Şəkil 10.2 Pul bazarında müvazinətin qrafıki (pul təklifı azaldıqda)
Lakin indi pul bazarında müvazinət faiz dərəcəsinin daha yüksək r1faiz dərəcəsində olacaq.
3. Əmtəə və pul bazarlarının qarşılıqlı əlaqəsi: Model İS-LM
Milli iqtisadiyyatda bir neçə növ bazarın: əmtəə və xidmətlər bazarı, iş qüvvəsi bazarı, bilavasitə pul bazarı və qiymətli kağızlar bazarının qarşılıqlı əlaqəsindən ibarətdir. Bir halda ki, əmtəə və xidmətlər bazarı iş qüvvəsi bazarı ilə sıx bağlıdır, bilavasitə pul bazarı isə qiymətli kağizlar bazarından ayrılmazdır, onda bütün bazar növlərini iki növə bölmək olar: əmtəə və xidmətlər bazarı və pul bazarı.
Məlumdur ki, həm fiskal, həm də pul-kredit siyasətinin şəksiz həm üstünlükləri, həm də çatışmazlıqları var. Amma ayrılıqda götürülmüş hər hansı bir model vasitəsilə hər iki siyasətin müqayisəli təhlilini aparmaq olduqca çətindir. Məsələ burasındadır ki, fiskal siyasət əsasən əmtəə bazarları elementləri ilə bağlıdır, pul-kredit siyasəti isə pul bazarı məfhumları ilə işləyir.
Beləliklə, pul və əmtəə bazarlarını birləşdirən modelin tətbiq edilməsi zərurəti yaranır. Bu ideya 1937-ci ildə C.Xiks tərəfindən həyata keçirilmişdi. Özünün klassik və keynsçi məktəblərin müqayisəli təhlilinə həsr olunmuş məqaləsində o, IS-LM modelini işlətmişdi ki, ondan bu gün də pul-kredit və fiskal siyasətlərin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsində geniş istifadə olunur.
Dostları ilə paylaş: |
