XVIII əsrin II yarısına aid mənbələri təhlil edir,nəticələrini təqdim edir.
Azərbaycan xanlıqları haqqında mənbələrə və xəritələrə əsasən sxem və cədvəllər tərtib edir.
Təlim forması: kollektiv və qrup işi
Təlim üsulu: beyin həmləsi,Venn
Azərbaycan ərazisində xanlıqlar nə vaxt yarandı?
Azərbaycan ərazisində xanlıqlar nə vaxt yarandı?
Xanlıqların yaranmasının səbəbi nə idi?
Azərbaycanın şimal və cənub hissəsində yaranmış hansı xanlıqları tanıyırsız?
( Xəritədə göstərin)
Şimali Azərbaycanın qərb
bölgəsində hansı xanlıqlar
yaranmışdı?( Xəritə
əsasında müəyyən edin )
QƏRBİ AZƏRBAYCAN
XANLIQLARI?
İRƏVAN XANLIĞI
və
NAXÇIVAN XANLIĞI
BİBÖ cədvəli
İrəvan xanlığı:
xanlığın əsasını qoyan sülalə və bu sülalənin nümayəndəsi
xanlığın siyasi vəziyyəti
xanlığın əhalisinin əsas tərkibi
- əhalinin məşğuliyyəti
xanlığa olan hücumlar
“ Mənbələrin məlumatına görə,
“ Mənbələrin məlumatına görə,
XVIII əsrdə ermənilər İrəvanda
əhalinin cüzi bir hissəsini,azər-
baycanlılar isə böyük əksəriyyəti-
ni təşkil edirdi”.
Erməni tarixçisi A.İoannisyan
“ Biz ( yəni ermənilər) türklərə məxsus torpaqları ya satın alır,ya zəbt edir,ya
“ Biz ( yəni ermənilər) türklərə məxsus torpaqları ya satın alır,ya zəbt edir,ya
bəxşiş kimi əldə edir və yaxud da zorla ələ keçiririk.
Matenadaranda saxlanılan
1687-ci il tarixli sənəd.
Naxçıvan xanlığı:
Naxçıvan xanlığı:
Xanlığın əsasını kim qoyub və o, hansı tayfadan idi?
Ərazisi və təsərrüfatı
Siyasi vəziyyəti(daxili və xarici siyasəti)
“ Susuz şoran çöllər,müxtəlif formada olan dağ qayalıqları,dərə təpəli sahələr,gözəl otlaq yerləri,düzənliklər,saysız hesabsız vadilər və dərələrdən axan və yayda tamamilə quruyan dağ çayları Naxçıvanın xarici aləmini özündə əks etdirir”.
“ Susuz şoran çöllər,müxtəlif formada olan dağ qayalıqları,dərə təpəli sahələr,gözəl otlaq yerləri,düzənliklər,saysız hesabsız vadilər və dərələrdən axan və yayda tamamilə quruyan dağ çayları Naxçıvanın xarici aləmini özündə əks etdirir”.
Rus tarixçisi S.Zelinski
Xanlığın siyasi tarixini 2 dövrə bölmək olar:
Xanlığın siyasi tarixini 2 dövrə bölmək olar:
“ Belə hesab edirəm ki,Azərbaycana sahib olmaq Rusiya üçün əlverişlidir.Sonra isə həmin torpaqların bir hissəsini mənə güzəşt edərsiniz.Gəncəni, İrəvanı və Naxçıvanı mənə tabe edin”
“ Belə hesab edirəm ki,Azərbaycana sahib olmaq Rusiya üçün əlverişlidir.Sonra isə həmin torpaqların bir hissəsini mənə güzəşt edərsiniz.Gəncəni, İrəvanı və Naxçıvanı mənə tabe edin”
Gürcü çarı II İraklinin Rusiya hakim dairələrinə göndərdiyi məktublardan.
“ Naxçıvan xanlığı” kitabı
( Tərtibçi Əli Həsənov )
Tədqiqat sualı
Tədqiqat sualı
İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarında bu zaman siyasi və iqdisadi vəziyyət necə idi?
“Cavanşir qalası “ qrupu
MÜƏYYƏN EDİN:
- İrəvan xanlığı nə vaxt və harada
yaranmışdı?
- Xəritəyə əsasən hansı xanlıqlarla
sərhəd idi və Səfəvilər dövlətində Qərbi Azər-
baycan torpaqları hansı bəylərbəy-
liklərin tərkibində idi?
- Tez-tez baş verən hakimiyyət dəyişikliyinin səbəbini nədə görürsüz?
“Qız qalası” qrupu
MÜƏYYƏN EDİN:
-İrəvan xanlığının əhalisinin əksəriyyəti kimlər idi?
- İrəvan xanlığının o dövrki əhalisini müasir
dövrlə müqaisə edin.Əhali dəyişikliyinin səbəblərini izah edin.
“Girdiman qalası “ qrupu
İrəvan xanlığı nə üçün xarici hücumlara məruz qalırdı?
İrəvanda sənətkarlıq və ticarətin inkişafının səbəbi nə olmuşdu?
Müxtəlif pullardan istifadə edilməsi nəyi göstərirdi?
“Qasımxan qalası” qrupu
Müəyyən edin:
- Naxçıvan xanlığı nə vaxt və kim tərəfindən yaradıldı?
- Hansı ərazini əhatə edirdi?Hansı xanlıqlarla sərhəd idi?
- Xanlığın təbii-coğrafi şəraiti onun təsərrüfatına necə təsir göstərirdi?
“ Haram qalası “qrupu
Müəyyən edin:
Naxçıvan xanlığının siyasi tarixini hansı dövrlərə bölmək olar?
Heydərqulu xan nə üçün qonşu xanlıqlarla müttəfiqlik siyasəti yürüdürdü?
Naxçıvan xanlığı hansı dövlətlərin hücumlarına məruz qalmışdı?
