Müəssisənin (firmanın) iqtisadiyyatı fənnindən (A) Ümumi halda iqtisadiyyat nəyə xidmət edir

316. Müəssisənin xarici mühitinə daxildir:

1. 
   xarici iqtisadi, elmi və texniki, təbii iqlim amilləri və xarici siyasət şərtləri;
   
2. 
   istehsal-texniki amillər;
   
3. 
   xarici siyasi şərtlər;
   
4. 
   təbii-iqlim amilləri;
   
5. 
   əlverişli geopolitik durum.
   

317. Müəssisənin daxili mühitini təşkil edir:

1. 
   istehsal-texniki amillər, sosial şərtlər, işgüzar münasibətlər və əməkdaşlıq davranışları;
   
2. 
   sosial şərtlər və onları təşkil edənlər;
   
3. 
   işgüzar münasibətlər amili və əməkdaşların davranışları;
   
4. 
   təbii-iqlim amilləri;
   
5. 
   münbit torpaq, ucuz işçi qüvvəsi.
   

318. Müəssisənin informasiya tərkibini təşkil edir:

1. 
   informasiya-texniki vasitələr, informasiya texnologiyaları;
   
2. 
   informasiya texnologiyalarının inkişafı;
   
3. 
   marketing əlaqələri;
   
4. 
   rabitə vasitələri;
   
5. 
   kommunikasiya mühiti.
   

319. İnsanlarla müvəffəqiyyətli ünsiyyətin qaydalarına daxildir:

1. 
   yaxşı dinləyici olmaq və həmsöhbətə işin əhəmiyyətinə inandırmaq;
   
2. 
   həmsöhbəti onun əhəmiyyətinə inandırmaq;
   
3. 
   mütəşəkkil mədəniyyəti formalaşdırmaq;
   
4. 
   dialoq aparmaq;
   
5. 
   mövzunu təkrar etmək.
   

320. Ölkəmizin hansı sahələrinin məhsulları xarici bazarda rəqabətə davamlıdır:

a) yanacaq-energetika kompleksi;

b) nüvə energetikası;

c) avtomobilqayırma;

d) silah istehsalı;

e) gəmiqayırma.

321. Ölkəmizin hansı sahələrinin məhsulları daxili bazarda rəqabətə davamlıdır:

a) kənd təsərrüfatı;

b) avtomobilqayırma;

c) silah istehsalı;

d) əlvan metallurgiya;

e) tikinti kompleksi.

322. Sahədaxili rəqabət güclərindən hansı daha əhəmiyyətlidir:

a) həmin sahədə fəaliyyət göstərən firmalarla rəqabət;

b) istehlakçılar;

c) təchizatçılar;

d) məhsulun əvəzedicilərini istehsal edən başqa sahələrin müəssisələri;

e) sahədaxili yeni rəqiblərin yaranması təhlükəsi.

323. Rəqabət mövqeyinin yaxşılaşdırılması üçün bütün müəssisələrə aid ümumi amillər:

a) müvəffəqiyyətin əsas amilləri;

b) marketinq amilləri;

c) istehsalın təşkili amilləri;

d) rəqabət qabiliyyətli sahələrin mövcudluğu;

e) əsas fondların səmərəliliyi.

324. Marketinqə əsaslanmış əsasmüvəffəqiyyət amilləri:

a) aşağı istehsal xərcləri;

b) aşağı tədavül xərcləri;

c) geniş çeşidlilik;

d) yüksək əmək məhsuldarlığı;

e) məşhur ticarət markası.

325. İstehsalın təşkili ilə bağlı əsas müvəffəqiyyət amilləri:

a) istehsalın aşağı xərcləri;

b) rəftarın aşağı xərcləri;

c) ixtisaslı işçi qüvvəsinə sahib olma;

d) yeni məhsulu çevik yaratmaq və irəli sürmək bacarığı;

e) yüksək fondverimi.

326. Kiçik biznesin kəmiyyət meyarlarına aiddir:

a) məşğulların sayı;

b) dövriyyə vəsaitlərinin ölçüsü;

c) əsas fondların dəyəri;

d) fondtutumunun səviyyəsi;

e) əmək məhsuldarlığı.

327. Kiçik biznesin keyfiyyət meyarlarına aiddir:

a) idarəetmənin inkişaf etdirilmiş sistemləri;

b) istehsal edilmiş məhsulların (göstərilmiş xidmətlərin) nisbətən az saylılığı;

c) menecmentin sistemliliyi;

d) yüksək elmi metodların tətbiqi;

e) yüksək məhsuldarlıq.

328. Kiçik müəssisənin yaradılması üçün aşağıdakı sənədlərin təqdim edilməsi zəruridir:

a) təsisçinin ərizəsi və müəssisənin nizamnaməsi;

b) dövriyyə vəsaitinin və əsas fondların tərkibi haqqında məlumat;

c) müəssisənin yaradılması haqqında qərar və təsisçilərin müqaviləsi;

d) pulun olması;

e) növbədə vaxtında durmaq.

329. Kiçik istehsal müəssisəsi yaradarkən hazırlamaq zərruridir:

a) texniki-iqtisadi əsaslandırma və biznes-plan;

b) 3-5 illik ortamüddətli planın tərtibi;

c) 5-10 illik perspektiv planın tərtibi;

d) perspektiv planın əsaslandırılması;

e) biznes plan və çoxlu vəsait.

330. Azərbaycanda kiçik biznesin perspektiv inkişafı siyahısına siz nəyi daxil edərdiniz?

a) vergi yükünün azaldılması;

b) lizinq və françayzinqin geniş inkişafı;

c) sahibkarlıqla məşğul olan kadrların hazırlanması və ixtisaslaşdırılması;

d) yüksək əmək məhsuldarlığı;

e) fondveriminin yüksək olması.

331. Françayzinq nədir?

a) iri və xırda biznesin qarşılıqlı sərfəli əməkdaşlıq münasibətləri sistemi;

b) nümayəndəlik,ardıcıllıq,alış-veriş və icarə elemenlərini birləşdirən sistem;

c) hüquqi şəxs olan təsərrüfat subyektlərinin müqavilə münasibətlərinin müstəqil forması;

d) “a” və “b” bəndləri;

e) bütün cavablar.

332. Kiçik biznesə maliyyə dəstəyi aşağıdakı formada həyata keçirilir:

a) kreditlərin bilavasitə verilməsi;

b) kiçik biznes müəssisələrinin kreditləşməsini həyata keçirən maliyyə- kredit təşkilatlarına zəmanət verilməsi;

c) maliyyə-kredit təşkilaylarının güzəştli faiz dərəcələri ilə kreditləşmə nəticəsində əldə edilməmiş gəlirlərinin kompensasiyası;

d) “a” və “c” bəndləri;

e) “a”, “b” və “c” bəndləri.

333. Müəssisənin əmlakı bölünür:

A)dövriyyədənkənar və dövriyyə aktivləri;

B)daşınar və daşınmaz əmlak;

C)pul və qiymətli kağızlar;

D)hava və dəniz gəmiləri;

E)kosmik obyektlər, çoxillik əkimlər.

334. Əsas fondlar bölünür:

1. 
   istehsal və qeyri-istehsal əsas fondlar;
   
2. 
   qeyri-maddi aktivlər; kapital qoyuluşları;
   
3. 
   səfərbər edilmiş fondlar, amortizasiya;
   
4. 
   tərkib elementləri, iqtisadi ünsürlər;
   
5. 
   meşələr, binalar, tikililər.
   

335. İstehsalın maddi-texniki bazası nədir?

1. 
   əsas istehsal fondları;
   
2. 
   yerin təki, təbii resurslar;
   
3. 
   tikililər, ötürücü qurğular;
   
4. 
   laboratoriya avadanlığı və alətlər;
   
5. 
   təsərrüfatdaxili yollar, inventarlar.
   

336. İstehsal strukturuna aiddir:

1. 
   əsas fondların ayrı-ayrı qruplarının onların ümumi həcmində tutduğu yer;
   
2. 
   mülkiyyət hüququ, torpaq sahələri, təbiətdən istifadə obyektləri;
   
3. 
   istehsal-texniki heyyət, maşınlar və avadanlıqlar;
   
4. 
   “a” , “b” strukturları;
   
5. 
   heç biri aid deyil.
   

337. Əsas fondların passiv hissəsinə aiddir:

1. 
   binalar,tikililər, inventar;
   
2. 
   binalar, qurğular, pul vəsaitləri;
   
3. 
   pul vəsaitləri, laboratoriya avadanlığı;
   
4. 
   işçi qüvvəsi;
   
5. 
   alətlər, tərtibatlar, dəyər kəmiyyətləri.
   

338. Əsas fondların tərkibinə daxildir:

a) istehsal sexlərinin binaları;

b) pul vəsaitləri;

c) anbarda olan material ehtiyatı;

d) təchizat;

e) bütün növ xammal materialları.

339. Əsas istehsal fondlarına aiddir:

a) istehsal sexlərinin binaları;

b) yaşayış fondunun binaları;

c) 1 ildən az xidmətedənvasitələr;

d) pul vəsaitləri;

e) xammal və materiallar.

