Mtm da ta’lim-tarbiya jarayonining psixogigiyenasi. Reja: Insonning psixologik madaniyatini oshirish

Farzandning yomon baxosini oddiy xodisa ham deb bo’lmaydi. Nima uchun yomon baholar paydo bo’lganligini o’ylab ko’rish, bola bilan bu xaqda do’stona suhbatlashish, kelajakda bu takrorlanmasligi uchun nima qilish lozimligini muxokama qilish lozim. Bularning bari shaxsda o’z keuchiga ishonch hosil qiladi. Bolaning muvaffaqiyatlari, oiladagi qulay iqlim, o’quv materialini egallashda qiziqish, o’qishga muvaffaqiyatga va sog’liqni saqlashga imkon beradi.

• 
  Farzandning yomon baxosini oddiy xodisa ham deb bo’lmaydi. Nima uchun yomon baholar paydo bo’lganligini o’ylab ko’rish, bola bilan bu xaqda do’stona suhbatlashish, kelajakda bu takrorlanmasligi uchun nima qilish lozimligini muxokama qilish lozim. Bularning bari shaxsda o’z keuchiga ishonch hosil qiladi. Bolaning muvaffaqiyatlari, oiladagi qulay iqlim, o’quv materialini egallashda qiziqish, o’qishga muvaffaqiyatga va sog’liqni saqlashga imkon beradi.
  

3.O’quv mashg’ulotlari psixogigienasi vazifalari.

• 
  3.O’quv mashg’ulotlari psixogigienasi vazifalari.
  
• 
  O’quv mashg’ulotlari psixogigienasi quyidagi vazifalarni o’z ichiga oladi:
  
  • 
    bolaning garmonik taraqqiyotiga “o’z vaqtida” imkon berish;
    
  • 
    o’qish bolalarga quvonch bag’ishlashi hamda psixik sog’liq garovi hisoblangan ijodiy xissiyotlar fonida kechishi zarur;
    
  • 
    bolaning charchashiga olib keladigan aqliy zo’riqishdan qochish;
    
  • 
    maktabdagi psixik shikastlanish vaziyatlarini to’xtatish.
    
• 
  Maktab yoshida, ayniqsa qizlarda nevrotik reaktsiyalar va nevrozlarning tarqalishi kuzatiladi. Bolalar nevrozlarining asosiy sababi – pedagogik jarayondir.
  

Bolgariyalik oliya A.Bojanov (1977) taraqqiyotlarida 7-8 yoshli 5135 o’quvchini tekshirib, o’qish vaqtida nevrozlar o’g’il bolalarda ikki barovar kuchayganligini (9,9 % dan 17,9 %), qizlarda esa undan ham ko’p (9,8 % dan 23,7 %) ga ortganligini aniqlagan. Bunda oilaviy omilning roli kuchayib, maktab muxiti va kun tartibi bilan bog’liq nevrozogen omillar boshlang’ich sinfda 25% ga, yuqori sinflarda 50,5 % gacha ortgan. Birinchi sinfga kelgan bolalarning barchasi ham maktabda o’qishga yetarlicha tayyor bo’lmasdan kelishadi. Bunday bolalar doimiy o’quv mashg’ulotlariga qobiliyatli bo’lmaydi. Ular birinchi xaftalardanoq maktab dasturini o’zlashtira olmay, o’zlashtirmoqchilar sinfidan joy oladilar, yoki bu tayyor emaslikni yengib, yaxshi o’qiydilar, ular bunga nerv – psixik zo’riqish va nevroz xisobiga erishadilar. Bu esa maktabda o’qishda yetuklik muammosini nafaqat psixologik, pedagogik, tibbiy, balki birinchi navbatda psixogigienik muammo ekanligini ko’rsatib turibdi.

• 
  Bolgariyalik oliya A.Bojanov (1977) taraqqiyotlarida 7-8 yoshli 5135 o’quvchini tekshirib, o’qish vaqtida nevrozlar o’g’il bolalarda ikki barovar kuchayganligini (9,9 % dan 17,9 %), qizlarda esa undan ham ko’p (9,8 % dan 23,7 %) ga ortganligini aniqlagan. Bunda oilaviy omilning roli kuchayib, maktab muxiti va kun tartibi bilan bog’liq nevrozogen omillar boshlang’ich sinfda 25% ga, yuqori sinflarda 50,5 % gacha ortgan. Birinchi sinfga kelgan bolalarning barchasi ham maktabda o’qishga yetarlicha tayyor bo’lmasdan kelishadi. Bunday bolalar doimiy o’quv mashg’ulotlariga qobiliyatli bo’lmaydi. Ular birinchi xaftalardanoq maktab dasturini o’zlashtira olmay, o’zlashtirmoqchilar sinfidan joy oladilar, yoki bu tayyor emaslikni yengib, yaxshi o’qiydilar, ular bunga nerv – psixik zo’riqish va nevroz xisobiga erishadilar. Bu esa maktabda o’qishda yetuklik muammosini nafaqat psixologik, pedagogik, tibbiy, balki birinchi navbatda psixogigienik muammo ekanligini ko’rsatib turibdi.