Mövzu Ehtimalın klassik tərifi ( 2 saat) plan

Misal 2. Simmetrik olmayan oyun zərinin bir dəfə atılışından ibarət olan sınağın ehtimal modelini quraq. Fərz edək ki, hər bir üzün kütləsi onun nömrəsi ilə mütənasibdir. Sınağın elementar hadisələr fəzası çoxluğu olar. Hər bir hadisəsinə ehtimalını qarşı qoymaqla sınağın ehtimal modelini qurmuş oluruq.Bu modeldə hadisəsinin ehtimalı

olar.
Hesabi sayda nəticələri olan sınağın ehtimal modeli

Hesabi sayda nəticələri olan təsadüfi sınağa baxaq. Bu halda elementar hadisələr fəzası olar.

Diskret sxemin ehtimal modelində hər bir elementar hadisəsinə , şərtlərini ödəyən qarşı qoyulur və hadisənin ehtimalı sonlu sxemdə olduğu kimi, onu təşkil edən elementar hadisələrin ehtimalları cəmi kimi təyin edilir:

Bu qayda ilə təyin edilmiş ehtimal sonlu sxemdə təyin edilmiş ehtimalın xassələrini ödəyir:

Bu xassələrdən üçüncünün doğruluğunu yoxlayaq:

Doğrudan da,

Əgər olarsa, onda

olduğunu nəzərə alsaq, olar.Buradan isə

Diskret sxem sonlu sxemin ehtimal modelinin ümumiləşməsidir.

Ehtimal nəzəriyyəsi elementar hadisəsinin ehtimalının təyin edilməsi məsələsini öyrənmir. Bu ehtimalların təyinində onlar haqqında intuitiv təsəvvürlər, elementar hadisənin müxtəlif seriyalardakı külli miqdarda aparılmış sınaqlarda tezliyi əsas götürülür. Eyni zamanda ehtimal nəzəriyyəsi ehtimal modelinin adekvatlığını da öyrənmir. O, ancaq qurulmuş modeli ilə bağlı hadisələrin ehtimalının hesablanmasını öyrənir.

Aydındır ki, simmetrik oyun zərinin bir dəfə atılışından ibarət olan sınaqda hər bir hadisəsinə ehtimalını; metal pulun atılışında isə elementar hadisələrinə ehtimalını qarşı qoymaqla bu sınaqların ehtimal modelini qurmuş oluruq.

Diskret sxemlərdə ehtimal modelinin qurulmasına aid aşağıdakı misala baxaq:

Misal 3. Tutaq ki, simmetrik metal pul ilk dəfə gerb üzü düşənə qədər atılır. Onda , burada gerb üzünün -ci sınaqda düşməsi hadisəsidir.

hadisəsinə ehtimalını qarşı qoyaq:

Onda

.

Beləliklə, metal pulun ilk dəfə gerb üzü düşənə qədər atılmasından ibarət olan sınağın ehtimal modelini qurduq.

Tutaq ki, – metal pulun gerb üzünün ən azı üçüncü atılışda düşməsi hadisəsidir. Onda

və

.