340. Əsas qeyri-istehsal fondlarına aiddir:

a) yaşayış evləri;

b) tibbi-sanitar şöbənin ərazisində olan elektokarlar;

c) istehsal sexləri;

d) ötürücü qurğular, mexanizmlər;

e) bütün maddi-texniki baza.

341. Əsas fondlardan istifadənin effektliliyinin intensiv göstəricilərinə aiddir:

a) avadanlığın vaxt üzrə istifadəsi;

b) avadanlığın gücünə görə istifadəsi;

c) avadanlığın tərkibinə görə istifadəsi;

d) quraşdırılmış və mövcud olan avadanlıqlar arasında münasibət;

e) bütün texniki vasitələr arası münasibətlər.

342. Tikinti başa çatdıqdan sonra əsas istehsal fondları qiymətləndirilir:

a) bərpa dəyəri üzrə;

b) tam ilkin dəyər üzrə;

c) qalıq dəyəri üzrə;

d) likvid( ləğv etmə) dəyəri üzrə;

e) qiymətləndirilmir.

343.Əsas fondların aşınmasının neçə növü var?

a) fiziki və mənəvi;

b) bərpa dəyəri və fiziki;

c) mənəvi və bərpa dəyəri;

d) qalıq dəyəri və fiziki;

e)qalıq və bərpa dəyərləri.

344. Amortizasiya nədir?

a) əsas fondların fiziki və mənəvi aşınmasının pul ilə ifadəsidir;

b) qalıq dəyərinin fiziki və mənəvi aşınmasıdır;

c) bərpa və qalıq dəyərinin pul ilə ifadəsidir;

d) qalıq və bərpa dəyərinin natura ilə ifadəsidir;

e) əsas fondların ilk dəyəridir.

345. Əsas istehsal fondlarından istifadənin bütün göstəricilərini neçə qrupa ayırmaq olar?

a) 2;

b) 5;

c) 7;

d) 3;

e) 8.

346. Əsas istehsal fondlarından istifadənin səviyyəsini müəyyən etmək üçün aşağıdakı göstəricilər tətbiq olunur?

a) bütün verilmiş göstəricilər;

b) gəlir;

c) materialtutumu;

d) fondverimi;

e) fondtutumu.

347. Əsas fondların strukturuna daha çox təsir göstərir:

a) məhsul buraxılışının həcmi;

b) buraxılan məhsulun xarakteri;

c) mülkiyyətin forması;

d) avtomatlaşdırma və mexanikləşdirmənin səviyyəsi;

e) daha artıq gəlirin əldə edilməsi.

348. Əsas istehsal fondlarının amortizasiyası nədir?

a) əsas fondlarının dəyərinin mərhələli şəkildə yaradılmış məhsula köçürülməsi;

b) əsas istehsal fondlarının saxlanılmasına çəkilən xərclər;

c) əsas istehsal fondlarının bərpasına çəkilən xərclər;

d) əsas istehsal fondlarında vergi qoyulan vəsaitlər;

e) tez-tez yeni fondların alınması;

349. Əsas fondların geniş təkrar istehsalına aiddir:

a) fəaliyyətdə olan müəssisənin yenidən qurulması;

b) yeni tikinti;

c) tam təmir;

d) köhnəlmiş avadanlıqların dəyişdirilməsi;

e) təkrar istehsalın davam etdirilməsi.

350. Əsas fondların sadə təkrar istehsalına aiddir:

a) köhnəlmiş avadanlıqların dəyişdirilməsi;

b) tam təmir;

c) avadanlığın modernləşdirilməsi;

d) fəaliyyətdə olan müəssisənin yenidən qurulması;

e) yeni tikintilər.

351. Avadanlığın iş müddətinin artırılması amillərinə aiddir:

a) daxili kəsintilərin miqdarının azaldılması;

b) təmirin keyfiyyətinin artırılması;

c) vaxtında materiallarla təminat;

d) növbəlilik əmsalının azaldılması;

e) iş vaxtının xeyli azaldılması.

352. Müəssisənin istehsal gücü nədir?

a) vahid zaman müddətində mümkün maksimal məhsul buraxılması;

b) istehsal avadanlıqlarının və istehsalat ərazilərinin tam istifadəsi;

c) il ərzində buraxılan məhsulun miqdarı;

d) müəssisənin sənaye-istehsal personalının sayı;

e) optimal istifadə (bütün güclərdən).

353. Müəssisənin istehsal gücü nə ilə müəyyən olunur?

a) mövcud avadanlığın sayı və tərkibi ilə;

b) məhsul buraxılışının təyin edilmiş planı ilə;

c) müəssisənin mövcud problemli yerləri ilə;

d) müəssisənin aparıcı sexlərinin gücü ilə;

e) yeni tikintilərin həcmi ilə.

354. Əmək predmetlərinin dövriyyəsi nə ilə üzvi surətdə bağlıdır?

a) əmək prosesi və əsas istehsal fondları;

b) əmək məhsulu və onun istehlak dəyəri;

c) istehsal prosesinin ahəngdarlığı;

d) istehsalın fasiləsiz gedişi;

e) əmək məhsulu və əmək predmetləri.

355. Dövriyyə istehsal fondları nədir?

a) bir istehsal dövründə tamamilə sərf olunan, öz dəyərini hazır məhsulun üzərinə birdəfəlik və bütünlüklə və özünün natural formasını itirən əmək predmetləri başa düşülür;

b) istehsal prosesinin ahəngdar və fasiləsiz gedişini təmin edəcək əmək predmetləri, maddi resurslar;

c) əmək predmetləri, əmək vəsaitləri ilə birlikdə əmək məhsulunun, onun istehlak dəyərinin və dəyərinin yaradılması;

d) əmək predmetlərinin dövriyyəsi, əmək prosesi və əsas istehsal fondları ilə üzvi əlaqələndirilməsi;

e) istehsal prosesinin məcburi elementi, əmək vəsaitləri.

356. Dövriyyə fondları neçə hissədən ibarətdir?

a) 3;

b) 7;

c) 5;

d) 8;

e) 10.

357. İstehsal ehtiyatları nədir?

a) istehsal prosesinə buraxılmaq üçün hazırlanmış əmək predmetləridir;

b) xammaldan, əsas və köməkçi materiallardan ibarətdir;

c) satın alınmış yarımfabrikatlardan və komplektləşdirici məmulatlardan, tara və tara materialından ibarətdir;

d) əsas fondların cari təmiri üçün ehtiyat hissələrindən ibarətdir;

e) hazır məhsulun keyfiyyət göstəricisidir.

358. Bitməmiş istehsal əhatə edir:

a) bitməmiş istehsal və özünün istehsalı olan yarımfabrikatlar, istehsal prosesinə daxil olmuş əmək predmetlərini;

b) istehsal prosesinin fasiləsizliyinin təmin edilməsi;

c) əmək predmetlərinin ardıcıl və məqsədyönlü düzülüşünü;

d) əmək predmetlərinin, əmək məhsulunun və onun istehlak dəyərinin yaradılmasını;

e) dövriyyə vəsaitlərinin normal fəaliyyətini.

359. Gələcək dövrlərin xərcləri nədir?

a) indi çəkilən, lakin gələcəkdə ödəniləcək xərclər;

b) emal və yığılma prosesinə aid materiallar;

c) materiallar, detallar və qovşaqlar;

d) yarımfabrikatlara çəkilmiş xərclər və gələcəkdə ödəniləcək istehlak xərcləri;

e) bitməmiş istehsala və avtomaşın alınmasına aid olan tədavül xərcləri.

360. Dövriyyə istehsal fondları öz hərəkətində tədavül dairəsinə xidmət edən hansı göstərici ilə əlaqədardır?

a) tədavül fondları;

b) istehsal ehtiyatları;

c) bitməmiş istehsal xərcləri;

d) gələcək dövrlərin xərcləri;

e) xammal və material.

361. Müəssisənin dövriyyə vəsaitlərini təşkil edir:

a) dövriyyə fondlarının və tədavül fondlarının yaradılması üçün nəzərdə tutulan pul vəsaitlərinin məcmusu;

b) istehsal ehtiyatlarının yüksək səviyyədə olması, bitməmiş istehsal və özünün istehsalı olan yarımfabrikatlar;

c) gələcək dövrlərin xərcləri, yarımfabrikatlar üçün çəkilmiş xərclər;

d) tədavül fondları və gələcəkdə ödəniləcək xərclər;

e) dövriyyə istehsal fondları və gələcək dövrün xərcləri.

362. Yaranma mənbələrinə görə dövriyyə vəsaitləribölünür?

a) xüsusi və borc alınmış;

b) borc verilmiş və pulu geri qaytarılmayan;

c) istehsal qalığına və gələcək dövrün vəsaitlərinə;

d) hazır məhsula çəkilən xərclər, vəsaitlər;

e) elmi tərəqqinin sürətlənməsinə xidmət edən xərclər.

