Mövzu müasir təlim formaları,iş üsulları və texnikaları plan: 1


Sadə və mürəkkəb cümlələrin tədrisi



Yüklə 302,66 Kb.
səhifə90/111
tarix01.01.2022
ölçüsü302,66 Kb.
#104905
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   111
2.Sadə və mürəkkəb cümlələrin tədrisi

«Cümlə» Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində başlanğıcdan sonadək qırmızı bir xətt kimi keçən mövzudur. İbtidai sinif şagirdləri cümlə mövzusuna aid sadə aqlayışlar alır, yuxarı siniflərin təliminə hazırlanırlar. Onlar cümlənin bir, iki və daha artıq sözdən ibarət olduğunu öyrəndikləri kimi, iki cümlədən ibarət olduğunu da öyrənirlər. IV sinifdə uşaqlara «mürəkkəb cümlə» termini təqdim olunur. Tanışlıq və təhlil üçün şagirdlərə yalnız iki cümlədən əmələ gələn tabesiz mürəkkəb cümlə verilir. Əvvəlcə onun sadə cümlələrini ayırıb, hər birinin həm mübtədası, həm də xəbəri olduğunu aydınlaşdırmaq vacibdir:

Zəngvuruldu,müəllim dərsə başladı.

Bu zaman şagirdlər cümlədə iki bitmiş fikir olduğunu, iki müstəqil sadə cümlə birləşdiyi üçün ona mürəkkəb cümlə deyildiyini öyrənirlər.

Şagirdlərə mürəkkəb cümləni təşkil edən sadə cümlələr arasında vergülün qoyulması da başa salınır; məsələn: Axşam oldu, şamlar yandı. Yarış başlandı, biz qalib olduq.

IV sinifdə sadə cümlələrin ki, və, amma, ancaq, lakin, çünki bağlayıcıları ilə birləşdiyi mürəkkəb cümlələr üzərində iş aparılmalıdır (Gecə yarıdan keçmişdi, lakin toy səsi kəsilmirdi. Samir yaşda böyük idi, amma Ceyhun boyda onu ötmüşdü).

Mürəkkəb cümlə üzrə çalışmalar rəngarəng olmalı, şagirdlərin müstəqil fəaliyyət göstərmələri üçün şərait yaradılmalıdır.


Yüklə 302,66 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   111




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin