ALLAHIN VAHİD OLMASI
Dünyada olan gerçəkliklərdən hər birini fərz etsək, o, məhdud bir reallıqdır. Yə`ni bir fərz və təqdir əsasında (səbəb və şərtin varlığının fərz olunması ilə) “varlığa” malikdir və digər bir fərz və təqdirə əsasən (şərt və səbəbin olmadığını fərz etdikdə) yox olur. Həqiqətdə onun vücudunun müəyyən sərhəddi vardır ki, o sərhədlərdən kənarda mövcud olmur. Heç bir hədd-hüdudun və sonluğun təsəvvür olunmadığı yeganə varlıq yalnız Allahdır. Çünki Onun gerçəkliyi mütləqdir, hər bir təqdirdə mövcuddur və heç bir səbəb və şərtlə rabitəli və onlara ehtiyaclı deyildir.
Aydındır ki, qeyri-məhdud və sonsuz varlıq barəsində hər hansı ədəd fərz oluna bilməz. Çünki fərz olunan hər bir “ikinci” əvvəlkindən tam başqa (qeyri) olacaqdır və nəticədə hər ikisi məhdud olacaq, biri digərinin gerçəkliyinə məhdudiyyət yaradacaq. Misal üçün, hər hansı bir həcmi qeyri-məhdud, sonsuz fərz etsək onun müqabilində ikinci bir həcm təsəvvür və fərz etmək olmaz. Əgər fərz etsək belə, ikincisi eynilə birincisi olacaqdır. Deməli, Allah yeganədir və heç bir şəriki yoxdur.1
Dostları ilə paylaş: |