363. Dövriyyə vəsaitləri bölünür:

a) normalaşdırılan və normalaşdırılmayan;

b) normalaşdırılan və dövriyyə istehsal fondlarına;

c) normalaşdırılmayan və tədavül fondlarına;

d) istehsal ehtiyatları və köməkçi materiallar;

e) yanacaq, enerji, tara və tara materialları.

364. Dövriyyə vəsaitlərinin dövranı ifadə olunur?

a) П – Ə...M...Ə ¹ → П ¹

b) M – Ə...Ə ¹ → П ¹

c) П – M...Ə ¹ ...M → П ¹

d) П – Ə...M...Ə → П

e) П – Ə...M...Ə→ Ə

365.Dövriyyə vəsaitlərinin dövranı neçə mərhələni əhatə edir?

a) 3;

b) 4;

c) 7;

d) 2;

e) 5.

366. Dövriyyə vəsaitlərinin dövranının birinci mərhələsində nə alınır?

a) pul vəsaitləri vasitəsilə əmək predmetləri;

b)xammal və yük maşınları;

c) əmtəələr alınır;

d) bitməmiş istehsal genişlənir;

e) xammal və istehsal vasitələri.

367. Dövranın ikinci mərhələsində istehsal prosesi başa çatdıqdan sonra nəyə çevrilir?

a) hazır məhsula (əmtəəyə);

b) pul vəsaitlərinə;

c) əmək predmetlərinə;

d) dövriyyə vəsaitlərinə;

e) pul və əmək formasına.

368. Dövranın üçüncü mərhələsində nə satılır?

a) hazır məhsul;

b) xammal və material;

c) əmtəə və xidmətlər;

d) alətlər və vəsaitlər;

e) hazır məhsul və pul.

369. Rəqabət qabiliyyətinin əsasında durur:

a) insan kapitalı;

b) iqtisadi artım;

c) iqtisadi səmərəlilik;

d) zavodlar və fabriklər;

e) avadanlıq və istehsal ehtiyatları.

370. Müəssisənin işinin səmərəliliyinə insan amilinin təsirinin əsas tərəfləri:

a) kadrların seçilməsi və irəli çəkilməsi, onların hazırlanması və fasiləsiz öyrədilməsi, işçilərin tərkibinin sabitliyi və çevikliyi, maddi və mənəvi qiymətləndirmənin təkmilləşməsi;

b) kadrların seçilməsi və irəli çəkilməsi, onların hazırlanması və fasiləsiz öyrədilməsi, işçilərin tərkibinin sabitliyi və çevikliyi, maddi və mənəvi qiymətləndirmənin təkmilləşməsi, işin vaxtında icrası;

c) kadrların seçilməsi və irəli çəkilməsi, onların hazırlanması və fasiləsiz öyrədilməsi, işçilərin tərkibinin sabitliyi və çevikliyi, maddi və mənəvi qiymətləndirmənin təkmilləşməsi, rəqabət qabiliyyətinin artırılması;

d) kadrların seçilməsi və irəli çəkilməsi, onların hazırlanması və fasiləsiz öyrədilməsi, işçilərin tərkibinin sabitliyi və çevikliyi, maddi və mənəvi qiymətləndirmənin təkmilləşməsi, iqtisadi artımın yüksəldilməsi;

e) kadrların seçilməsi və irəli çəkilməsi, onların hazırlanması və fasiləsiz öyrədilməsi, işçilərin tərkibinin sabitliyi və çevikliyi, maddi və mənəvi qiymətləndirmənin təkmilləşməsi, insan kapitalının güclənməsi.

371. İşçinin seçilməsi və irəli çəkilməsinin başlıca meyarları:

a) yüksək peşə ixtisas səviyyəsi və təhsilini artırmaq qabiliyyəti, ünsiyyət təcrübəsi və əməkdaşlığa hazır olmaq;

b) yüksək peşə ixtisas səviyyəsi və təhsilini artırmaq qabiliyyəti, ünsiyyət təcrübəsi və əməkdaşlığa hazır olmaq, kadrların seçilməsi bacarığı;

c) yüksək peşə ixtisas səviyyəsi və təhsilini artırmaq qabiliyyəti, ünsiyyət təcrübəsi və əməkdaşlığa hazır olmaq, kadrların fasiləsiz öyrədilməsi;

d) yüksək peşə ixtisas səviyyəsi və təhsilini artırmaq qabiliyyəti, ünsiyyət təcrübəsi və əməkdaşlığa hazır olmaq, xeyli əmək sərf etmək;

e) yüksək peşə ixtisas səviyyəsi və təhsilini artırmaq qabiliyyəti, ünsiyyət təcrübəsi və əməkdaşlığa hazır olmaq, qənaətcil olmaq.

372. Əsas fəhlələrin sayı əmsalı necə hesablanır?

a) K_o.p = 1 – P_b.p / P _p

b) K_o.p = 1 + P_b.p / P _p

c) K_o.p = 1 x P_b.p / P _p

d) K_o.p = 1 + P_b.p x P _p

e) K_o.p = 1 + P_b.p

373. Sahibkarın əsas vəzifələrindən sayılır:

a) əmək kollektivinin düzgün seçilməsi;

b) əmək resurslarının qiymətləndirilməsi;

c) böyük vəsaitlərin qoyulması;

d) investisiyalardan səmərəli isifadə;

e) böyük həcmdə kreditlərin götürülməsi.

374. Müəssisənin ən mürəkkəb tərəflərindən biridir:

a) əmək münasibətləri;

b) leqal və qeyri-leqal əlaqələr;

c) məhsul satışının həcmi;

d) istehsalın ahəngdarlığının təmin edilməsi;

e) istehsal dövrünün uzadılması.

375. Qərb mütəxəssisləri müəssisənin strukturuna hansı kapitalların məcmusu kimi baxırlar?

a) insan və cisim;

b) ixtisas və dərəcə;

c) qabiliyyət və maraq;

d) pul və sağlamlıq;

e) fiziki və mənəvi qabiliyyət.

376. Kadr seçilərkən bağlanır:

a) əmək müqaviləsi və ya kontrakt;

b) əmək müqaviləsi əsasında işləmə;

c) uzunmüddətli kontrakta əməl etmə;

d) kontrakt və ünsiyyət təcrübəsi;

e) əməkdaşlıq müqaviləsi.

377. Müəssisədə işləyənlər neçə kateqoriyaya bölünür?

a) 2;

b) 5;

c) 4 ;

d) 7;

e) 3.

378. Əsas fəhlələrin sayı əmsalı hansı düsturla müəyyən edilir?

a) K_o.p = 1 – P_b.p / P_p;

b) K_o.p = 1 + P_b.p / P_p;

c) K_o.p = 1 – (P_b.p x P_p);

d) K_o.p = P_b.p / P_p;

e) K_o.p = 1 / P_b.p + P_p.

379. Rəhbərlərin idarə edilməsinə aid edilir?

a) xətti və funksional;

b) mühasiblər və iqtisadçılar;

c) texniklər və mexaniklər;

d) sosioloqlar və rəssamlar;

e) əmtəəşunaslar və marketoloqlar.

380. İdarəetmə sistemində tutduğu səviyyəyə görə rəhbərlər fərqlənirlər:

a) aşağı, orta və yuxarı səviyyə;

b) aşağı, orta və iri səviyyə;

c) kiçik, orta və iri səviyyə;

d) idarə rəhbərləri;

e) menecerlər.

381. Kadrların strukturu hesablanılır:

a) dP_i = P₁ / P, və ya Pi = (P_i x 100)P;

b) dP_i = P₁ x P, və ya Pi = (P_i / 100)P;

c) dP_i = P₁ x P, və ya P = (P x 100);

d) dP_i = P / P_i, və ya Pi = (P x 100)P_i;

e) dP_i = P / P₁, və ya Pi = (P - 100)P.

382. Müəssisənin işçilərinin seçilməsi və bölgüsü hansı prinsip əsasında aparılır?

a) perspektivlik;

b) uyğunluq;

c) elmilik;

d) dəyişkənlik;

e) tələblərə cavab verməsi.

383. İstehsalın təşkili neçə başlıca elementin məcmusundan ibarətdir?

a) 3;

b) 4;

c) 8;

d) 5;

e) 2.

384. İstehsal proseslərin məcmusudur:

a) istehsal;

b) istehsal və istehlak ;

c) bölgü və mübadilə;

d) əmək əşyaları;

e) əmək vasitələri.

385. Köməkçi proseslərə aiddir:

a) alət, təmir, enerji və s.;

b) alət, əməliyyat prosesləri;

c) təmir və nəqliyyat prosesləri;

d) enerji və nəzarət-sınaq prosesləri;

e) təmir və əsas proseslər.

386. İstehsal prosesləri bölünür:

a) əsas, köməkçi və xidmətedici;

3b) əsas, köməkçi və əməliyyat;

c) əsas, köməkçi və texnoloji;

d) əsas, köməkçi və emal;

e) emal, yığma və anbar.

387. İstehsal prosesləri təşkil olunur:

a) vaxta və məkana görə;

b) vaxta və zamana görə;

c) vaxta və firmaya görə;

d) firmaya və təşkilata görə;

e) emala və yığmaya görə.

