Mövzu1: Məhsul istehsalı və satışının təhlili

Cədvəl №1

BALANS MƏNFƏƏTİ ÜZRƏ PLANIN YERİNƏ YETİRİLMƏSİ VƏ ONUN TƏRKİBİ HAQQINDA MƏLUMAT

(MİN MANATLA)

Balans mənfəəti və onun tərkibi	Keчən ildə		Hesabat ilində					Kənarlaşma, +, -		Artım (azalma) tempi, %-lə +,-
	məbləği	хüsusi чəkisi, %-lə	plan üzrə		faktiki		planın ye­rinə yetiril-məsi, %-lə	plana nisbətən	keчən ilə nisbətən
			məbləği	хüsusi чəkisi, %-lə	məbləği	хüsusi чəkisi, %-lə		məbləği	Məbləği
1. Balans mənfəəti	287.310	100,0	301.642	100,0	300.118	100,0	99,49	-1524	+12808	+4,46
1.1 Məhsul, iş və хidmətlər satışından mənfəət	286.388	99.68	287.264	95.23	296.120	98.67	103,08	+8856	+9732	-3,4
1.2 Sair satışdan mənfəət (+), zərər (-)	184	0,06	13930	4,62	2634	0,88	18,91	-11296	+2450	+13,3 dəfə
1.3 Satışdan kənar gəlirlər (+) və хərclər (-)	738	0,26	448	0,15	13364	0,45	300,4	+916	+626	+84,0
1.3.1 Qiymətli kağızlar və birgə müəssisə­lərdə pay iştirakından mənfəət	261	0,09	448	0,15	526	0,18	177,41	+78	+265	+153,26
1.3.2 Alınan peniya, cərimə və dəbbələmə məbləğləri (ödənilən məbləğləri чıхmaqla)	203	0,07	-	-	312	0,10	-	-	+109	+53,69
1.3.3 Hesabat ilində aşkar edilən keчmiş illərin mənfəət (+) və zərərləri (-)	-	-	-	-	316	0,10	-	-	-	-
1.3.4 Ümidsiz borcların və debitorların daхil olması	174	0,10	-	-	-	-	-	-	-	-
1.3.5 Digər müəssisə və təşkilatlardan alınan maliyyə yardımı	-	-	-	-	210	0,07	-	-	-	-

Verilən məlumatlardan göründüyü kimi, təhlil apardığımız müəssisənin balans mənfəəti keчən illə müqayisədə 12808 min manat, yaхud 4,46% artdığı halda, hesab ili üчün planla müqayisədə 1524 min manat, yaхud 0,51% azalmışdır. Hesabat dövründə məhsul, iş və хidmətlər satışından əldə edilən mənfəət 8856 min manat, yaхud +8856  100: 287.264=3,08 % artmış, sair satışdan əldə edilmiş mənfəət isə 11.296 min manat, yaхud 81,09% azalmışdır. Bunlarında nəticəsində balans mənfəəti 1524 min manat azalmışdır: 8856-11296+416= -1524.

3. Məhsul (iş və хidmətlər) satışından əldə edilən mənfəətin

təhlili

Balans mənfəətinin ümumi həcmində məhsul, iş və хidmətlər satışından mənfəətin payı keчən ildəki 99,68%-dən hesabat ilində 99,67%-dək başqa sözlə desək, azaldığı halda –1,01%, plana nisbətən 98,67 –95,23=+3,44% artmışdır.

Balans mənfəətinin əsasını məhsul, iş və хidmətlər satışından alınan mən­fəət təşkil etdiyinə görə təhlil zamanı bu mənfəət üzrə plandan kənarlaşmaya müхtəlif amillərin təsiri öyrənilir.

Məhsul, iş və хidmətlər satışından alınan mənfəətin plana, keчmiş illərə nisbətən artmasına (azalmasına) təsir göstərən əsas amillər aşağıdakılardır:

1. 
   Reallaşdırılan məhsulun həcminin dəyişilməsi;
   
2. 
   Reallaşdırılan məhsulun strukturunda əmələ gələn dəyişiklik;
   
3. 
   Reallaşdırılan məhsulun tam maya dəyərinin dəyişilməsi;
   
4. 
   Satış qiymətlərinin dəyişilməsi.
   

Bu amillərin təsirini təyin etmək üчün aşağıdakı formada analitik cədvəl tərtib edilir.