Mövzu№ Sahibkarlıq fəaliyyətinin mahiyyəti, növləri və innovasiya sahibkarlığı. Plan

Malların gömrük dəyəri aşağıdakı üsullarla müəyyən 
edilir:
 
- 
gətirilən malların sövdələşmə qiyməti ilə; 
- 
eyni malların sövdələşmə qiyməti ilə; 
- 
eynicinsli malların sövdələşmə qiyməti ilə; 
- 
dəyərin toplanması üsulu ilə; 
- 
dəyərin çıxarılması ilə; 
- 
ehtiyat üsulu ilə. 
2.MÜƏSSISƏ VƏ TƏŞKILATLARIN MƏNFƏƏTINDƏN VƏ 
ƏMLAKINDAN VERGİLƏR 
 
Hüquqi şəxslərdən tutulan vergilər içərisində birbaşa vergilər xüsusi əhəmiyyət 
kəsb edir. Bunların içərisində də müəssisə və təşkilatların mənfəətindən əldə edilən 
vergilər mühüm rol oynayır. 
İnkişaf etmiş ölkələrdə mənfəətdən əldə edilən vergilər ikili mahiyyət kəsb 
etməklə fıskal və tənzimləmə funksiyalarını yerinə yetirir. Mənfəətdən əldə edilən 

---

vergilər büdcənin gəlir hissəsinin ən mühüm vasitələrindən hesab edilir. Müəssisə 
və təşkilatın mənfəətindən əldə edilən vergilər iqtisadiyyatın tənzimlənməsində ən 
mühüm iqtisadi vasitə sayılır. Hüquqi şəxslərin mənfəətinin səviyyəsinin 
dəyişməsindən asılı olaraq vergi dərəcələri müeyyənləşdirilərkən dövlət vergiqoyma 
bazarının hesablaşma qaydalarından, vergi güzəştlərinin və sanksiyala- rın 
köməyindən istifadə edir. 
Bütün bunlar istehsalın dinamikasına ciddi təsir 
göstərir, onun inkişafını stimullaşdırır.
 
Mənfəətdən vergi ölkənin bütün ərazisində tətbiq edilir və onun ödəyiciləri 
aşağıdakılar hesab edilir: 
-bütün hüquqi şəxslər, o cümlədən ölkə daxilində fəaliyyət göstərən büdcə və 
təsərrüfat hesabı müəssisələr, həmçinin xarici investisiyalar hesabına yaradılan 
təşkilatlar; 
-xüsusi balansa və hesablaşma hesabına malik (əmanət bankının filialları istisna 
olmaqla) müəssisə və təşkilatların struktur bölmələri və filialları; 
-lisenziya əldə edən xarici kapitalın iştirakı ilə yaradılan banklar da daxil olmaqla 
kommersiya və digər kredit təşkilatları, həmçinin pul tədavülünün tənzimlənməsi ilə 
əlaqədar olmayan fəaliyyətdən əldə edilmiş mənfəətin hesabına təsis edilən bank 
təşklatları;