388. İstehsal dövrünün uzunluğu ibarətdir:

a) iş vaxtı dövrü və fasilələr vaxtı;

b) emal və yığma dövründən;

c) nəqliyyat və daşınma dövründən;

d) nəzarət, sınaq və fasilələr vaxtından;

e) hazırlıq və emal dövründən.

389. Əmək predmetlərinin hərəkətlərinin neçə növü mövcuddur?

a) 3;

b) 4;

c) 5;

d) 2;

e) 7.

390. Əsas məhsulun istehsalı ilə məşğul olur:

a) əsas sexlər;

b) hazırlıq sexi;

c) emal sexi;

d) yığma sexi;

e) hazırlıq və emal sexləri.

391. Köməkçi sexlər nə istehsal edir?

a) müəssisənin daxilində istehlak olunan məhsulları;

b) müəssisənin xaricində istehsal olunan məhsulları;

c) müəssisənin daxilində və xaricində istehlak olunan məhsulları;

d) müəssisədən kənar istehlak olunan məhsulları;

e) müəssisənin daxilində yüklənən məhsulları.

392. Xidmətedici sexlərə aiddir?

a) tara sexi, anbar təsərrüfatı, nəzarət-ölçmə xidməti;

b) hazırlıq və emal xidməti;

c) emal və yığma xidməti;

d) enerji və model xidməti;

e) alət və təmir xidməti.

393. Müəssisənin istehsal gücünü hansı elementlər müəyyən edir?

a) Maşın və avadanlıqlardan istifadənin texniki-iqtisadi göstəriciləri;

b) müəssisənin istehsal əraziləri;

c) məhsulun hazırlanmasının əmək tutumluluğu;

d) anbarda olan əsas materialların ehtiyatı;

e) bütün güc elementləri.

394. Texnoloji proses nədir?

a) istehsal prosesinin bir hissəsi və əməyin predmetinin dəyişdirilməsi məqsədilə ona məqsədyönlü təsir vasitəsi;

b) texnoloji əməliyyatların yerinə yetirilməsi prosesi;

c) istehsalda xammal və materialların istifadəsi;

d) işlərin ardıcıl yerinə yetirilməsi;

e) menecerin tapşırıqlarının vaxtında icrası.

395. Sintetik istehsal prosesinə xarakterikdir:

a) məhsulun müxtəlif növ xammallardan hazırlanması ilə;

b) bir növ xammaldan bir neçə növ məhsulun hazırlanması ilə;

c) bir növ xammaldan yalnız bir növ məhsulun hazırlanması ilə;

d) sintetik məmulatların hazırlanması;

e) hazır məhsulun süni materialdan hazırlanması.

396. Analitik istehsal prosesinə xarakterikdir:

a) bir növ xammaldan yalnız bir növ məhsulun hazırlanması ilə;

b) bir növ xammaldan bir neçə növ məhsulun hazırlanması ilə;

c) məhsulun müxtəlif növ xammallardan hazırlanması ilə;

d) bütün istehsal prosesinə ardıcıl yanaşma;

e) istehsal prosesinin son məhsula qədər davam etdirilməsi.

397. Əsas istehsal prosesi təmin edir:

a) xammal və materialların, həmçinin başqa istehsal amillərinin birləşdirilməsi yolu ilə məhsul istehsalını;

b) xammal və materialların saxlanılması, xammal və materialın yarımfabrikat və hazır məhsula çevrilməsini;

c) məhsulun hazırlanması və xidmətin göstərilməsini;

d) bütün əsas prosesləri;

e) bütün köməkçi prosesləri.

398. Azərbaycan sənayesində daha çox yayılmış ixtisaslaşma sahəsi:

a) predmet üzrə;

b) detal üzrə;

c) texnologiya üzrə;

d) köməkçi istehsalat üzrə;

e) neft-qaz sahəsi.

399. Predmet üzrə ixtisaslaşmaya daxil edilən istehsal sahələri:

a) komplektləşdirici məmulat;

b) ümumi maşınqayırma təyinatlı məhsullar;

c) əşya üzrə ixtisaslaşma;

d) əsas və qeyri-istehsal sahələri;

e) iş üzrə ixtisaslaşma.

400. Azərbaycanda kooperasiyanın daha çox yayılmış forması:

a) beynəlxalq;

b) ölkələrarası – MDB ölkələri;

c) ölkədaxili, müəssisələrarası;

d) aqrar-sənaye;

e) tikinti, rabitə.

401. İxtisaslaşmanın iqtisadi effektivliyinə xarakterikdir:

a) ümumi mənfəət səviyyəsi ilə;

b) gəlirlərin səviyyəsi;

c) məhsul buraxılışının həcmi ilə;

d) məhsul vahidinin müəssisəyə çatdırılması üçün nəqliyyat xərcləri ilə;

e) məhsul vahidinin maya dəyəri ilə.

402. İstehsalın mərkəzləşdirilməsi formalarına aiddir:

a) müəssisənin böyüdülməsi (iriləşdirilməsi);

b) müəssisənin ixtisaslaşdırılması;

c) kombinələşdirilməsi;

d) bazarda inhisarçı mövqeyə sahib olması;

e) təmərküzləşdirilməsi.

403. Təmərküzləşdirmə səviyyəsi müəyyənləşdirilir:

a) məhsul buraxılışının ümumi həcmində sahənin iri müəssisələrinin payı ilə;

b) bir işçiyə düşən illik məhsul buraxılışı ilə;

c) orta hesabla illik işləyənlərin sayı ilə;

d) müəssisənin sahədaxili orta ölçüsü ilə;

e) mərkəzləşdirmə səviyyəsi ilə.

404. Müəssisənin optimal ölçüsü asılıdır:

a) müəssisədə kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərindən;

b) müəssisədəki işçilərin sayından;

c) müəssisəyə gətirilən xammalın dəyərindən;

d) müəssisənin özündə xammalın istifadəsinə çəkilən xərcdən;

e) hazır məhsulun istehlakçılara göndərilmə xərclərindən.

405. Təmərküzləşdirmə ifadə olunur:

a) iri istehsalların yaradılması və inkişafı, hər bir sahənin məhsulunun çox hissəsinin ixtisaslaşdırılmış müəssisələrdə cəmləşməsi;

b) iri istehsal sahələrində məhsulun çox hissəsinin istehsal edilməsi;

c) istehsal prosesinin kombinələşmiş müəssisədə cəmləşməsi;

d) həmcins məhsul buraxılışının artırılması;

e) istehsalın universal firmalarda cəmləşməsi.

406. Təmərküzləşmənin səviyyəsini təhlil etmək üçün hansı göstəricilərdən istifadə olunur?

a) mütləq və nisbi;

b) intensiv və ekstensiv;

c) mütləq və intensiv;

d) intensiv və nisbi;

e) sadə və geniş.

407. İstehsalın optimal ölçüsü nədir?

a) minimum xərclərlə məhsul istehsalının təmin edilməsi;

b) maksimum xərclərlə məhsul istehsalının təmin edilməsi ;

c) kiçik xərclərlə məhsul istehsalının təmin edilməsi;

d) az işçi ilə məhsul istehsalının təmin edilməsi;

e) yeni texnikanın vasitəsilə məhsul istehsalının təmin edilməsi;

408. Müəssisənin ölçüsü nə ilə müyyən olunur?

a) onun tərkibinə daxil olan əsas, köməkçi, xidmətedici və başqa struktur vahidlərinin sayı;

b) onun tərkibinə daxi olan köməkçi, xidmətedici və başqa struktur vahidlərinin sayı;

c) onun tərkibinə daxil olanxidmətedici və başqa struktur vahidlərinin sayı;

d) onun tərkibinə daxil olan əsas, köməkçi struktur vahidlərinin sayı;

e) onun tərkibinə daxil olan əsas və xidmətedici struktur vahidlərinin sayı.

409. Ölçülərinə görə müəssisələr mövcuddurlar:

a) kiçik, orta və iri;

b) balaca, orta və iri;

c) kiçik, orta və nəhəng;

d) xırda, orta və böyük;

e) böyük və kiçik.

410. Müəssisənin optimal ölçüsü necə hesablanılır?

a) Z_i = Ci + E_nKi + Z_n.i → min.;

b) Z_i = Ci + E_nKi + Z_n.i → max.;

c) Z_i = Ci + E_nKi + Z_n.i → min, max.;

d) Z_i = Ci + E_nKi - Z_n.i → min.;

e) Z_i = Ci + E_nKi → min.

