Mövzu İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodu.( 2 saat)

4. Birbaşa investisiya mexanizmi. Investisiya mühiti və məsuliyyəti.
Firmalar başqa ölkələrə investisiya qoyarkən aşağı-dakıları nə­zərə alırlar:

1. 
   Onlar kapitalı daha çox səmərə verən ölkəyə ixrac etməyə cəhd göstərir və buna əmtəə və xidmətlərin "yerlər-də" istehsalını təşkil etməklə nail olurlar. Birbaşa investisi-yaların çox hissəsi məhz bu məq­sədə yönəldilir.
   
2. 
   Bu, texniki-iqtisadi göstəricilərlə əlqədardır. Bir-başa investi­si­yaların bir hissəsi infrastrukturun (anbarların, nəqliyyat müəssisələ­ri­nin, bankların, sığorta şirkətlərinin, ti-carət təşkilatlarının və i.a.), başqa söz­lə, satışın təmin edil-məsi üçün xidmət şəbəkəsinin yaradılmasına yönəl­dilir.
   
3. 
   Bu, iqtisadi və siyasi qeyri-sabitliyin, vergilərin yüksək ol­ması, qeyri-qanuni yollarla əldə edilmiş "çirkli pulların yuyulmasının" zəruriliyi ilə əlaqədardır.
   

Birbaşa investisiyalara hazırlıq və onun həyata keçi-rilməsi təq­dim olunan layihələrin təhlilinə əsaslanır. Odur ki, bu layihələrin xüsu­siyyətləri üzərində dayanmaq məqsə-dəuyğun olardı.

Məlum olduğu kimi, başqa ölkələrdə firma yarat-maqda məq­səd ölkənin həmin bazarlara göndərdiyi məhsul-ları sınaqdan keçirmək­dir. Birbaşa investisiyaların həyata keçirilməsi üçün layihələrin hazır­lanması bir neçə mərhələ-dən keçir. Buna əmtəə və xidmətlərin ixrac olun­duğu ölkə-nin bazarlarının öyrənilməsindən başlanılır. Bu məq­səd­lə, əvvəlcə satış üçün perspektivli olan məhsullar və bazarların tu­tumu müəyyən edilir. Bundan sonra əmtəə və xidmətlərin ixrac olun­ması şərt­ləri barədə danışıqlar aparılır, müqavilələr bağlanır. Müqa­vilələrdə alqı-satqı şərtləri, ofi-sin saxlanması, nəqliyyat və anbar təsər­rüfatları, əmtəələrin tədarükü və saxlanması, gömrük haqqı, yük­lənmə, sığorta­lan­ma və s. üzrə xərclər nəzərdə tutulur. Hesablama milli və xarici dö­nərli valyuta ilə aparılır və bir neçə ili əhatə edir.

Bununla yanaşı, yaradılan firmaların fəaliyyətinə birbaşa, ya­xud da dolayısı ilə aid olan milli və xarici ölkənin qanunvericilik sənəd­ləri işlənib hazırlanır. Bunlara kapitalın idxal və ixrac olunması, əldə edilən mənfəətin investisiya qoyulan ölkədən "çıxarılması"na qoyulan məh­­dudiyyətlər, gömrük qanunvericiliyi, rəqabət, dempinq və vergilər haq-qında qanunvericilik sənədləri, immiqrasiya rejimi, qeyri-formal məhdudiyyətlər və s. misal ola bilər.