Muhammal al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti radio va mobil aloqa fakulteti

η_ok= η_F·η_QQS·η_MZ=0,95·0,95·0,9 =0,81225


OK tranzistorlari quvvati quyidagicha aniqlanadi:


15/0,81225 = 18,46 Vt


Oxirgi kaskadda N_T tranzistorlar sonini aniqlash uchun olingan quvvat qiymatini tanlangan tranzistor R_nom..t nominal quvvatiga (KT962A – 4 Vt) bo‘lamiz va natijani yaqin katta butun qiymatga yaxlitlaymiz:

№	Turi	O‘tka-zuvchan-ligi	Ishchi chastotalar diapazoni MGs	Namunaviy eksplutatsion parametrlari
				f, MGs	P, Vt	Kp	η%	Ek, V
44	KT 962A	n-p-n	400-1500	1000	10	4	36	28

Shunday qilib, OKda 10 Vt quvvatni ikkita KT962A tranzistorlarni ishlatish bilan olinishi mumkin. Bunda tranzistorlardan har biri quyidagi quvvatni berishi kerak.





3. Keyin OK qo‘zg‘atish quvvati aniqlanadi. Namunaviy f_NAM=1000 MGs chastotada KT962A tranzistor K_R=4 quvvat kuchaytirish koeffitsientiga ega.

44

KT 962A

n-p-n

400-1500

1000

10

4

36

28

f_Ishchi = 450 MGs (450 MGs 0,4-1.5 GGs ichida bo‘ladi) berilgan chastotalar polosasida quvvatni kuchaytirish koeffitsienti quyidagiga teng bo‘ladi:



=4(1000/450) =8,888
OK qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:





=18.46/8.8 =2.07 Vt


Kirish MZ larda (η_MZ,KIR= 0,9) yo‘qotishlarni hisobga olganda u quyidagiga teng bo‘ladi:





=2.07/0,9 = 2,3 Vt


4. Oxiridan oldingi kaskad (OOK) tranzistori berishi kerak bo‘lgan quvvat OOK kollektor MZ η_MZ=0,9 foydali ish koeffitsientini va η_QBS=0,95 foydali ish koeffitsientini hisobga olib aniqlanadi:



= 2,3 / 0,9·0,95 = 2.69 Vt


Bunday quvvatni bitta KT913A tranzistori (R_1NOM= 3 Vt) ta’minlashi mumkin, bu oxiridan oldingi va oxirgi kaskad orasida QBS ni qo‘yishga imkon beradi.
5. Tuzilish sxemasini keyingi hisoblash uxshash tartibda amalga oshiriladi: KT913A tranzistorning K_R(f_ish) ishchi chastotadagi quvvatni kuchaytirish koeffitsienti aniqlash, OOK qo‘zg‘atish quvvatini aniqlash va boshqalar amalga oshiriladi.

12

KT 913A

n-p-n

0,2-1,0

1000

3

2

40

28

6. OOK qo‘zg‘atish quvvati aniqlanadi. Namunaviy f_NAM= 1000 MGs chastotada KT934A tranzistor K_p=2 quvvat kuchaytirish koeffitsientiga ega.
f_Ishchi=450 MGs berilgan chastotalar polosasida quvvatni kuchaytirish koeffitsienti quyidagiga teng bo‘ladi:





=2(1000/450) = 4.4


1-DK qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:





=2,69/4.4 = 0,61 Vt


Kaskadlararo MZlarda (η_MZ,KIR=0,9) yo‘qotishlarni hisobga olganda u quyidagiga teng bo‘ladi:





=0,61/0,9 = 0,67 Vt ≥ 0,2 Vt


Bunday quvvatni bitta KT911A tranzistori (R_1NOM= 1 Vt > 0,6 Vt) ta’minlashi mumkin, bu oxiridan oldingi va oxirgi kaskad orasida QBS ni qo‘yishga imkon beradi.





7. DK qo‘zg‘atish quvvati aniqlanadi. Namunaviy f_NAM= 1800 MGs chastotada KT911A tranzistor K_p=2,5 quvvat kuchaytirish koeffitsientiga ega.
f_Ishchi=450 MGs berilgan chastotalar polosasida quvvatni kuchaytirish koeffitsienti quyidagiga teng bo‘ladi:





=2,5(1800/450) = 10


DK qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:





=0,67/10 = 0,067
Kaskadlararo MZlarda (η_MZ,KIR=0,9) yo‘qotishlarni hisobga olganda u quyidagiga teng bo‘ladi:





=0,067/0,9 = 0,074 Vt < 0,2 Vt


Hisoblangan TQK tuzilish sxemasi 1−rasmda keltirilgan.