411. İxtisaslaşdırma nəyi əks etdirir?

a) eynicinsli məhsulun istehsalının bir müəssisədə cəmləşməsini;

b) müxtəlifcinsli məhsulun istehsalının bir müəssisədə cəmləşməsini;

c) qarışıqcinsli məhsulun istehsalının bir müəssisədə cəmləşməsini;

d) xüsusi tipli məhsulun istehsalının bir müəssisədə cəmləşməsini;

e) spesifik tipli məhsulun istehsalının bir müəssisədə cəmləşməsin.i

412. Sənayedə ixtisaslaşmanın hansı formalarını fərqləndirirlər?

a) əşya, detal, texnoloji (mərhələli), köməkçi istehsalları;

b) əşya və köməkçi istehsalları;

c) detal, texnoloji (mərhələli), köməkçi istehsalları;

d) əşya, detal, texnoloji (mərhələli);

e) detal, texnoloji (mərhələli);

413. Miqyasına görə ixtisaslaşma fərqləndirilir:

a) sahədaxili, sahələrarası və dövlətlərarası;

b) sahədaxili, sahələrarası və regionlararası;

c) sahədaxili, sahələrarası və şəhərlərarası;

d) sahədaxili, sahələrarası və rayonlararası;

e) sahədaxili, sahələrarası və bölgələrarası.

414. Kooperasiya nədir?

a) hər hansıməhsulun birgə istehsalı ilə məşğul olan ixtisaslaşdırılmış müəssisələr arasındakı uzunmüddətli istehsal əlaqələridir;

b) hər hansı məhsulun istehsalı ilə məşğul olan ixtisaslaşdırılmış müəssisələr arasındakı uzunmüddətli istehsal əlaqələridir;

c) hər hansı mürəkkəb məhsulun istehsalı ilə məşğul olan qısamüddətli istehsal əlaqələridir;

d) hər hansı bir mürəkkəb məhsulun istehsalı ilə məşğul olan müəssisələr arasındakı uzunmüddətli istehsal əlaqələrinin məcmusudur;

e) hər hansı mürəkkəb məhsulun təklikdə istehsalı ilə məşğul olan ixtisaslaşdırılmış müəssisələr arasındakı istehsal əlaqələridir.

415. Kooperasiyanın hansı formaları var?

a) əşya, detal, texnoloji;

b) əşya, detal, kooperativ;

c) detal, texnoloji, daimi;

d) əşya, texnoloji, köməkçi;

e) kiçik, orta və iri.

416. Kooperasiya əlaqələri mövcuddur:

a) rayondaxili, rayonlararası, sahədaxili və sahələrarası;

b) rayondaxili, rayonlararası və sahələrarası;

c) rayonlararası, sahədaxili və sahələrarası;

d) rayondaxili və sahədaxili;

e) rayondaxili, rayonlararası, sahədaxili, sahələrarası və ölkələrarası;

417. İstehsalın kombinələşdirilməsi ibarətdir:

a) bir müəssisədən müxtəlif növ məhsulların istehsalı prosesi;

b) bir neçə müəssisədə müxtəlif növ məhsulların istehsalı prosesi;

c) yeni növ müəssisədə müxtəlif növ məhsulların istehsalı prosesi;

d) kiçik ölçülü müəssisədə müxtəlif növ məhsulların istehsalı prosesi;

e) ixtisaslaşdırılmış müəssisədə müxtəlif növ məhsulların istehsalı prosesi.

418. Hansı sahələrdə kombinələşmə geniş yayılmışdır?

a) metallurgiya və kimya;

b) maşınqayırma və qida;

c) yüngül və yeyinti;

d) aqrar və balıqçılıq;

e) rabitə və tikinti.

419. İstehsalın təşkili tipi dedikdə nə başa düşülür?

a) sənaye istehsalının təşkilinin və texniki səviyyəsinin xüsusiyyətlərinin kompleks xarakteri;

b) rabitə sənayesinin təşkilinin kompleks xarakteri;

c) tikinti sənayesinin təşkilinin kompleks xarakteri;

d) aqrar sənayenin təşkilinin kompleks xarakteri;

e) bazar iqtisadiyyatının təşkilinin tipi.

420. İstehsalın təşkili tiplərinə hansı amillər təsir edir?

a) ixtisaslaşma səviyyəsi, istehsalın miqyası, məmulatların nomenklaturasının dayanıqlılığı;

b) hasilat sənayesinin inkişafı, kooperasiya əlaqələrinin dərinləşməsi;

c) istehsalın genişliyi, nomenklaturanın dəyişməsivə xammaldan səmərəli istifadə;

d) istehsalın miqyası, nomenklaturanın dəyişməsi, istehsalın dərinləşməsi;

e) məmulatların nomenklaturasının dayanıqlılığı və xammaldan səmərəli istifadə.

421. İstehsalın əsas tipləri:

a) fərdi, seriyalı və kütləvi;

b) xüsusi, ümumi və qarışıq;

c) universal, operativ, istehsal dövrü;

d) seriyalı və kütləvi;

e) ümumi və qarışıq.

422. İstehsalın təşkilinin metodları:

a) axınsız, axınlı və avtomatlaşdırılmış;

b) axınlı, axınsız və qarışıq;

c) fərdi, qarışıq və kütləvi, seriyalı;

d) kütləvi, seriyalı və intensiv;

e) axınlı, avtomatlaşdırılmış və kütləvi.

423. Axınlı istehsalda nəqliyyat vasitələrindən istifadə edilir:

a) konveyer, transportyorlar, sənaye robotları, universal manipulyatorlar, qaldırıcı – nəqledici vasitələr, pnevmonəqliyyat vasitələri;

b) avtomaşınlar, transportyorlar, sənaye robotları, universal manipulyatorlar, qaldırıcı – nəqledici vasitələr, pnevmonəqliyyat vasitələri;

c) qaldırıcı kranlar, transportyorlar, sənaye robotları, universal manipulyatorlar, qaldırıcı – nəqledici vasitələr, pnevmonəqliyyat vasitələri;

d) təyyarələr, transportyorlar, sənaye robotları, universal manipulyatorlar, qaldırıcı – nəqledici vasitələr, pnevmonəqliyyat vasitələri;

e) avtobuslar, transportyorlar, sənaye robotları, universal manipulyatorlar, qaldırıcı – nəqledici vasitələr, pnevmonəqliyyat vasitələri.

424.İqtisadi xərclər sxemi:

a) iqtisadi xərclər – impulsiv xərclər = Mühasibat xərcləri;

b) texniki-iqtisadi amillər – real xərclər;

c) xərclər – gəlirlər = mənfəət;

d) gəlirlər – xərclər = mənfəət;

e) xərclər + gəlirlər = ümumi gəlir.

425. İstehsala texniki xidmət üzrə işləri yerinə yetirmək üçün hansı təsərrüfatlar zəruridir?

a) alət, təmir, enerji, nəqliyyat və anbar;

b) alət, təmir, enerji;

c) nəqliyyat və anbar;

d) enerji, nəqliyyat və anbar;

e) alət, enerji, nəqliyyat .

426. Alətlər təsnifləşdirilir:

a) istifadənin xarakterinə və təyinatına görə;

b) böyük və kiçikliyinə görə;

c) zəruri və məqsədliyinə görə;

d) istismar və təmirə görə;

e) texnoloji tərtibata və təmirə görə.

427. Alətlər fərqləndirilir:

a) standart və xüsusi;

b) standart və zəruri;

c) xüsusi və zəruri;

d) standart, xüsusi və ümumi;

e) universal və standart.

428. Alətlərin iş yerinə verilməsi hansı sistem ilə həyata keçirilir?

a) marka sistemi;

b) indeks sistemi;

c) məsariflər sistemi;

d) paylaşma sistemi;

e) tərtibat sistemi.

429. Təmir dövrü hansı iş vaxtı müddətini əhatə edir?

a) avadanlığın istismara verildiyi andan onun ilk əsaslı təmirinədək olan (və ya iki əsaslı təmir arasındakı) dövr;

b) təmirlərin fasiləsiz müddətini;

c) təmir dövrünün strukturu və uzunluğunu;

d) təmirlərin mürəkkəblik dərəcəsini (kateqoriyasını), əməktutumu və materialtutumu normativləri arasındakı müddəti;

e) avadanlığa baxışların və müxtəlif təmirlərin ardıcıl qaydada növbələşməsi proseslərini əks etdirir.

430.Təmir dövrünün uzunluğu aşağıdakı kimidir:

a) Ə – K₁ – K₂ – O – K₃ – K₄ – Ə;

b) Ə – K₁ – K₂ – O – K₃– Ə;

c) Ə – K₁– O – K₃ – K₄ – Ə;

d) K₁ – K₂ – O – K₃ – K₄ – Ə;

e) Ə – K₁ – K₂ – O– Ə;

431. Təmir dövrünün uzunluğu hesablanılır:

a) T_ts = 16800 β_o β_p β_t β_uβ_dβ_k;

b) T_ts = 16800 β_o β_p β_t β_k;

c) T_ts = 16800 β_t β_uβ_dβ_k;

d) T_ts = 1800 β_o β_p β_t β_uβ_dβ_k;

e) T_ts = 16800β_p β_t β_uβ_d;

432. Müəssisədə hansı enerji təsərrüfatları fəaliyyət göstərir?

a) ümumzavod və sex;

b) ümumzavod, sex və buxar;

c) sıxılmış hava, isti su və qaz;

d) bərk və maye yanacaq;

e) sex, ümumzavod və nəqliyyat.

