Müəllimlərin çətin yeniyetmələrlə işləmələri üçün təlim planı. Təlimin məqsədi

Antisosyal davranış, digərlərinin sosial nizamına və rifahına təhlükə yaradan qanun normalarına zidd bir davranışdır: həmyaşıdlarına və ya gənc və zəif uşaqlarına qarşı zorakılıq, heyvanlara qarşı qəddar rəftar, oğurluq, digər insanların əmlakına ziyan vurmaq. Yetkinlərdə (12-18 yaş) xuliqanlıq, oğurluq, vandalizm, fiziki zorakılıq və narkotik ticarəti üstünlük təşkil edir.

Asosial davranış cəmiyyətdə qəbul edilmiş əxlaq normalarının həyata keçirilməsindən yayınmaqdır: evdən qaçmaq, sistemsiz kənarlaşma, oğurluq, qəsd, yalan, boş yerə gəzmək, öyrənməkdən imtina, aqressiv davranış, alçaqlıq.

Autodestruktiv davranış, şəxsiyyətin özünün bütövlüyü və inkişafını təhdid edən tibbi və psixoloji normalardan yayınan davranışdır. Yeniyetmələrdə davranışın bu forması narkotik və alkoqol istifadəsi, oyun və kompüter asılılığı, intihar davranışı və s.

Addiktiv davranış - zehni vəziyyətinizi dəyişdirərək gerçəkliyi tərk etmək istəyi ilə xarakterizə olunur. Bu mexanizm müəyyən maddələrin (alkoqol, qanunsuz narkotik) istifadəsi və ya hər hansı bir fəaliyyət növünün təkrarlanması - qumar, işbazlıq, overeat və s. ifadə olunur.

 İntihar davranış - insanın intihar etmək şüurlu istəyi ilə xarakterizə olunan davranışının bir variantıdır (Məqsəd - ölüm, motiv- həyatdan könüllü çıxması yolu ilə travmatik bir vəziyyətin həlli və ya dəyişdirilməsi), yəni özünü həyatdan məhrum etmək fikri ilə idarə olunan zehni hərəkətlərin hər hansı daxili və xarici formasıdır.

Deviant davranışın fərdi formalarının ayrılması şərtidir, çünki real həyatda təsvir olunan formalar ümumiyyətlə fərdi inkişaf üçün fərdi və sosial əsas şərtlərin cəmindən asılı olaraq birləşdirilir.

Beləliklə, fərdi yanaşma təhsilin ən vacib prinsipidir. Onun həyata keçirilməsi, ahəngdar, bütöv bir inkişafı təmin etmək üçün hər bir şagirdin ümumi və xüsusi şəxsiyyəti nəzərə alınmaqla, tərbiyə işinin dərhal vəzifələri və məzmununda qismən, müvəqqəti dəyişiklik, onun metod və formalarının daima dəyişməsini əhatə edir. Fərdi işin səmərəliliyi elmi əsasların biliklərindən, bu sinifdə şagirdlərin tədrisi və tərbiyəsi vəzifələrinin konkretləşdirilməsindən, hər bir uşağın təhsil səviyyəsinin qurulmasından, müəllimin metodikasının, səriştəliyinin, peşəkarlığının və pedaqoji bacarığının çevikliyindən asılıdır. Fərdi yanaşma hər bir müəllim-pedaqoqdan praktik tövsiyələri və onları tətbiq etmək bacarığını bilmələrini tələb edir.

"Çətin" yeniyetmələrin tərbiyəsi prinsipləri nələrdir?

• Yeniyetmənin davranışında və xarakterində müsbətə istiqamətləndirmə prinsipi.

Uşağın davranışında və xarakterində müsbətə istiqamətləndirmə prinsipi. A. S. Makarenko tərəfindən hazırlanan bu məşhur prinsip, uşağın əsas dəyər kimi qəbul edilməsini tələb edir. Müəllim uşaqda hər şeydən əvvəl ən yaxşısını görməlidir. Bu ən yaxşısıdır və böyüyən uşağın müsbət keyfiyyətlərini, özünə inamını inkişaf etdirən, davranışınıza yeni bir görünüş verməyə imkan verən toxumdur.

