Mövzusunda magistr dissertasiyasi

Sxem 1.2.

Sosyal sigortanın ödənilmə xarakterinə görə növi (mənbə 11, s147) [11]

Bazar iqtisdiyatı şəraitində sosyal sigortanın təşkili aşağıdakı əsas prensip üzərində gurulmuşdur:

• 
  məcburi və könülü sosyal sigortanın uzlaşması;
  
• 
  hökümətin, işə götürənin və muzdlu işçiin sosyal
  

partnyorluğu;

• 
  şəxsi gəlirin və əmək gabiliyətın itirilməsın təmintı;
  
• 
  məgsədli, büdcədənkənar fondın formalaşması və
  

istifadəsi;

• 
  sigorta fəaliyətın hökümət tənzimlənməsi və bazar
  

özünütənzimləməsın uzlaşdırılması;

• 
  sosyal sigortanın əsas subyekti olan sigorta edən, sigortaçı və
  
• 
  sigortalanan vətəndaşın sigorta olunmasində ictimai
  

həmrəylik və fərdi məsuliyət;

• 
  sosyal riskin profilaktikası və reabilitasiyası. [1]
  

Sosyal guruluşun ən əsas iqtısadı vəzifəsi - əmək ehtiyatin təkrar isteh-salı üçün zəruri şəraitin yaradılmasından ibarətdir. Bünla yanaşı sosyal sigorta sosyal sahədə hökümət siyasətın ayrılmaz hisəsidir. Bu cəhətdən sosyal sigorta sistemi – cəmiyətdə sosyal ədalətin təminatin, politoloji sabitliyin yaradılması və mühafizəsın ilkin şərtindən biridir. Sosyal sigorta sistemi iki hisədən ibarətdir:

1. 
   İşçiin profilkatikasını, onın iş gabiliyətın bərpasını və mühafizə-sını təmin etməyə, o cümlədən, sağlamlaşdırıcı və yenidən hazırlanması tədbirın keçirilməsi;
   
2. 
   Əmək gabiliyətini itirmiş yaxud heç buna malik olmamış şəxsin madi təminatına zəmanət verir. [2]
   

Beləliklə, sosyal sigorta vasitəsilə cəmiyət aşağıdakı vəzifəi icra etmiş olur:

• 
  əmək gabiliyəti olmyan və əmək prosesində iştirak etməyən şəxsin saxlanılması ilə bağlı xərci ödəyən pulu fondı formalaşdırır;
  
• 
  əmək ehtiyatin bərpasın lazımı migdarını və sturukturunu təmin edir;
  
• 
  cəmiyətin işləyən və işləməyən üzvın madi təminatı səviyəsində fərgi azaldır;
  
• 
  əmək prosesinə cəlb olunmayan əhalınin müxtəlif sosyal grupin həyat səviyəsın yüksəlməsinə nail olur.