Mövzu: Qərbi Azərbaycan xanlıqları

MÖVZU: Qərbi Azərbaycan xanlıqları

• MÖVZU: Qərbi Azərbaycan xanlıqları

• Alt standartlar: 1.2.2 ; 2.1.2.

• Təlim məqsədi:

• XVIII əsrin II yarısına aid mənbələri təhlil edir,nəticələrini təqdim edir.

• Azərbaycan xanlıqları haqqında mənbələrə və xəritələrə əsasən sxem və cədvəllər tərtib edir.

• Təlim forması: kollektiv və qrup işi

• Təlim üsulu: beyin həmləsi,Venn

Azərbaycan ərazisində xanlıqlar nə vaxt yarandı?

• Azərbaycan ərazisində xanlıqlar nə vaxt yarandı?

• Xanlıqların yaranmasının səbəbi nə idi?

• Azərbaycanın şimal və cənub hissəsində yaranmış hansı xanlıqları tanıyırsız?

• ( Xəritədə göstərin)

• Şimali Azərbaycanın qərb

• bölgəsində hansı xanlıqlar

• yaranmışdı?( Xəritə

• əsasında müəyyən edin )

• QƏRBİ AZƏRBAYCAN

• XANLIQLARI?

• İRƏVAN XANLIĞI

• və

• NAXÇIVAN XANLIĞI

BİBÖ cədvəli

• İrəvan xanlığı:

• xanlığın əsasını qoyan sülalə və bu sülalənin nümayəndəsi

• xanlığın siyasi vəziyyəti

• xanlığın əhalisinin əsas tərkibi

• - əhalinin məşğuliyyəti

• xanlığa olan hücumlar

“ Mənbələrin məlumatına görə,

• “ Mənbələrin məlumatına görə,

• XVIII əsrdə ermənilər İrəvanda

• əhalinin cüzi bir hissəsini,azər-

• baycanlılar isə böyük əksəriyyəti-

• ni təşkil edirdi”.

• Erməni tarixçisi A.İoannisyan

“ Biz ( yəni ermənilər) türklərə məxsus torpaqları ya satın alır,ya zəbt edir,ya

• “ Biz ( yəni ermənilər) türklərə məxsus torpaqları ya satın alır,ya zəbt edir,ya

• bəxşiş kimi əldə edir və yaxud da zorla ələ keçiririk.

• Matenadaranda saxlanılan

• 1687-ci il tarixli sənəd.

Naxçıvan xanlığı:

• Naxçıvan xanlığı:

• Xanlığın əsasını kim qoyub və o, hansı tayfadan idi?

• Ərazisi və təsərrüfatı

• Siyasi vəziyyəti(daxili və xarici siyasəti)

“ Susuz şoran çöllər,müxtəlif formada olan dağ qayalıqları,dərə təpəli sahələr,gözəl otlaq yerləri,düzənliklər,saysız hesabsız vadilər və dərələrdən axan və yayda tamamilə quruyan dağ çayları Naxçıvanın xarici aləmini özündə əks etdirir”.

• “ Susuz şoran çöllər,müxtəlif formada olan dağ qayalıqları,dərə təpəli sahələr,gözəl otlaq yerləri,düzənliklər,saysız hesabsız vadilər və dərələrdən axan və yayda tamamilə quruyan dağ çayları Naxçıvanın xarici aləmini özündə əks etdirir”.

• Rus tarixçisi S.Zelinski

Xanlığın siyasi tarixini 2 dövrə bölmək olar:

• Xanlığın siyasi tarixini 2 dövrə bölmək olar:

“ Belə hesab edirəm ki,Azərbaycana sahib olmaq Rusiya üçün əlverişlidir.Sonra isə həmin torpaqların bir hissəsini mənə güzəşt edərsiniz.Gəncəni, İrəvanı və Naxçıvanı mənə tabe edin”

• “ Belə hesab edirəm ki,Azərbaycana sahib olmaq Rusiya üçün əlverişlidir.Sonra isə həmin torpaqların bir hissəsini mənə güzəşt edərsiniz.Gəncəni, İrəvanı və Naxçıvanı mənə tabe edin”

• Gürcü çarı II İraklinin Rusiya hakim dairələrinə göndərdiyi məktublardan.

• “ Naxçıvan xanlığı” kitabı

• ( Tərtibçi Əli Həsənov )

Tədqiqat sualı

• Tədqiqat sualı

• İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarında bu zaman siyasi və iqdisadi vəziyyət necə idi?

“Cavanşir qalası “ qrupu

• MÜƏYYƏN EDİN:

• - İrəvan xanlığı nə vaxt və harada

• yaranmışdı?

• - Xəritəyə əsasən hansı xanlıqlarla

• sərhəd idi və Səfəvilər dövlətində Qərbi Azər-

• baycan torpaqları hansı bəylərbəy-

• liklərin tərkibində idi?

• - Tez-tez baş verən hakimiyyət dəyişikliyinin səbəbini nədə görürsüz?

“Qız qalası” qrupu

• MÜƏYYƏN EDİN:

• -İrəvan xanlığının əhalisinin əksəriyyəti kimlər idi?

• - İrəvan xanlığının o dövrki əhalisini müasir

• dövrlə müqaisə edin.Əhali dəyişikliyinin səbəblərini izah edin.

“Girdiman qalası “ qrupu

• İrəvan xanlığı nə üçün xarici hücumlara məruz qalırdı?

• İrəvanda sənətkarlıq və ticarətin inkişafının səbəbi nə olmuşdu?

• Müxtəlif pullardan istifadə edilməsi nəyi göstərirdi?

“Qasımxan qalası” qrupu

• Müəyyən edin:

• - Naxçıvan xanlığı nə vaxt və kim tərəfindən yaradıldı?

• - Hansı ərazini əhatə edirdi?Hansı xanlıqlarla sərhəd idi?

• - Xanlığın təbii-coğrafi şəraiti onun təsərrüfatına necə təsir göstərirdi?

“ Haram qalası “qrupu

• Müəyyən edin:

• Naxçıvan xanlığının siyasi tarixini hansı dövrlərə bölmək olar?

• Heydərqulu xan nə üçün qonşu xanlıqlarla müttəfiqlik siyasəti yürüdürdü?

• Naxçıvan xanlığı hansı dövlətlərin hücumlarına məruz qalmışdı?

• QİYMƏTLƏNDİRMƏ MEYARLARI

EV TAPŞIRIĞI

• Vaxtilə İrəvan və Naxçıvan

• xanlıqlarının əhatə etdiyi

• torpaqlarda hal-hazırda

• yaşayan əhalinin milli tərkibi

• haqqında məlumat toplayın.