MüƏLLİFDƏN

QURAN XƏLİFƏLƏR TƏRƏFİNDƏN TƏHRİF 
OLUNMAMIŞDIR 
Dördüncü dəlil: 
«Təhrif nəzəriyyəsi»nin tərəfdarları tərəfindən 
bu barədə üç müxtəlif fərziyyə irəli sürülmüşdür. Quran ya Əbu 
Bəkr və Ömərin, ya Osmanın, yaxud da başqa xəlifələrin xilafəti 
dövründə təhrifə məruz qalmışdır. 

---

207 
Quranın Əbu Bəkr və Ömərin xilafəti dövründə təhrif 
olunmaması haqda: 
Bunun həyata keçməsi üç haldan xaric deyildir: 
1. Təhrif ya zərurət üzündən, ya da qeyri-iradi olaraq baş 
vermişdir; 
2. Xilafət (hakimiyyət) haqda olan ayələrin bilərəkdən təhrif 
olunması; 
3. Digər ayələrin bilərəkdən təhrif olunması. 
1. Bilərəkdən yaranmış təhriflər; 
Deyirlər:
Quran, Əbu Bəkr və Ömərin xilafəti dövründə bir yerə 
yığılmadığı üçün onun bütün ayələrinin qorunub saxlanılması 
mümkün olmamış və bu səbəbdən də bəzi ayələr unudularaq 
aradan getmişdir. 
Cavab:
Bu fərziyyə üç əsas səbəbə görə tamamilə batil və 
əsassızdır: 
1. Peyğəmbərin (s) və onun səhabələrinin Qurana və onun 
tilavətinə olan sonsuz diqqət və əhəmiyyəti, bu nəticəyə gəlmək 
imkanı verir ki, Quran hələ Peyğəmbərin (s) zamanında bir yerə 
yığılmış, oradan bir kəlmə, yaxud bir hərf də olsun belə, ixtisara 
salınmamışdır. Ayələr pərakəndə və ya əzbərləmək yolu ilə olsa da, 
müsəlmanlar tərəfindən qorunub saxlanılmışdır. Cahiliyyət 
dövründə yazılmış yüzlərlə şer misralarını əzbərləmiş şəxslərin 
Quranın əzbərlənməsində səhvə yol vermələrini təsəvvür etmək 
olarmı?! 
O Quran ki, müsəlmanlar onun yolunda həyatın bütün 
ağırlıqlarına sinə gərir, hətta öz can, mal və əzizlərini belə qurban 
verməyə razı olurdular. Onlar tarixin qara səhifələrini öz qanları ilə 
yumuş və Quranın bu günlərədək qorunub saxlanılmasında böyük 
xidmətlər göstərmişlər. Bütün bunları nəzərə alaraq, bu nəzəriyyə 
də digər nəzəriyyələr kimi əqli və tarixi dəlillərlə əsassız və batil 
hesab olunur. 
2. Bütün bunlarla yanaşı «Səqəleyn» hədisi bir daha bu ehtimalı 
batil edir. Çünki, «Səqəleyn» hədisinin Quranın bir hissəsinin 
aradan getməsi ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Belə ki, əgər təhrif 

---

208 
olunarsa, Peyğəmbərdən (s) bizlərə gəlib çatan kitabın [Quranın] 
tam nüsxəsi deyil, yalnız bir hissəsi olacaqdır. Lakin hədisin 
məzmunundan belə məlum olur ki, Quranın Peyğəmbərdən (s) 
bizlərə müəyyən hissəsi deyil, tam və kamil nüsxəsi gəlib çatmışdır. 
Hədisin məzmununa diqqət yetirdikdə bir daha bunun şahidi 
olacağıq ki, Quran hələ Peyğəmbərin (s) zamanında toplanmış və 
vahid nüsxə halına salınmışdır. Belə ki, hədisdə deyilir: