yaranır. Ozon qatının məhv olması aşağıdakı proseslərlə müəyyən edilir:
-ozon raket yanacaqlarının yanma məhsullarından çıxan su buxarının, habelə raket mühərriklərinin alovlarında yüksək temperaturun təsiri altında havadakı azot və oksigendən əmələ gələn azot oksidlərinin təsiri nəticəsində məhv olur.
-raketin izindəki ozon bütün yüksəkliklərdə tamamilə məhv olur. Bütün prosesləri nəzərə alaraq, “Energiya” tipli raket-daşıyıcının birdəfəlik buraxılışı uçuş yolu boyunca ozon konsentrasiyasının% 1,7 azalmasına səbəb olur.
Ozon təbəqəsinin məhv edilməsinin mənfi nəticələri şəkil 4.xx-də təsvir edilmişdir.
Raket-daşıyıcıların ionosferə təsiri raket izinin yaxınlığında sözdə ionosfer "dəliyi"nun meydana gəlməsində özünü göstərir. İonosfer "dəliyi” – bu, yanma məhsullarındakı suyun ionosfer plazması ilə qarşılıqlı təsirinin nəticəsidir. Onlardan əlavə, atmosferin ən aşağı temperaturunun olduğu 70-90 km yüksəkliklərdə su molekulları sıxlaşaraq buz kristalları əmələ gətirir. Nəticədə təbii gümüşü buludlar bənzər süni buludlar əmələ gəlir. İonosfer dəliklərinin sahəsi 106 km2-ə çata bilər. Elektron sıxlığı az olan ionosfer "dəliyi" zonaları ionosferin parıltısını, optik və radio əlaqələrində elektromaqnit rəqslərinin yayılmasına təsir edən müxtəlif növ anomaliyalara səbəb olur. Nəticədə, onların meydana gəlməsi kifayət qədər böyük bölgələrdə qısadalğalı radio rabitə şəraitinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər.