Muhammad al-xozazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kiberxavfsizlik asoslari kafedrasi

7. Virusdan himoya qilishning asosiy choralari.

Kompyuteringizni viruslarga duchor qilmaslik va ta'minlash uchun xavfsiz saqlash Disklardagi ma'lumotlar uchun quyidagi qoidalarga rioya qilish kerak:

-Kompyuteringizni zamonaviy antivirus dasturlari bilan jihozlang, masalan, kaspersky security,Aidstest, Doctor Web va ularning versiyalarini doimiy ravishda yangilab turing.
-Boshqa kompyuterlarda saqlangan ma'lumotlarni HDD disklardan o'qishdan oldin, har doim kompyuteringizda antivirus dasturlarini ishga tushirish orqali ushbu HDD disklarda virus mavjudligini tekshiring.
-Ziplangan fayllarni kompyuteringizga oʻtkazayotganda ularni qattiq diskda ochgandan soʻng darhol tekshiring, skanerlash maydonini faqat yangi yozilgan fayllar bilan cheklang.
-Vaqti-vaqti bilan viruslarni tekshiring qattiq disklar (HDD) Kompyuterni yozishdan himoyalangan disketdan fayllar, xotira va disklarning tizim maydonlarini sinash uchun antivirus dasturlarini ishga tushirish orqali, avvalroq yozishdan himoyalangan tizim diskidan operatsion tizimni yuklagan holda.
- boshqa kompyuterlarda ishlaganda, agar ular ma'lumot yozmasa, fleshka yoki dvd disklaringizni har doim yozishdan himoya qiling
- siz uchun qimmatli ma'lumotlarning fleshka yoki disklarida arxiv nusxalarini yaratishga ishonch hosil qiling ¨ kompyuterni yuklash viruslari bilan yuqtirmaslik uchun operatsion tizimni yoqish yoki qayta yuklashda disketlarni A drayverining cho'ntagida qoldirmang.
- kompyuter tarmoqlaridan olingan barcha bajariladigan fayllarni kirish nazorati uchun antivirus dasturlaridan foydalaning
- Kaspersky security,Aidstest va Doctor Web-dan foydalanishni xavfsizroq qilish uchun uni Adinf disk auditoridan kundalik foydalanish bilan birlashtirish kerak.


8. Xulosa


Demak, axborot resursiga tahdid kun sayin ortib borayotgani, butun dunyo bo‘ylab banklar, korxona va kompaniyalardagi mas’ul shaxslarni vahima qo‘zg‘atayotganini ko‘rsatadigan ko‘plab faktlarni keltirishimiz mumkin. Bu tahdid esa hayotiy, qimmatli ma’lumotlarni buzib yoki yo‘q qiladigan kompyuter viruslaridan kelib chiqadi, bu esa nafaqat moliyaviy yo‘qotishlarga, balki insonlarning qurbon bo‘lishiga ham olib keladi.
Har bir turdagi virusning zararli harakatlari juda xilma-xil bo'lishi mumkin. Bunga muhim fayllarni yoki hatto "proshivka" BIOS-ni o'chirish va shaxsiy ma'lumotlarni, masalan, parollarni ma'lum bir manzilga o'tkazish, ruxsatsiz pochta jo'natmalari va ba'zi saytlarga hujumlarni tashkil etish kiradi. Shuningdek, mobil telefon orqali pulli raqamlarga qo'ng'iroq qilishni boshlash mumkin. Yashirin boshqaruvning yordamchi dasturlari (backdoor) hatto tajovuzkorga kompyuterni to'liq boshqarish imkoniyatiga ega. Yaxshiyamki, bu muammolarning barchasi bilan muvaffaqiyatli kurashish mumkin va bu kurashda asosiy qurol, albatta, antivirus dasturi bo'ladi.
Antivirus dasturlarini tanlash juda katta va ularning barchasi ma'lum afzalliklarga va kamchiliklarga ega. Ham pullik, ham bepul antiviruslar mavjud. Albatta, ko'plab foydalanuvchilar, ayniqsa tijorat tashkilotlari sotib olishga intilishadi pullik mahsulot shaxsiy kompyuterlaringiz xavfsizligiga imkon qadar ishonch hosil qiling. Lekin orasida ham bepul antivirus axborot xavfsizligini kerakli darajada ta'minlashga qodir bo'lgan vositalarning katta tanlovi mavjud.