433. Nəqliyyat təsərrüfatının təşkili təmin etməlidir:

a) fasiləsiz və səmərəli işini;

b) zavodun və sexin tələbatını;

c) sexin səmərəli işini;

d) enerjinin vaxtında təminatını;

e) enerjinin fasiləsiz və səmərəli daxil olmasını.

434. Nəqliyyat proseslərinin həyata keçirilməsi sahələrinə görə fərqləndirilir:

a) daxili və xarici;

b) sərnişin və yük;

c) zavoddaxili və sexdaxili;

d) yüklərin ardıcıl daşınmasını;

e) yükləmə və qaldırıcı.

435. Daxili nəqliyyat bölünür:

a) sexlərarası və sexdaxili;

b) zavoddaxili və sexlərarası;

c) zavoddaxili və sexdaxili;

d) daxili vasitələr və xarici nəqliyyat;

e) sexdaxili avadanlığın daşınması.

436. Xarici nəqliyyat əlaqələri təmin edir:

a) başqa müəssisələr, yük stansiyaları, limanlar, təchizat bazaları;

b) digər müəssisələr, yük stansiyaları, sexlər, limanlar;

c) limanlar, vağzallar, bazarlar;

d) yük stansiyaları, sexlərarası vasitələr, limanlar, təchizat bazaları, portlar, aerodromlar;

e) yük stansiyaları, çay gəmiləri, bazarlar, meydanlar, iri rabitə qovşaqları.

437. Vaxt vahidi ərzində daşınan yüklərin ümumi miqdarını əks etdiirir:

a) yük dövriyyəsi;

b) nəqliyyat dövriyyəsi;

c) yük axınları;

d) yükləmə dövrü;

e) daşınan yüklərin həcmi.

438. Hərəkət marşrutlarının seçilməsindən asılıdır:

a) rəqsli və dairəvi;

b) rəqsli və əhatəli;

c) dairəvi və xətli;

d) rəqsli, dairəvi və məntəqəli;

e) dairəvi, əhatəli, stansiyalı.

439. Anbarların növləri mövcuddur:

a) təchizat, istehsal və satış;

b) istehsal, satış, təchizat və göndərmə;

c) təchizat, istehsal və marketinq;

d) logistika, istehsal, təchizat;

e) açıq, qapalı, bağlı.

440.İdarəetmə orqanı yaradılır:

a) sənaye istehsalının idarə edilməsi funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün;

b) müxtəlif sahələrin idarə edilməsi funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün;

c) ölkə iqtisadiyyatının idarə edilməsi funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün;

d) sexin inkişafının idarə edilməsi funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün;

e) rabitə mərkəzlərinin idarə edilməsi funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün.

441. İdarəetmə strukturuna qoyulan tələblər:

a) optimallıq, operativlik, etibarlılıq, qənaətcillik;

b) faydalılıq, optimallıq, operativlik, etibarlılıq, qənaətcillik;

c) şaqulilik, optimallıq, operativlik, etibarlılıq, qənaətcillik;

d) üfüqilik, optimallıq, operativlik, etibarlılıq, qənaətcillik;

e) şaqulilik, üfüqilik, optimallıq, operativlik, etibarlılıq, qənaətcillik;

442. İdarəetmənin təşkilati formaları:

a) xətti, funksional, kombinələşdirilmiş, matris, məqsədli-proqram və şöbə;

b) xətti-funksional, kombinələşdirilmiş, matris, məqsədli-proqram və şöbə;

c) qərargah, kombinələşdirilmiş, matris, məqsədli-proqram və şöbə;

d) formal, kombinələşdirilmiş, matris, məqsədli-proqram və şöbə;

e) qeyri-formal, kombinələşdirilmiş, matris, məqsədli-proqram və şöbə.

443. Təşkilat strukturunun layihələndirilməsi və təhlili üçün hansı metodlar tətbiq edilir?

a) analogiya, ekspert, məqsədlərin strukturlaşdırılması, qrafik, modernləşdirmə və riyazi modernləşdirmə;

b) layihə, ekspert, məqsədlərin strukturlaşdırılması, qrafik, modernləşdirmə və riyazi modernləşdirmə;

c) təhlil, ekspert, məqsədlərin strukturlaşdırılması, qrafik, modernləşdirmə və riyazi modernləşdirmə;

d) qrafiki, ekspert, məqsədlərin strukturlaşdırılması,modernləşdirmə və riyazi modernləşdirmə;

e) optimal, ekspert, məqsədlərin strukturlaşdırılması, qrafik, modernləşdirmə və riyazi modernləşdirmə;

444. İdarəetmə metodlarından kompleks istifadə edildikdə onlar hansı variantı almağa imkan verir:

a) optimal;

b) maksimal;

c) minimal;

d) əlverişli;

e) ən etibarlı.

445. Sənaye müəssisəsi bölünür:

a) sexlərə;

b) sahələrə və sexlərə;

c) sahələrə;

d) korpuslara;

e) filiallara.

446. Təşkilat strukturunun növləri:

a) sexsiz, sexli, korpuslu və filial;

b) sahələr, korpuslu və filial;

c) inzibati, sexli, korpuslu və filial;

d) növbəli, sexli, korpuslu və filial;

e) daimi, sexsiz, sexli.

447. Sexsiz strukturda əsas inzibati istehsal vahidi hansı sahələrdir?

a) müstəqil;

b) korpuslu;

c) filial;

d) sexli;

e) zavod idarəsi.

448.Sexsiz strukturda əsas istehsal fəhlələrinin sayı müəssisədə hansı kəmiyyətdə tətbiq edilir?

a) 100 nəfərdən az;

b) 300 nəfərdən çox;

c) 1800 nəfərdən çox;

d)12 nədərdən az;

e) 4300 nəfərdən çox.

449. Müəssisənin baş mühəndisi üçün bilavasitə idarəolunanlıq norması neçə nəfərdir?

a) 5-6;

b) 6-7;

c) 2-3;

d) 3-4;

e) 7-8.

450. Müəssisənin sex rəisləri üçün bilavasitə idarəolunanlıq norması neçə nəfərdir?

a) 6-8;

b) 3-5;

c) 1-3;

d) 10-12;

e) 8-10.

451. Müəssisələrdə böyük ustalar üçün idarəolunanlıq norması növbə ustaları üzrə neçə nəfərdir?

a) 2-3;

b) 5-6;

c) 2-5;

d) 4-8;

e) 2-6.

452. Müəssisələrdə növbə ustasına seriyalı istehsalda neçə nəfər fəhlə idarəolunanlıq norması təşkil edir?

a) 25-35;

b) 20-30;

c) 10-15;

d) 35-40;

e) 25-30;

453. Müəssisələrin istehsal proseslərinin idarə edilməsi prosesi neçə pilləli struktura malik olur?

a) 4;

b) 3;

c) 7;

d) 5;

e) 6.

454. Sexlər hansı struktura bölünür?

a) sahələrə;

b) yarımsexlərə;

c) firmalara;

d) birliklərə;

e) istehsal meydançalarına.

455. Müəssisələrdə əsas istehsal sexləri bilavasitə kimə tabedir?

a) direktora;

b) sex rəisinə;

c) baş mühəndisə;

d) iqtisadçıya;

e) energetikə.

456. Təcrübə sexləri bilavasitə tabedir?

a) baş mühəndisə;

b) direktora;

c) sex rəislərinə;

d) menecerə;

e) marketoloqa.

457. Köməkçi sexləri kimə tabedir?

a) baş mexanikə;

b) baş mühəndisə;

c) direktora;

d) menecerə;

e) marketoloqa.

458. Nəqliyyat, təsərrüfat və başqa xidmətedici sexlər kimə tabe olur?

a) kommersiya (və ya ümumi) məsələlər üzrə direktor müavininə;

b) direktora;

c) baş mühəndisə;

d) baş mexanikə;

e) menecerə.

459. Marketinq xidmətinin təşkilat strukturunu neçə qrupa ayırmaq olar?

a) 3;

b) 7;

c) 5;

d) 2;

e) 6.

460. Marketinq xidmətinin təşkilat strukturu qrupları:

a) funksional, bazar əsasında qurulmuş qarışıq tipli;

b) funksional, təşkilati, xidməti;

c) qarışıq, korpuslu, birtipli;

d) funksional, sexli, sahəli;

e) funksional, sexsiz, filiallı.

461. Müəssisələrin rəqabət qabiliyyətinin neçə səviyyəsi fərqləndirilir?

a) 4;

b) 3;

c) 5;

d) 6;

e) 2.

462. Müəssisələrin rəqabət qabiliyyətinin birinci səviyyəsində (bazar “taxcasında”) fərqləndirilir:

a) kiçik müəssisələr;

b) menecerlər;

c) baş mühəndislər;

d) marketoloqlar;

e) orta müəssisələr.

463. Müəssisələrin rəqabət qabiliyyətinin ikinci səviyyəsində (bazar “taxcasında”) yerləşənlər:

a) “liderin dalınca gedən”;

b) kiçik müəssisələr;

c) menecerlər;

d) marketoloqlar;

e) birjalar.

