MüƏLLİFDƏN

Müəllif: 
Digər ravilər kimi Xələf barəsində rəvayət nəql edən 
şəxslərin kimliyi naməlum qalmışdır. 
NAFE MƏDƏNİ 
Nafe ibni Əbdürrəhman ibni Əbi Nəim. 
İbni Cəzri onun barəsində deyir: «Nafe tanınmış yeddi qaridən 
biri hesab olunur. O, əməli-saleh və mötəbər bir şəxs olmuşdur. Əsli 
İranın İsfahan şəhərindən olmuş, lakin təhsilini Mədinə 
tabeinlərindən
*
almışdır.» 
Səid ibni Mənsur deyir: «Malik ibni Ənəs deyərdi: Mədinə 
camaatı qiraəti Peyğəmbərdən (s) əxz etmişlər. Ondan - Mədinə 
camaatının qiraəti dedikdə, Nafenin qiraətini nəzərdə tutursunuz?-
deyə soruşduqda, «Bəli!» – deyə, cavab vermişdi.» 

---

137 
Abdulla ibni Əhməd ibni Hənbəl deyir: «Atamdan qiraətlərdən 
hansı birini daha çox sevdiyini soruşdum. Dedi: Mədinə camaatının 
qiraətini. Dedim: Bu qiraətə yiyələnmək mümkün olmazsa necə? 
Dedi: Asimin qiraətinə üstünlük verərəm.» 
Nafenin doğum tarixi haqda dəqiq məlumat göstərilmir. Vəfatı 
isə Hicrətin 169-cu ilinə aid olunur.
(Təbəqatul-qurra, 2-ci cild, səh-330.) 
Əbu Talib, Əhməd ibni Hənbəldən nəql edərək deyir: «Camaat, 
Quranı Nafedən öyrənsələr də, nəql etdiyi hədislərə əsla etina 
etmirdilər.» 
Dovri, İbni Muindən nəql edərək onun etimad olunası şəxs 
olmadığına işarə etmişdir. Nəsai deyir: «Nafenin heç bir nöqsanı 
olmamışdır.» İbni Həyyan da onun mötəbərliyinə işarə etmişdir. 
Əhməd ibni Hənbəl və Yəhya onun haqqında müxtəlif rəylər 
vermişlər. Belə ki, Əhməd ibni Hənbəl onun nəql etdiyi hədisləri 
bütünlüklə yalan, Yəhya isə mötəbər hesab edir. 
NAFENİN RAVİLƏRİ 
Nafenin qiraətini Qalun və Vərəş arada heç bir vasitə olmadan 
nəql etmişlər. 
1. Qalun: İsa ibni Mina ibni Vərdan, Əbu Musa ləqəbi ilə 
tanınmış və Bəni-zəhrə qəbiləsi tərəfindən köləlikdən azad 
edilmişdir. 
Deyir: İsa Rəbib fitri istedada və qeyri-adi hafizəyə malik 
olduğuna görə, Nafe ona Qalun ləqəbini vermişdir. Qalun isə Rum 
dilində zirək və gözəl mənasını verir. 
Abdulla ibni Əli deyir: «Ona Qalun ləqəbinin verilməsinin əsas 
səbəbi əsliyyətcə rumlu və babası Abdullahın Rum əsirlərindən 
olmasıdır.» 
Qalun, qiraəti Nafedən öyrənmiş və onun özünə təqdim etmişdir. 
İbni Əbi Hatəm deyir: «Qalun lal olduğu üçün Quranı 
dodaqlarını tərpətməklə oxuyur, hətta başqaları qiraətdə səhvə yol 
verdikləri zaman işarələrlə onların səhvini düzəldirdi. Qalun 
Hicrətin 120-ci ilində doğulmuş və 220-ci ildə 100 yaşında vəfat 
etmişdir.»
(Təbəqatul-qurra, 1-ci cild, səh.615.)

---

138 
İbni Həcər deyir: «Qalun qiraət elmində hamıdan bilikli və 
etibarlı olsa da, nəql etdiyi hədislər bir o qədər də mötəbər deyildi. 
Əhməd ibni Saleh, Misirdən Qalunun nəql etdiyi hədislər barəsində 
soruşduqda, gülümsəyərək demişdir: Məgər hamıdan hədis nəql 
etmək olar?!»