Mövzu Turizmdə daşıma vasitələrinin növləri və onların xarakteristikası. Plan

Hərəkətə imkan yaradan insanın əzələ gücü əsasında texniki vasitələr
İnsan hər zaman, yaxın və uzaq məsafələrə səyahət edərək, çalışırki müxtəlif yollarla bu prosesi səmərələşdirsin və eyni zamanda yerdəyişməyə və yükün daşımasına sərf etdiyi qüvvəyə qənaət etsin və bu prosesi sürətləndirərək nə dərəcədə mümkündürsə səyahəti təhlükəsiz və rahat etsin.
Xərəklər, yük kirşələri, arabalar və rikşalar
Yerdəyişmənin ən primitiv üsulu – biri xərəklərdə və ya arabada oturur — başqaları isə onu aparır. Əsrlərlə və minillərlə bu cür xərəklərdən yüksək hökmdarlar, fironlar, çarlar məişətdə və mərasimlərdə hərəkətin bu üsulundan istifadə edirdilər.
Trekinq-turlarda iştirak edən yaşlı turistləri özünə yükdaşıyanları sifariş edə bilərlər, hansılar ki, marşrutla göstərilən yerə xərəklərdə müştərini çatdıracaqlar.
Yük və ya insanları aparmaq mümkün olmadıqda xərəkləri sürüyürdülər. Bu üsul ən qədim vaxtlardan məlumdur, xüsusi döşəmələr və buz meydançaları istifadə olunurdu, qış vaxtına qar və ya buz üzrərində - xizəklərdən istifadə olunurdu. Beləliklə, hələ qədim vaxtlardan insanlar kiçik, böyük yükləri və hətta çox böyük yükləri, gəmiləri, ehramlar və abidələr üçün daşları bu üsulla bir yerdən başqa yerə keçirirdilər.
Xizəklər qışda keçilməz meşə (araba, balıq toru) üçün rahatdır, ekstremal yürüş şəraitində tez-tez tətbiq edilirlər.
Odun kirşələri-xizəklərin bir növüdür, yüklərin daşıması üçün yastı döşəməyli xizəklərdən istifadə olunur.
Şərqdə, xüsusilə Yaponiyada (dzinrikisya), Çində, Hindistanda və cənub-şərqi Asiyanın bir sıra ölkələrində —rikşa adlandırılan sərnişin daşımalarının xüsusi növü vardı. Xüsusi sürücülər — rikşalar — kresloda oturan sərnişinlə arabanı diyirlədirlər. Araba rahat oturacağa malikdir, pis havadan müdafiə üçün tentlə təhciz olunurdu.
Rikşalar sürətlə qaçmağı bacarmalı idi, arabanı özü qarşısında itələyərək, bir neçə (bir qədər) kilometr məsafəyə və tələb edilən yerə sərnişini çatdırmalı idi. Hal-hazırda daşımanın bu üsulu – şərq ekzotikası hesab edilir.
Təntənəli yürüşlərdə, ovda (ovçuluqda), hərbi əməliyyatlarda, həmçinin aktiv istirahət və əyləncələr zamanı qış şəraitində hərəkət üçün xizəklərdən fəal istifadə olunur .
Xizək idmanı XVIII əsrdə Norveçdə yaranıb. Xizək idmanının beynəlxalq Federasiyası əsası 1924-cü ildə qoyulmuşdu. Qış olimpiadası proqramına isə 1937-ci ildən yarışların xizək növləri daxil edilmişdır .
Turizmin təşkilində xizəklərin istifadəsinin bir çox variantları məlumdur. Bu variantlara idman və saglamlıq məqsədilə istirahət günrərində düzənliklərdə və ya xizəklərlə gəzinti aid edilə bilər.
Xüsusilə dağ xizək turizmi yüksək təhlükəli idman növlərinə aiddir, və bədbəxt hadisədən və bahalı təchizatın itkisindən turistlərin xüsusi sığortalanması tələb olunur. Hal-hazırda ekstremal dağ xizək turizm növləri inkişaf edilir– məsələn- sky-extreme- hazırlanmamış dağlıq meylləri üzrə enişlər. Xizəkçiləri dağlıq meylinin zirvəsinə vertolyotla çatdırırlar, və sonra onlar xizəklərdə müstəqil enirlər. İdmanın bu növü olduqca təhlükəlidir, amma məşhurdur.
Su üzərində yerimə və su sahələrinin öhdəsindən gəlməsi üçün hava ilə doldurulan xizəklərin variantı mümkündür.
Nazlar(çarxlar) ice skating- hamar buzlu səthi üzrə hərəkət etmək üçün nəqliyyat vasitəsidir. Əyləncənin, istirahətin və idmanın bu növü qış vaxtı hazırlanmış buz meydançalarında və ya donmuş suyun üzərində — (çayların, göllərin) mümkündür.
Sürətli qaçış üçün- qaçış nazları fərqlənirlər, buzda xokkey (şaybayla və topla) üçün nazlar, fiqurlu konkisürmə üçün nazlar. Speed skating- konki sürmə idmanı, (şaybayla və topla oyunlar) məşhur və əyləncəli idman növüdür.