Unutmamalıyıq ki, çətin təhsilin pedaqogikasının ümumi prinsipi uşağa -fərdi münasibətdir. "Çətin uşaqlara" tətbiq edilməsinin aşağıdakı xüsusiyyətləri ayırmaq etmək olar:

1. "çətin" uşaqları sevmək və hörmət etmək yaxşılardan daha çətindir, lakin ümumiyyətlə bundan məhrum olduqları üçün onlara daha çox sevgi və qayğı lazımdır;

2. böyüklər kimi "çətin" şagirdlərlə danışmaq; Səhv etsələr də, mənəvi baxışlarını kəskin şəkildə pozmayın, tədricən onlara təsir edin;

3. özünü müsbət tərəfdə göstərmək üçün “çətin” şagirdə imkan yaratmaq;

4. "çətin" şagird ilə səmimi olmaq, münafiq olmamaq, onu alçaltmamaq;

5. "Çətin" şagirdin bütün yaxşı tərəflərini və social dəyərli hərəkətlərini təşviq və tərifləməkdən çəkinməyin;

6. özünü təhsildə "çətin" şəxslərin səylərini hər cür dəstəkləmək, bunun üçün xüsusi pedaqoji vəziyyət yaratmaq;

7. hər şeydən əvvəl, öz davranışı, insanlara, uşaqlara qarşı ədalətli münasibəti ilə təsir göstərmək.

• Deviant davranışlı yeniyetmələrin təhsili fərdiləşdirmə prinsipi.

Deviant davranışlı uşaqların tərbiyəsini fərdiləşdirmək prinsipi hər bir tələbənin sosial inkişafının fərdi trayektoriyasının müəyyənləşdirilməsini, onun fərdi xüsusiyyətlərinə uyğun xüsusi tapşırıqları vurğulamağı, sapma səbəblərini müəyyənləşdirməyi, müxtəlif fəaliyyət növlərinə uşaqların daxil olma xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirməyi, həm təhsildə, həm də şəxsiyyət potensiallarını açmağı əhatə edir. dərsdənkənar tədbirlərdə hər bir tələbənin özünü dərk etməsi və özünü aşkar etməsi üçün imkanlar yaradır.

Praktik pedaqoji fəaliyyətdə bu prinsip aşağıdakı qaydalarda həyata keçirilir:

-çətin uşaqlar ilə iş hər birinin inkişafına yönəlməlidir;

- bir şagirdlə işləyərkən təhsil təsirinin müvəffəqiyyəti başqalarının təhsilinə mənfi təsir göstərməməlidir;

-təhsil vasitələrinin seçimi yalnız fərdi keyfiyyətlər haqqında məlumatlarla əlaqələndirilməlidir;

-müəllimin şagirdin davranışını düzəltməyin yollarını axtarmaq yalnız onunla qarşılıqlı əlaqəyə əsaslanmalıdır;

- hər bir uşağa tədris təsirinin səmərəliliyinin davamlı monitorinqi müəllimlərin istifadə etdiyi tədris vasitələrinin məcmusunu müəyyənləşdirməlidir.

"Çətin" yeniyetmələrin sosial sərtləşmə prinsipi.

Sapma uşaqların sosial sərtləşməsi prinsipi cəmiyyətin mənfi təsirini aradan qaldırmaq üçün güclü iradəli səy tələb edən vəziyyətlərə şagirdlərin daxil edilməsini, bunun öhdəsindən gəlmək üçün müəyyən yolların işlənib hazırlanmasını, insanın fərdi xüsusiyyətlərinə adekvat, sosial toxunulmazlığın, stresə davamlılığın, əksedici mövqeyin inkişafını əhatə edir.

Pedaqoji fəaliyyətdə bu prinsip aşağıdakı qaydalarda həyata keçirilir:

• uşaqların münasibətləri problemləri uşaqlar ilə həll olunmalı, onlar üçün deyil;

• bir uşaq həmişə insanlarla münasibətlərdə asanlıqla uğur qazanmaq məcburiyyətində deyil: müvəffəqiyyətin çətin yolu gələcəkdə uğurlu bir həyatın açarıdır;

• təkcə sevinc deyil, həm də iztirab, təcrübə insanı tərbiyə edir;

• bu gün olmasa, bir insanın sabah olmayacaq çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün səyləri;

• həyatın bütün çətinliklərini qabaqcadan görmək mümkün deyil, ancaq insan bunları dəf etməyə hazır olmalıdır.

Çətin bir yeniyetmə yetişdirməkdə hansı metodlardan istifadə etmək olar? Başlamaq üçün, tərbiyə metodunun nə olduğunu xatırlayaq?

Bütün üsullar insanın bütün zəruri sahələrinə kümülatif təsir göstərir. Bununla birlikdə, hər bir tərbiyə metodu fərqlənir. Bu, hansı zərurı sahəyə təsir göstərmək istədiyimzdən asılıdı.