«Hər şeydən [bütün meyvələrdən] müəyyən ölçüdə [lazım olan
qədər] yetişdirdik.» (Hicr-19).
Ayədə bitkilər aləminin müəyyən ölçüdə yaradıldığına işarə
olunmuşdur.
Son zamanlar botanika alimlərinə məlum olmuşdur ki, təbiətdə
mövcud olan bitkilərin hər biri özünəməxsus tərkibə malikdir. Belə
ki, tərkib hissəsinin bir qismi başqa bir qismindən çoxluq və ya azlıq
təşkil edərsə, onların xarici görünüşündə nəzərə çarpacaq fərq və
71
dəyişikliklər əmələ gəlir. Bitkilər aləminə hakim olan belə bir sabit
qanun, əsrlər boyu dəyişmədən qalmış və qalmaqdadır. Və
göründüyü kimi, yaradılış aləmində böyük əhəmiyyət kəsb etdiyi
üçün Qurani-kərimdə dəfələrlə bu mətləbə işarə olunmuşdur.
QURANDA CÜTLƏŞMƏ QANUNU
Quran haqqında söhbət açan əsrarəngiz mövzulardan biri də,
bitkilər aləminin külək vasitəsilə cütləşməsi və ya daha dəqiq desək,
tozlanma prosesidir.
Bu təbii prosesin nəticəsində ağaclar (bitkilər) tozlanır və yeni-
yeni bitkilərin göyərməsinə səbəb olur. Hicr surəsinin 22-ci
ayəsində bu haqda deyilir:
«Biz [buludla] yüksəlmiş [bitkilərə, ağaclara həyat verən, onları
tozlandıran] külək göndərdik.»
Keçmişdə müfəssirlər ayədəki «təlqih» kəlməsinin lüğəvi
(yükləmək) mənasından istifadə edərək, ayəni belə təfsir etmişlər:
«Buludları yükləyib hərəkətə gətirmək üçün küləyi göndərdik və ya
yağışı buludların qatlarında yüklədik (yerləşdirdik) və onu küləklə
hərəkətə gətirdik.»
Lakin bu nəzəriyyə, ayənin mənası ilə bir o qədər də uyğun
gəlmir. Çünki, əvvəla nəzərdə tutulan mövzu bir o qədər də
əhəmiyyət kəsb etmir və Quranın şənindən olduqca aşağıdır.
Sonra isə onlar buna diqqət yetirməli idilər ki, külək buludları
yalnız hərəkətə gətirir və onların qatlarına heç bir şey yükləmir.
Demək, ayə bəzi keçmiş müfəssirlərin dərk edə bilmədiyi və
olduqca əhəmiyyətli elmi bir məsələyə dəvət edir. O da bundan
ibarətdir ki, bitkilər aləmi də nəsil artımı üçün heyvanlar kimi
cütləşmə prosesini keçməlidirlər. Və bu proses bitkilər aləmində
əksər hallarda külək vasitəsilə həyata keçdiyi üçün tozlanma
adlanır. Məsələn nar, portaxal, sənubər, ərik, pambıq və s. bitkilərin
cütləşməsi yalnız tozlanma yolu ilə həyata keçir. Tumurcuqların
içindəki kisəciklər yetişdikdən sonra açılır və küləklə ətrafa yayılan
erkək toz dənələri onlara daxil olur və beləliklə tozlanma prosesi
başa çatır.
|
