Ehtiyat hissələrinə - maşın və avadanlıqların təmiri zamanı onların ayrı-ayrı hissələrinin dəyişdirilməsi ücün nəzərdə tutulan əşyalar aid eüdilir;
İnventar, alət və təsərrüfat ləvazimatlarına müəyyən xidmət müddətinə malik olan avadanlıqlar, alətlər və digər əmək vasitələri, həmçinin xüsusi alət və vasitələr, xüsusi geyim və ayaqqabılar, müvəqqəti tikililər və s aid edilir.
2. Material ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi metodları Müəssisənin təsərrüfat fəaliyyəti prosesində material ehtiyatlarına qənaət edilməsinin təmin olunmasında onların mövcudluğuna və sərf edilməsinə nəzarət böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Bu zaman nəzarətin bütün metodları arasında material ehtiyatlarının inventarlaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilir.
Müəssisələr aşağıdakı hallarda material ehtiyatlarının inventarlaşdırılmasını aparmağa borcludurlar:
illik mühasibat hesabatı tərtib etməzdən əvvəl, hesabat ilinin oktyabr ayının 1-dən tez olmayaraq;
maddi məsul şəxslər dəyişilən zaman;
müəssisənin əmlakı icarəyə verildikdə, satıldıqda, habelə dövlət müəssisəsi səhmdar cəmiyyətinə və ya yoldaşlıq cəmiyyətinə çevrildikdə.
İnventarlaşmanın əsas məqsədi – istehsalat ehtiyatlarının dəyər ifadəsində və naturada faktiki mövcudluğunu aşkar etməkdən ibarətdir. İnventarlaşma zamanı dəyərlərin mühafizəsi, onların düzgün saxlanması, buraxılışı, çəki və ölçü alətlərinin vəziyyəti, uçotun aparılması və s. yoxlanılır.
Aşkar edilmiş çatışmazlıqlar baş verdiyi səbəbindən asılı olmayaraq faktiki maya dəyəri ilə 731 saylı “Sair əməliyyat xərcləri” hesabında əks etdirilir.
Materialların xarab olması və ya onların təbii itki normalarından artıq xarab olması, habelə təqsirkarlar müəyyən oluna bilmədikdə və ya dəyən zərərin tutulmasına məhkəmə qərar vermədikdə istehsal və ya tədavül xərclərini uçota alı-nan hesablara silinir.
Beynəlxalq təcrübədə qiymətləndirmənin iki metodu daha geniş istifadə olunur ki, bunlara da FİFO və LİFO metodları daxildir.