464. Dördüncü səviyyədə yerləşən müəssisələr:

a) rəqiblərini bir neçə il qabaqlayan müəssisələr;

b) rəqiblərindən geridə qalanlar;

c) yerli müəssisələr;

d) yalnız idxal edən müəssisələr;

e) kənd müəssisələri.

465. ETLKİ orta hesabla neçə ildən sonra mənfəət gətirir?

a) 7-8;

b) 3-4;

c) 5-6;

d) 1-2;

e) 4-5.

466. Rəqabət şəraitində istehsal satış şəbəkəsinin formalaşması neçə il təşkil edir?

a) 3-5;

b) 4-6;

c) 7-9;

d) 6-8;

e) 2-4.

467. Geniş təkrar istehsalı təmin edən hansı strategiyadır?

a) birinci tip;

b) ikinci tip;

c) üçüncü tip;

d) dördüncü tip;

e) heç biri.

468. Müəssisənin idarəedilməsi aktivləri ilə manevr etmək üçün hansı strategiya tətbiq olunur?

a) ikinci tip;

b) birinci tip;

c) üçüncü tip;

d) dördüncü tip;

e) beşinci tip.

469. İstehsal xərcləri minimallaşdırılarkən avans alınmış əsaslı xərclərin azalması nəticəsində nə baş verir?

a) mənfəət artır;

b) mənfəət azalır;

c) firma müflisləşir;

d) rəqabət yüksəlir;

e) rəqabət azalır.

470. İstehsal xərclərinin maksimallaşdırılması strategiyası ABŞ-da hansı sahədə tətbiq olunur?

a) hərbi sənaye kompleksində;

b) meşə təsərrüfatında;

c) ağır sənayedə;

d) yüngül sənayedə;

e) yeyinti kompleksində.

471. ETLKİ-nin imitasiya proqramlaşdırılması zamanı hansı proses baş verir?

a) məhsulun çeşidi təzələnir;

b) çeşid artır;

c) çeşid azalır;

d) çeşid köhnəlir;

e) heç nə baş vermir.

472. İmitasiya proqramlaşdırılması zamanı rəqabətin hansı forması baş verir?

a) qeyri-qiymət;

b) kosmetik;

c) qısamüddətli;

d) perspektiv;

e) buraxılış qiymətləri.

473. “Kapital qoyuluşları portfeli” ilə manipulyasiyalar zamanı səmərəlilik dinamikasına necə təsir göstərir?

a) neqativ;

b) passiv;

c) aktiv;

d) müsbət;

e) güclü.

474. Yaponiya sənaye şirkətləri yeni bazarları (sahələri) mənimsəyərkən əvvəlcə nə edirlər?

a) istehsal xərcləri üzrə liderlik;

b) passivlik;

c) rüşvət vermə;

d) rəqibləri zorla qovmaq;

e) hərbi gücdən istifadə.

475. Yapon şirkətləri bazarda müəyyən pay əldə etdikdən sonra nə edirlər?

a) innovasiya fəallığı;

b) güc tətbiq edirlər;

c) rəqibləri qorxudurlar;

d) rüşvət verirlər;

e) rüşvət alırlar.

476. Təsərrüfat strategiyalarının formalaşması prosesində xüsusi əhəmiyyəti olan amil:

a) vaxt;

b) məkan;

c) pul;

d) qiymət;

e) mənfəət.

477. Təsərrüfat strategiyalarının ikinci tipinin nisbətlərinə təsir göstərə bilir:

a) aktivlərin strukturu;

b) passivlərin strukturu;

c) konyuktura;

d) texnologiyalar;

e) inflyasiya.

478. Səhmdar kapitalın payının yüksək olması hansı tip strategiyanın seçilməsini tələb edir?

a) ikinci tip;

b) birinci tip;

c) üçüncü tip;

d) üçüncü və dördüncü tip;

e) beşinci və altıncı tip.

479. Birinci tip strategiya üstünlük təşkil edəndə nə baş verir?

a) intensivlik;

b) ekstensivlik;

c) hər ikisi;

d) heç nə baş vermir;

e) aktivlik azalır.

480. Strategiyanın ikinci tipi üstün olanda inkişafda nə baş verir?

a) zəif sürət;

b) yüksək sürət;

c) hər ikisi;

d) heç bir şey;

e) böhran.

481. Planlaşdırmanın başlıca istiqaməti hansıdır?

a) proqnozlaşdırma;

b) xətti planlaşdırma;

c) xətsiz planlaşdırma;

d) qısamüddətli planlaşdırma;

e) uzunmüddətli planlaşdırma.

482. Proqnozlaşdırma bölünür:

a) perspektiv və strateji planlaşdırma;

b) xətti planlaşdırma;

c) xətsiz planlaşdırma;

d) qısamüddətli planlaşdırma;

e) uzunmüddətli planlaşdırma.

483. Strateji planlaşdırma idarəetmənin hansı səviyyəsində cəmləşir?

a) yuxarı;

b) aşağı;

c) orta;

d) heç biri;

e) hamısı birlikdə.

484. Strateji planlaşdırmanın fərqləndirici cəhəti nədir?

a) çeviklik;

b) prioritetlər;

c) vasitələr;

d) metodlar;

e) perspektiv siyasət.

485. Strateji planlaşdırmanın başlıca vəzifəsi nədir?

a) kapital qoyuluşlarının səmərəliliyinin idarə olunması;

b) yeni işçilərin cəlb olunması;

c) planlaşdırmanın icrası;

d) prioritetlərin seçilməsi;

e) yeni texnikanın tətbiqi.

486. Əmək haqqı təkrar istehsal ilə bərabər hansı funksiyanı yerinə yetirir?

a) motivasiya;

b) mükafat;

c) səmərəlilik;

d) istehsal amili;

e) qiymət.

487. İşçinin və işəgötürənin maraqları arasında münasibətlər, əmək haqqının təşkili necə əldə edilir?

a) kompromis;

b) barışmaz;

c) təkrar istehsal, məhsul istehsalı;

d) motivasiya;

e) stimul.

488. Müəssisənin siyasəti əməyin ödənilməsi üzrə neçə amili nəzərdə tutur?

a) 4;

b) 3;

c) 5;

d) 7;

e) 2.

489. Əmək haqqının təşkili neçə amili nəzərdə tutur?

a) 4;

b) 5;

c) 6;

d) 2;

e) 1.

490. Tarif sisteminə daxildir:

a) tarif cədvəli, tarif maaş dərəcəsi və tarif-ixtisas sorğu kitabçası;

b) tarif cədvəli və tarif stafkası;

c)tarif maaş dərəcəsi və stafkası;

d) dərəcələr şkalası, maaş əmsalı;

e) tarif cədvəli, tarif stafkası, tarif elementləri.

491. Sənayedə fəhlələr neçə dərəcə üzrə tarifləşdirilir?

a) 6;

b) 4;

c) 5;

d) 7;

e) 2.

492. Maşınqayırmada, metallurgiyada və energetikada neçə dərəcəli cədvəldən istifadə olunur?

a) 8;

b) 7;

c) 3;

d) 9;

e) 4.

493. Dövlət büdcəli təşkilatlar üçün neçə dərəcəli cədvəl tətbiq olunur?

a) 19;

b) 17;

c) 15;

d) 12;

e) 7.

494. Sadə (birbaşa) işəmuzd sistemdə işin qiyməti hesablanılır:

a) SƏH = N x P;

b) SƏH = N x C;

c) SƏH = M x P;

d) SƏH = C x P;

e) SƏH = M x C.

495. İşin bir vahidi üçün qiyməti hesablanılır:

a) P = T_s x H_v

b) S = T_s x D_s

c) R = T_s x H_v

d) P = T x S_v

e) P = M_s x N_v

496. Mühüm iqtisadi kateqoriyalara aid edirlər:

a) məsrəflər, xərclər, maya dəyəri;

b) məsrəflər, məsariflər, fondtutumu;

c) dövlət, ölkə, iqtisadi inkişaf;

d) istehsal, bölgü, mübadilə, tarazlıq;

e) mikroiqtisadiyyat, makroiqtisadiyyat, istehlak.

497. Ölkəmizdə istehsal məsrəfləri nəyi ifadə edir?

a) xüsusi pul xərclərini;

b) istehsal amillərini;

c) xüsusi məsrəfləri;

d) maya dəyərini;

e) mənfəəti.

498. Xaricdə istehsal məsrəfləri nəyi ifadə edir?

a) normativ mənfəəti;

b) normativ mənfəət gəlirini;

c) normativ mənfəət məhsulunu;

d) normativ mənfəət, reklamı;

e) normativ mənfəət çeşidini.

499. Təkrar istehsal əlamətinə görə firmanın xərcləri neçə növə bölünür?

a) 3;

b) 2;

c) 6;

d) 4;

e) 9.

500. Qərb ədəbiyyatında xərclər necə qəbul edilir?

a) alternativ;

b) bərabərölçülü;

c) xüsusi mülkiyyət;

d) sair xərclər;

e) əlavə xərclər.