OK







QQS
η=0,9


Chiqish
MZ
η=0,95


KT962A
P_n.t = 9,73 Vt



Kirish
MZ
η=0,9


QBS
η=0,9






Chiqish
fil’tri
η=0,95


P_yu=15 Vt






Chiqish
MZ
η=0,95


KT962A
P_n.t = 9,73 Vt


Kirish
MZ
η=0,9








Chiqish
MZ
η=0,9
η=0,9


KT913A
P_n.t = 2,69 Vt



Kaskad
MZ
η=0,9


KT911A
P_n.t = 0,67 Vt



Kirish
MZ
η=0,9




P_qo’z=0,074 Vt








DK




OOK

1−rasm. Yuklamada P_1YU= 15 Vt chiqish quvvatli va P_qo‘z = 0,074 Vt kirish quvvatli tranzistorli quvvat kuchaytirigichining tuzilish sxemasi

BIPOLYAR TRANZISTORLARDAGI RADIOUZATKICHLARNING QUVVAT KUCHAYTIRGICHLARINI HISOBLASH

Tranzistorli generatorni hisoblash uchun quyidagi dastlabki berilganlar zarur:

1) R₁ – chiqish quvvati (R₁=9,73 Vt);
2) f – ishchi chastota (f_Ishchi = 450 MGs);
3) E_K yoki U_K.RUX – mos kollektor ta’minoti kuchlanishi va ruxsat etiladigan kollektor-emitter kuchlanishi (E_k=28V);
4) Ө – kollektor tokining kesish burchagi (Ө>90⁰);
5) α₁(Ө), α₀(Ө), γ₁(Ө), γ₀(Ө) – impulslar davriy ketma-ketligiga yoyish koeffitsientlari. Ө=90º; α₀(Ө)=0,319; α₁(Ө)=0,5; cosӨ=0; γ₁(Ө)=0,5 olinadi;
6) tranzistorning turi va uning parametrlari.
Tranzistorning (KT962A)) parametrlari:
- f_T – chegaraviy chastota (f_T = 750 MGs;
- β₀ – umumiy emitter ulanishli sxemadagi kuchaytirish koeffitsienti;
- E’ – bo‘sag‘aviy kuchlanish;
- r_to‘y– to‘yinish qarshiligi;
- S_KA – kollektorning aktiv sig‘imi;
- S_K – kollektor o‘tishning sig‘imi;
- S_E – emitter o‘tishning sig‘imi;
- r_b, r_k, r_e – mos ravishda baza, kollektor, emitter qarshiliklari;
- L_b, L_k, L_e – mos ravishda emitter, baza va kollektor chiqishlarning induktivliklari;
- I_KD – maksimal ruxsat etiladigan kollektor toki.
3-ilovadan
Bipolyar tranzistorlarning parametrlari

№

Turi

Parametrlar

YuCh parametrlar

Rux. et. paramet.

rnas, Om

E^’, V

Β0

fT, MGs

CKA, Pf

CK, Pf

CE, Pf

rb, Om

rE, Om

LE, nGn

LB, nGn

LK, nGn

UKrux,, V

UBE, V

IK rux A

47

KT 962A

4,4

0,7

20-50

750

5

20

0,6

0,05

0,54

0,27

1,5

50

3,5

3

Kollektor tokining rejimini hisoblash quyidagi tartibda o‘tkaziladi.

1. Kritik rejimda kollektor kuchlanishidan foydalanish koeffitsienti:

Kollektor kuchlanishi birlamchi garmonikasining amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:

U_k=E_k·ξ_kr =28·1=28 V

Kollektordagi maksimal kuchlanish quyidagicha aniqlanadi:

U_K.maks = E_k + U_k ≤ U_k.RUX

U_K.maks = 28 + 28 = 56 V ≤ U_k.RUX = 60 V

Kollektor toki birinchi garmonikasining amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:

I_k1=2R₁/U_k= 2·9,73/28 = 0.695 A

Kollektor tokining o‘zgarmas tashkil etuvchisi quyidagicha aniqlanadi:

Baza va emitter toklarining o‘zgarmas tashkil etuvchilari quyidagicha aniqlanadi:

I_b0=I_k0/β₀= 0,44341/20 = 0,02217 A

I_e0=I_k0+I_b0= 0,44341 + 0,02217 = 0,46558 A

Kollektor tokining maksimal qiymati quyidagicha aniqlanadi:

I_k.maks=I_k0/α₁(ϴ)≤ I_k.RUX

I_k.maks=I_k0/α₁(ϴ)= 0,44341/0,5 = 0,88682 A ≤ I_k.RUX = 1,5 A

Kollektor kuchlanishi manbai ist’emol qilinadigan quvvat quyidagicha aniqlanadi:

0,44341 · 28 = 12,41 Vt

Kollektor zanjirining foydali ish koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:

Tranzistor kollektoridagi tarqaladigan quvvat quyidagicha aniqlanadi:

= 12,41 – 9,73 = 2,68 Vt

Kollektor yuklamasining qarshiligi quyidagicha aniqlanadi:

Kirish zanjirining rejimini hisoblash quyidagi tartibda amalga oshiriladi.

O‘lchamsiz parametr quyidagicha aniqlanadi:

Kirish toki amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:

Emitter o‘tishdagi siljitish kuchlanishi quyidagicha aniqlanadi:

Tranzistornin kirish qarshiligi quyidagicha aniqlanadi:

Z_KIR = R_KIR +jX_KIR

Qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:

R_kir = 0,5I_kir² R_kir=0,5·1,67²·1,328 = 1,85 Vt

Quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:

Quvvatlarni qo’shish sxemasi




Quvvatlarni bo’lish sxemasi




P_chiq
15 Vt


Oxirgi kaskad

Moslashtitish zanjiri




Polosaviy filtr








Oxiridan old kaskad















P_kir
0,074 Vt



Moslashtitish zanjiri

1−rasm. Yuklamada P_1YU= 15 Vt chiqish quvvatli va P_qo‘z = 0,074 Vt kirish quvvatli tranzistorli quvvat kuchaytirigichining elektr sxemasi

U_кир

U_чиқ