501. Resursun dəyəri bərabərdir:

a) onun qiymətliliyinə;

b) onun qiymətliliyinin zəruriliyinə;

c) onun qiymətliliyinin çoxluğuna;

d) onun qiymətliliyinin azlığına;

e) maksimum və minimum nisbətlərinə.

502. İqtisadi xərclər bölünür:

a) real və qeyri-real;

b) olan və olmayan;

c) real və pul;

d) qeyri-real və impulsiv;

e) real və mövcud.

503. İqtisadi xərclər sxemi:

a) iqtisadi xərclər – impulsiv xərclər = Mühasibat xərcləri;

b) texniki-iqtisadi amillər – real xərclər;

c) xərclər – gəlirlər = mənfəət;

d) gəlirlər – xərclər = mənfəət;

e) xərclər + gəlirlər = ümumi gəlir.

504. Ümumi xərclər təşkil edir:

a) TC = FC + VC;

b) VX = FC + FC;

c) TF = FC + VC;

d) KA = AM + BM;

e) EM = AM + AC.

505. Xərclər həddinin hesablanması:

a) MC = ΔVC ÷ ΔQ;

b) AB = BC + BM;

c) BA = CA + Cİ;

d) Aİ = B₁ + B_2;

e) Aİ = B₃ + B_4.

506. “Qiymət” anlayışı nədir?

a) məhsul vahidinin dəyərinin pul ilə ifadəsi;

b) dəyərin kəmiyyətinin pul məbləği ilə ölçülməsi;

c) tələb və təklifin pul ilə ifadəsi;

d) dəyərin tam səviyyədə ölçülməsi;

e) xərclər və maya dəyərinin nisbəti kəmiyyəti.

507. Qiymət səviyyəsinə neçə amil təsir göstərir?

a) 3;

b) 2;

c) 6;

d) 4;

e) 8.

508. Müəssisənin idarəediməsində topdansatış qiyməti hesablanılır:

a) Q_M = M₀ + M + A + ƏDV;

b) Г = M + M₁ + A x ƏDV;

c) Q_M = V +ƏDV + M x 100;

d) Г = M + M + Dİ;

e) Q_Mts = V + ƏDV + Q₁ x 100.

509. Sənaye topdansatış qiyməti hesablanılır:

a) Q_S = Q_M + Ə_V;

b) Q_M = Q_S + ƏDV + 100;

c) Q_t = A₁ + B₁ + C₁ x 100;

d) D = A₁ + B₁ x C₁ – AB;

e) K_Ş = _C1 + V₁ + A₁ x 100.

510. Pərakəndə satış qiymətləri hesablanılır:

a) Q_p = Q_c + T_ə;

b) Q_p = Q_t + P_s;

c) Q_p = ƏDV;

d) Q_p = A₁ + B₁ + S₁;

e) Q_p = ƏDV x 100.

511. Azad rəqabət bazarında qiymət neçə cür səciyyələnir?

a) 3;

b) 6;

c) 2;

d) 8;

e) 4.

512. Qiymətqoymanın neçə əsas metodu mövcuddur?

a) 3;

b) 8;

c) 6;

d) 4;

e) 2.

513. Qiymət siyasətində ən sadə metodika hansıdır?

a) orta xərclər + mənfəət;

b) dəyərin azalması – mənfəət;

c) Q_s = A₁ + B₁ + C₁;

d) dəyər qiymətdən yuxarıdır;

e) plan qiymətləri + xərclər.

514. Qiymət əlavələri hesablanılır:

a) M_ə = Ə_M / M_d;

b) Ə_M = M_ə / M_d;

c) M_d =M_ə / Ə_M;

d) M_ə = orta xərclər + mənfəət;

e) M_ə = qiymət + dəyər.

515. Satış qiymətlərinə əlavələr hesablanılır:

a) D_ə = Ə_M / Г;

b) Ə_M = Г / D_ə;

c) D_ə = 100 / ƏM;

d) D_ə = Г / S;

e) Ə_M = B + C + (100xA);

516. Maddi-texniki təminat nədir?

a) kommersiya fəaliyyətinin bir növüdür;

b) isehsalın təşkilinin əsasıdır;

c) iqtisadi resursların firmadaxili paylanması prosesidir;

d) konyukturaya uyğun olaraq tələb və təklifi tarazlaşdırır;

e) qabaqcıl texnologiyanın tətbiqi nəticəsində maddi resurslar firmada istehsal prosesini tənzimləyir.

517. Maddi-texniki təminatın başlıca funksiyası:

a) əsas və köməkçi;

b) əsas və yardımçı;

c) köməkçi və yardımçı;

d)daxili və xarici;

e) əsas və qeyri-əsas.

518. Əsas funksiya zamanı nə edilir?

a) material resurslarının alınması və icarəsi;

b) maddi-texniki təchizata uyğun olaraq ehtiyatların nəqli;

c) marketinq və hüquq funksiyalarının həyata keçirilməsi;

d) kommersiya və texnoloji funksiyaların həyata keçirilməsi;

e) kommersiya fəaliyyəti həyata keçirilərək lizinq əlaqələri genişlənir.

519. Maddi-texniki təminat funksiyaları bölünür:

a) kommersiya və texnoloji;

b) kooperativ və korporativ;

c) sənaye və qeyri-sənaye;

d) logistika və tənzimlənmə;

e) məqsədli və real.

520. Köməkçi funksiyalara aid edilir:

a) marketinq və hüquq;

b) daxili və xarici;

c) istehsalat və yardımçı;

d) qiymətli və dəyərli;

e) kiçik, orta və iri.

521. Maddi-texniki təminat nə qədər vəzifə yerinə yetirir?

a) 2;

b) 8;

c) 4;

d) 3;

e) 12.

522. Logistikanın nə kimi növləri vardır və onlar hansılardır?

a) istehsal, təchizat və satış;

b) bərk, yumşaq, elastik və çevik;

c) sex, zavod (fabrik), konsern;

d) hərbi, siravi, rütbəli, yüksək pilləli;

e) istehsal, təminat, təchizat, marketinq.

523. Material resursları ilə firmanın maddi-texniki funksiyaları neçə istiqaməti əhatə edir?

a) 4;

b) 2;

c) 3;

d) 6;

e) 5.

524. MTT balansı əsasında resurslara tələbatı neçə metodla müəyyən etmək olar:

a) 3;

b) 2;

c) 4;

d) 5;

e) 6.

525. Məlumat metodu necə hesablanılır?

a) R = N_n x P_n;

b) A = N / P;

c) R = P / N;

d) M = E / K;

e) A = E / P.

526. İcarə anlayışı nədir?

a) əmlakın müqavilə əsasında müvəqqəti istifadə üçün verilməsidir;

b) əsas fondların bir il müddətinə kirayəyə verilməsidir;

c) istehsal sahələrinin qısa müddət ərzində verilməsidir;

d) xidmət müəssisələrinin qısa vaxt ərzində kirayəyə verilməsidir;

e) dövlət və özəl müəssisə və təşkilatların kirayəyə verilməsidir.

527. İcarə obyekti dövlət mülkiyyətində olarsa, neçə halda istifadə hüququ verilir?

a) 2;

b) 3;

c) 7;

d) 4;

e) 1.

528. İnkişaf etmiş icarə forması neçə əsas prinsipə əsaslanır?

a) 4;

b) 5;

c) 3;

d) 7;

e) 2.

529. İcarə haqqının ölçüsünə nə qədər müddətdən bir baxılır (il);

a) 1 il;

b) 2 il;

c) hər ay;

d) ildə iki dəfə;

e) hər həftə.

530.İcarə müqaviləsinin müddəti nə qədər ola bilər?

a) 1 il;

b) 2 il;

c) 3 il;

d) 4 il;

e) 5 il.

531. Lizinq müqaviləsi subyektlərinin iştirakına görə neçə formada həyata keçirilir?

a) 3;

b) 5;

c) 2;

d) 6;

e) 4.

532. Lizinqin əsas növləri:

a) maliyyə, operativ və qaytarılan lizinq;

b) maliyyə və bank lizinqləri;

c) müqavilələr, bonuslar və operativ lizinq;

d) avadanlıq, maliyyə və operativ lizinq;

e) maliyyə, operativ və vergi lizinqləri.

533. Françayzinq nədir?

a) iri və kiçik sahibkarlığın qarışıq formasıdır;

b) iri və orta sahibkarlığın qarışıq formasıdır;

c) kiçik və orta sahibkarlığın qarışıq formasıdır;

d) iri və nəhəng sahibkarlığın qarışıq formasıdır;

e) kiçik və xırda sahibkarlığın qarışıq formasıdır.

534. Françayzi nədir?

a) kiçik müəssisələr (operator);

b) müəssisə (operator);

c) iri müəssisələr (menecer);

d) firma, təşkilat;

e) korporasiya, firma.

535. Məhsulun istehsalında iştirak etməyən bölmə hansıdır?

A)) sosial-məişət bölməsi

B) yardımçı sex

C) əsas sex

D) köməkçi sex

E) xidmətedici sexәsas fondların sıradan çıxma vә yenilәşmә әmsalının yüksәk olması göstәrir ki,